Như môi với răng: TQ và A-xê-an

Cuộc khủng hoảng tài chính-tiền tệ châu Á lan rộng tới toàn cầu 7 năm trước đến nay vấn in đậm trong ký ức mọi người. Năm 1997, khi đông nam Á rơi vào tình cảnh khó khăn, cả thế giới đã hướng tâm mặt về TQ-nước láng giềng. Lúc đó nếu đồng nhân dân tệ TQ bấp bênh sẽ tác động tới nền kinh tế đông Á và các nước ở khu vực khác, kinh tế đông nam Á sẽ càng thêm khó khăn chẳng khác nào như xát muối lên vết thương.

Thế nhưng TQ đã không phá gía đồng nhân dân tệ để duy trì sự xuất khẩu của mình mà ngược lại còn dốc sức giúp đã đông nam Á. Tháng 7-1997, chỉ nửa năm sau khi bùng nổ cuộc khủng hoảng tài chính-tiền tệ châu Á, TQ và A-xê-an đã ký "Tuyên bố chung về xây dựng quan hệ đối tác láng giềng tin cậy trong thế kỷ 21", bày tỏ TQ mãi mãi là láng giềng tốt, người bạn tốt và đối tác tốt của các nước đông nam Á. Những việc làm của TQ đã khiến cho các nước đông nam Á ghi nhận những tình cảm thân thành của TQ trong lúc gặp hoạn nạn.

Vài năm sau khi bùng nổ cuộc khủng hoảng tài chính, các nước đông nam Á đã phấn đấu tự lực cự cường, năm 2000 bắt đầu thực hiện sự phục hồi, song quá trinh phục hồi không phải là thuận buồi xuôi gió, xuất khẩu luôn ở trong tình trạng đình trệ, mức tang kinh tế của 5 nước Sin-ga-po-, Ma-lai-xi-a, Thái Lan, In-đô-nê-xi-a và Phi-li-pin chỉ đạt 2-5 o/o, trong khi mức tăng của TQ đạt tới 7-8 o/o, rất khó lấy lại mức tăng 6-7 o/o trước ngày bùng nổ khủng hoảng. Một khi nền kinh tế thế giới xổ mũi sẽ làm cho nền kinh tế đông nam Á vừa bình phục "sốt" trở lại. Mặt dù khu tự do thương mại A-xê-an nhằm xúc tiễn hợp tác nội khối đã bắt đầu vận hành nhưng do tổng lượng kinh tế có hạn nên vẫn chưa phát huy hiệu quả. Trong khí đó kinh tế TQ-nước láng giềng tăng mạnh, tổng lượng kinh tế xếp thứ 6 thế giới.

Bởi vậy đông nam Á đã chọn con đường "đáp chuyến xe TQ" "thực hiện phồn thịnh cùng với sự phồn thịnh của TQ" hơn nữa lại ngay cạnh nhà. Sự lựa chọn của TQ là đẩy mạnh mở cửa đối ngoại, thân thiện với láng riềng, coi láng giềng là đối tác, cùng với các nước đông nam Á phát triển. Hai bên cho rằng khu mậu dịch tự do TQ—A-xê-an được thành lập sẽ khiến cho TQ và A-xê-an có một không gian rộng lớn tiến hành điều chỉnh cơ cấu kinh tế, tổng hợp nguồn tài nguyên, tăng cường ưu thế; sẽ làm cho sự hội nhập kinh tế song phương được tăng cường, liên kết kinh tế càng gắn bó hơn, cùng nhau chia sẻ cơ hội thương mại sẽ trở thành hiện thực.