Thượng Hải nằm ở bờ nam cửa sông Trường Giang, sông Hoàng Phố -- nhánh sông cuối cùng của sông Trường Giang chảy qua thành phố. Tuy là bến cảng lớn, song Thượng Hải lại không gần biển, trung tâm thành phố cách cửa sông Ngô Tùng hơn 20 ki-lô-mét, cả khu cảng nằm dọc bên bờ sông Hoàng Phố dài 80 ki-lô-mét. Chính là dòng sông Hoàng Phố đã tạo ra cảng Thượng Hải ngày nay; nếu không có cảng Thượng Hải, thì cũng không có thành phố Thượng Hải ngày nay.

Thượng Hải là cái nôi của ngành công nghiệp hiện đại TQ. Sau chiến tranh Nha Phiến vào những năm 40 của thế kỷ 19, Thượng Hải được mở mang thành bến cảng thương mại, vốn đầu tư nước ngoài không ngừng tràn vào, khiến Thượng Hải nhanh chóng phát triển thành trung tâm tài chính tiền tệ lớn nhất Viễn Đông. Trong khi đó, các ngành công nghiệp như dệt, chế tạo cơ khí, thực phẩm vv... cũng lần lượt ra đời. Thượng Hải trở thành một thành phố thương mại đã thu hút hàng vạn các thương gia, cửa hàng nhiều san sát, hàng hóa trong nước và nước ngoài tràn ngập. Sau khi nước Trung Hoa mới ra đời, Thượng Hải luôn luôn là cơ sở công nghiệp lớn nhất và thành phố thu thuế lãi suất nhiều nhất của TQ, đã phát huy vai trò quan trọng cho công cuộc xây dựng kinh tế của đất nước.

Thượng Hải là thành phố công thương nghiệp lớn nhất TQ. Công nghiệp nặng và công nghiệp nhẹ đầy đủ, cơ sở hùng hậu, nhiều ngành công nghiệp có vị trí quan trọng trong cả nước. Gang thép là ngành công nghiệp truyền thống của Thượng Hải, Công ty Gang thép Bảo Sơn chiếm một địa vị quan trọng trong cả nước.

Ngành công nghiệp hóa dầu Thượng Hải cũng rất quan trọng, Công ty Hóa dầu Kim Sơn nằm ở ngoại ô phía đông nam Thượng Hải là một trong những doanh nghiệp hóa dầu lớn của TQ. Từ những năm 90 của thế kỷ 20 đến nay, vị trí chủ đạo của 6 ngành công nghiệp cột trụ là chế tạo xe hơi; chế tạo thiết bị thông tin điện tử; gang thép; hóa dầu và tinh luyện hóa chất; chế tạo thiết bị đồng bộ nhà máy điện và thiết bị cơ điện lớn cũng như chế tạo đồ điện gia dụng đã được tăng cường hơn nữa trong nền kinh tế công nghiệp Thượng Hải. Ngoài ra, 3 ngành công nghệ cao là mạch tổng hợp và máy vi tính; sinh vật và y dược hiện đại cũng như vật liệu mới đã có bước phát triển tốt đẹp và từng bước hình thành quy mô.

Công cuộc cải cách mở cửa đã đem lại sức sống cho Thượng Hải. Nhịp độ phát trtiển kinh tế của Thượng Hải không ngừng tăng nhanh, nhất là năm 1990, Chính phủ TQ quyết định phát triển Phố Đông Thượng Hải, khiến Thượng Hải trở thành chiến trường chính cho công cuộc mở cửa đối ngoại của TQ, đồng thời tăng nhanh nhịp bước phát triển vùng ven sông Trường Giang mà Thượng Hải là đầu tàu, từ đó tiến ra toàn quốc và dẫn dắt sự phát triển của cả nền kinh tế TQ.