Quy mô mương ngầm của Tu-lu-phan rất lớn, có những hơn 1000 dòng mương ngầm với tổng chiều dài trên 3000 Km, hằng năm dẫn trên 600 triệu mét khối nước, trên 80 % diện tích đất canh tác của Tu-lu-phan là dựa vào nước mương ngầm tưới tiêu.
Ngoài ốc đảo Tu-lu-phan ra, vùng Tây Bắc Trung Quốc còn có ốc đảo Trương Dịch, ốc đảo Vũ Uy, ốc đảo Tửu Tuyền tại tỉnh Cam Túc, ốc đảo Thạch Hà Tử, ốc đảo Khu-ơ-lơ, ốc đảo A-khơ-su, ốc đảo Khơ-sư và ốc đảo Hòa Điền tại Tân Cương.
Trong đại gia đình các dân tộc Trung Hoa, dân tộc Uây-ua có 6 triệu dân, it́ hơn đôi chút so với dân tộc Choang và dân tộc Hồi, xếp thứ ba về số dân tộc ít người, trong đó hầu hết đều cư trú tại Tân Cương, đặc biệt là sống trên ốc đảo phía Nam Tân Cương. Dân tộc Uây-ua là con cháu của Hồi Hột cổ đại, trong thời gian sinh sống tại Tân Cương mấy trăm năm , người Hồi Hột đã hoà nhập với người Hán và các thổ dân khác, dần dần hình thành dân tộc Uây-ua. Dân tộc Uây-ua chủ yếu làm nghề nông nghiệp tưới tiêu, các sản phẩm nông nghiệp là lúa mì, lúa nước, ngô, bông, đay hồ và các loại dưa quả.
Theo đà công cuộc cải cách và mở cửa của Trung Quốc không ngừng phát triển, các hoạt động thương nghiệp của người Uây-ua càng trở nên sôi động, thành Kha-sơ nằm ở phía đông cao nguyên Pa-mia là trung tâm thương mại nam cương quan trọng, cảnh tượng buôn bán ngày càng sôi động. Đặt chân đến “ba cha” (tiếng Uây-ua có nghĩa là “thị trường”), bạn sẽ thấy những sạp hàng san sát, ngoài các loại hàng hoá bình thường ra, còn có những mặt hàng thủ công mang đậm bản sắc dân tộc, các loại dưa quả thơm ngon xếp đầy các quầy hàng. “Ba cha” tại Kha-sơ đã trở thành một quang cảnh du lịch quan trọng của thành phố này.
Dân tộc Uây-ua có ngôn ngữ và văn tự của mình, lưu truyền nhiều câu chuyện dân gian hấp dẫn, nhân vật “A-phan-ti” trong truyền thuyết rất được mọi người ưa thích, nổi tiếng trong cả nước thậm chí trên thế giới.
Ngoài dân tộc Uây-ua ra, tại Tân Cương còn cư trú nhân dân các dân tộc Hán, Ca-dắc, Hồi, Kha-ơ-khơ-dư vv... tính cách của người Ca-dắc ngay thẳng, bất kể là già trẻ gái trai đều rất giỏi cưỡi ngựa, thích đấu vật và quắp cừu. Dân tộc Kha-ơ-khơ-dư lễ độ hiếu khách, hễ có khách đến nhà là họ thường đem những thứ ngon nhất trong nhà ra để chiêu đãi khách, thịt thủ cừu là món ăn chiêu đãi khách được tôn kính nhất. 1 2
|