Sự hình thành của phong tục thiên táng có quan hệ mật thiết với những ảnh hưởng của tôn giáo nguyên thủy và phật giáo của dân tộc Tạng cổ xưa . Trời chiếm một vị trí cao cả trong tâm trí người Tạng , Trời không chỉ là của tự nhiên mà còn là “ cấp độ” đã được nhân cách hoá . Truyền thuyết nói rằng Trời có 9 tầng , và nếu bắc một chiến thanh leo lên sẽ tới thế giới cực lạc .
Thế nhưng về căn bản mà nói phong tục thiên táng của dân tộc Tạng là con đẻ của nền kinh tế du mục . Từ xưa đến nay đồng bào dân tộc Tạng sống du mục trên cao nguyên Thanh-Tạng , đâu có nước có cỏ thì ở đó , hơn nữa nơi đây phần lớn là sỏi đá , thời gian tuyết đóng băng lại dài , cộng thêm không có công cụ đào bới , nên rất khó thổ táng : chôn cất . Ngoài ra nơi đây cũng ít cây cối , không thể an táng bằng quan tài . Sông ngòi ở đây lại nông cạn , nước chảy xiết không tiện cho việc thủy táng . Bởi vậy chỉ có thể dưa theo tình hình cụ thể của địa phương mà áp dụng hình thức thiên táng .
Thủy Tạng
Ở những nơi gần các con sông như Gia-lu-tang-bu v,v có phong tục thủy táng . Nhất là trong mùa hè khi nước dâng , cho rằng thủy táng không kém gì thiên táng . Thiên táng là để chim Kền Kền ăn sạch thi hài , còn thủy táng là để cho cá ăn , kết quả là như nhau đều có thể siêu độ .
Hoả táng
Một khi phật sống , lạt-ma , trưởng bộ tộc hoặc những quan lại nhà giàu chết đều áp dụng hình thức hoả táng . Nghi lễ khá long trọng , do Lạt-ma tụng kinh siêu độ , dùng củi , bơ hoả táng thi hài sau đó đem trò dải trên núi cao theo chiều gió hoặc dải xuống sông .
Thổ táng
Tây Tạng cũng có thổ táng, nhưng chỉ áp dụng cho những người chết vì các bệnh truyền nhiễm như bệnh phong, bệnh than , đậu mùa ... cũng như cho những tên cướp , tên giết người hoặc bị hung khí giết chết . Làm như vậy là để trừng phạt những kẻ tội phạm này , khiến chúng tuyệt chủng . Khi mai táng không có quan tài , chỉ đào một cái huyệt bỏ thi hài vào rồi lấp đất là xong .
Tháp táng
Tháp táng còn gọi là táng linh tháp . Đây là một hình thức an táng cao qúi nhất ở các khu vực đồng bào người Tạng . Chỉ có số ít người như Đạt-lai , Pên-xê , phật sống v,v mới được án táng như vậy . Những người này sau khi viên tịch trước hết sẽ dùng nước muối lau người , sau đó bôi các loại thuốc như hương liệu v,v và đặt vào linh tháp . Linh tháp được chia thành tháp vàng , tháp bạc , tháp đồng , tháp gỗ và tháp đất . Sự khác nhau về linh tháp là quyết định ở địa vị cao hay thấp của phật sống . Còn Đạt-lai và Pên-xê đều là pháp vàng . 1 2
|