Tiền thân của A-xê-an là liên minh đông nam Á do các nước Ma-lai-xi-a, Phi-li-pin và Thái Lan thành lập ngày 31-7-1961 tại Băng Công. Tháng 8-1967, ngoại trưởng 4 nước là In-đô-nê-xi-a, Thái Lan, Xin-ga-po, Phi-li-pin và phó thủ tướng Ma-lai-xi-a đã nhóm họp tại Băng Cốc và ra "Tuyên bố Băng Cốc", chính thức tuyên bố thành lập Liên minh các nước Đông Nam Á. Cuối tháng 8 cùng năm, ba nước Ma-lai-xi-a, Thái Lan và Phi-li-pin họp hội nghị cấp bộ trưởng tại Cu-a-la-lăm-pơ thủ đô Ma-lai-xi-a, quyết định đổi tên liên minh các nước đông nam á thành Hiệp hội các nước Đông nam Á. Bru-nây sau khi độc lập vào năm 1984 đã tham gia vào Hiệp hội này. Sau đó các nước Việt Nam, Mi-an-ma, Lào và CPC lần lượt gia nhập A-xê-an vào những năm 90 của thế kỷ trước. A-xê-an hiện có 10 nước thành viên. Tổng thứ ký đương nhiệm của A-xê-an là ông Ong Keng Y-ông người Xin-ga-po, ban thư ký A-xê-an được đặt tại Gia-các-ta thủ đô In-đô-nê-xi-a.

Ngoài ra, Ba-pu-a Niu-ghi-nê-a là nước quan sát viên của A-xê-an, các nước TQ, Ô-xtrây-li-a, Ca-na-đa, Liên minh Châu Âu, Ấn-độ, Nhật, Niu Di-lơn, Nga, Hàn Quốc và Mỹ là các nước đối thoại của A-xê-an.

Từng ngày thành lập vào năm 1967 đến nay, A-xê-an đã nhóm họp 9 hội nghị cấp cao và 4 hội nghị cấp cao không chính thức. Năm 2000, hội nghị cấp cao không chính thứ A-xê-an lần thứ 4 quyết định hủy bỏ sự phân chia về hội nghị cấp cao chính thức và không chính thức, mỗi năm họp một cuộc hội nghị cấp cao. Hội nghị diễn ra tại Viên Chăn năm nay là hội nghị cấp cao lần thứ 10.

Tôn chỉ của A-xê-an là cùng nhau xúc tiến tăng trưởng kinh tế, tiến bộ xã hội và phát triển văn hóa khu vực thể theo tinh thần bình đẳng và hợp tác; hợp tác gắn bó và cùng có lợi với các tổ chức quốc tế và khu vực. Trong hơn 30 năm qua, A-xê-an đã ngày càng trở thành tổ chức hợp tác nhất thể hóa về chính trị, kinh tế và an ninh lấy hợp tác kinh tế làm nền tảng của khu vực Đông nam Á, đồng thời xây dựng lên một loạt các cơ chế hợp tác.

Nhiều năm qua, sự hợp tác trong nội bộ A-xê-an phát triển nhanh chóng, năm 2002 đã khởi động việc xây dựng khu tự do thương mại A-xê-an. Ngoài ra còn tích cực triển khai nền ngoại giao đa phương hóa, đa dạng hoá. Năm 1994, Diễn đàn khu vực A-xê-an được thành lập. Năm 1997, các cơ chế về Hội nghị cấp cao A-xê-an---TQ, Nhật và Hàn Quốc 10+3 và các Hội nghị 10+1 giữa A-xê-an với TQ, Nhật và Hàn Quốc lần lượt ra đời. Từ tháng 10-2003, các nước TQ, Ấn-độ, Nhật...lần lượt tham gia "Hiệp ước thân thiện và hợp tác Đông Nam Á" qui định về các nguyên tắc ứng sử và cơ chế giải quyết hoà bình tranh chấp giữa các quốc gia. Nga và Hàn Quốc cũng mong ký các hiệp nghị liên quan với A-xê-an, chính thức tham gia Hiệp ước này trong thời gian diễn ra hội nghị cấp cao A-xê-an lân thứ 10 năm nay.