Cơ chế 10+3 được khởi nguồn từ ý thức khủng hoảng. Cuộc khủng hoảng tài chính-tiên tệ Châu Á năm 1997 đã gây sự tổn thất thầm trọng, cũng khởi dậy nguyện vọng mạnh liệt của các nước khu vực Đông Á về thúc đẩy sự hợp tác khu vực, chung lưng đấu cật. Cuối năm 1997, lãnh đạo các nước A-xê-an và TQ, Nhật, Hàn Quốc đã hội tụ tề thủ đô Cu-a-la-lăm-pơ Ma-lai-xi-a, cơ chế hợp tác 10+3 chính thức được khởi động. Cơ chế này chủ yếu tiến hành thảo luận xoay quanh tương lai, ̣ phát triển và phương hướng hợp tác cũng như làm thế nào để thúc đẩy hơn nữa lĩnh vực và phạm vi hợp tác của khu vực Đông Á trong thế kỷ 21, đóng góp rất lớn cho hoà bình, ổn định và phát triển của khu vực Đông Á. Hiện nay cơ chế 10+3 đã phát triển thành kênh chính của sự hợp tác trong khu vực đông Á, đóng vài trò chính trong việc thúc đẩy sự hội nhập kinh tế khu vực và từng bước tìm tòi con đường hợp tác đa dạng hoá phù hợp với khu vực đông Á.

Cùng khởi động với cơ chế 10+3 còn có hội nghị cấp cao A-xê-an với TQ, với Nhật và Hàn Quốc, gọi tắt là cơ chế 10+1. Cơ chế này nhằm tăng cường quan hệ và hợp tác song phương giữa A-xê-an với TQ, A-xê-an với Nhật và A-xê-an với Hàn Quốc.

Tại hội nghị cấp cao Viên Chăn năm nay sẽ diễn ra hội nghị cấp cao A-xê-an---Trung Quốc lần thứ 8, thủ tướng TQ Ôn Gia Bảo dự hội nghị. Hội nghị cấp cao A-xê-an—Trung Quốc <10+1> hiện đã trở thành cơ chế hợp tác thúc đẩy quan hệ A-xê-an---TQ phát triển toàn diện.

Quan hệ giữa A-xê-an và Trung Quốc thu được sự phát triển ổn định thông qua cơ chế 10+1. Tại Hội nghị cấp cao A-xê-an---TQ lần thứ năm diễn ra năm 2001, hai bên đạt được thoả thuận về xây dựng khu mậu dịch tự do TQ---A-xê-an trong vòng 10 năm. Năm 2002, hai bên ký "hiệp nghị khung về hợp tác kinh tế toàn diện" và "tuyên bố về hành vi ứng sử của các bên trên biển đông", xán định mục tiêu xây dựng khu mậu dịch tự do TQ---A-xê-an vào năm 2010. Tại hội nghị cấp cao A-xê-an---TQ lần thứ 7 diễn ra năm ngoái, TQ và A-xê-an tuyên bố xây dựng "quan hệ đối tác chiến lược hướng tới hoà bình và phồn thịnh", Trung Quốc chính thức tham gia "Hiệp ước thân thiện và hợp tác Đông Nam Á", trở thành nước đầu tiên ngoài khu vực đông nam Á tham gia Hiệp ước này.