Hai chữ "Quyển thổ" ở đây là chỉ có rất đông người cưỡi ngựa đang phi nước đại. Ý của câu thành ngữ này là chỉ, sau khi đã thất bại thì tập trung lực lượng đánh lại lần nữa.
Câu thành ngữ này có xuất xứ từ: "Đề Ô Giang đình" của Đỗ Mục triều nhà Đường.
Sau khi triều nhà Tần bị diệt vong, Hạng Vũ và Lưu Bang tranh giành nhau làm bá chủ thiên hạ, mà sử sách gọi là "Cuộc giành dật giữa Sở Hán". Bấy giờ, do Hạng Vũ và người chú tên là Hạng Lương đã tổ chức một toán quân rất tinh nhuệ và đáng tin cạy gồm hơn 8 nghìn đệ tử ở vùng Ngô Trung , tức Huyện Ngô, tỉnh Giang Tô ngày nay. Tám nghìn tinh binh này rất anh dũng thiện chiến, rồi dần dần phát triển thành một đội quân lớn mạnh.
Tình hình lúc bấy giờ rất có lợi cho Hạng Vũ, thế nhưng do Hạng Vũ quá chuyên quyền độc đoán, lại kiêu ngạo khinh địch, cuối cùng bị sa vào cạm bẫy của Hàn Tín đại tướng của Lưu Bang ở Cai Hạ, bị thất bại chỉ còn lại 8 nghìn lính Giang Đông. Hạng Vũ dẫn quân phá vây, chạy đến sông Ô Giang. Bấy giờ, phía trước có sông ngăn lối, đằng sau có quân địch đuổi theo, tình hình vô cùng nguy ngập. Người trưởng đình Ô Giang nói với Hạng Vũ rằng: "Giang Đông tuy hẹp, nhưng cũng là đất rộng nghìn dặm, vẫn có thể xưng chúa tại đây, bây giờ tôi dùng thuyền đưa ông qua sông, thì quân nhà Hán cũng chẳng có cách nào"..
Nhưng Hạng Vũ từ chối rằng: "Đây cũng là trời muốn giết tôi, tôi làm sao có thể qua sông chạy trốn. Hơn nữa, tôi dẫn 8 nghìn lính Giang Đông qua sông đánh sang phía tây, nay chỉ một mình tôi trở vê, thì còn mặt mũi nào nhìn các phụ lão Giang Đông". Hạng Vũ nói xong bèn tặng con ngựa Ô Truy của mình cho trưởng đình, sau khi chém chết mấy chục tên quân nhà Hán, rồi nhảy xuống sông tự tử, bấy giờ Hạng vũ mới có 31 tuổi.
Về sau, khi nhà thơ Đỗ Mục triều nhà Đường đến bờ sông Ô Giang, ông tiếc thay cho Hạng Vũ, vì ông cho rằng, nếu Hạng Vũ chịu lên thuyền qua sông thì tất có ngày đánh trở lại. Ông đã đề một bài thơ trên đình Ô Giang trong có hai câu: Giang Đông tử đệ đa tài tuấn. Quyển thổ trùng lai vị khả tri.
Hiện nay, người ta vẫn thường dùng câu: "Quyển thổ trùng lai", để chỉ hiện tượng làm lại sự việc mà lần trước đã bị thất bại.
|