Câu thành ngữ này xuất xứ từ "Trang Tử - Thiên Vận", có nghĩa là bỏ ra nhiều sức lực, nhưng chẳng được công cán gì.

Cuối thời Xuân Thu là thời kỳ quá độ từ xã hội nô lệ sang chế độ phong kiến, giữa các nước chư hầu nhiều năm liên tục xảy ra hỗn chiến, mâu thuẫn xã hội vô cùng gay gắt.

Khổng Tử-nhà giáo dục và nhà hoạt động xã hội nổi tiếng thời bấy giờ, cực lực chủ trương lấy nhân nghĩa đạo đức để trị vì nhà nước, ông cho rằng chỉ cần khôi phục lại chế độ của triều nhà Chu trước đây thì thiên hạ sẽ trở nên thái bình. Cho nên, để thực hiện chủ trương chính trị này, ông đã đi du thuyết các nước chư hầu áp dụng kiến nghị của mình, nhưng đều bị các nước từ chối, đi đến đâu cũng chẳng có kết quả gì.

Một hôm, Khổng Tử đang chuẩn bị đưa học trò của mình là Ngạn Hồi sang du thuyết nước Vệ. Ngạn Hồi mới hỏi ý kiến của một viên quan lại nước Lỗ tên là Thái Sư Kim rằng: "Thầy tôi đi khắp nơi tuyên truyền chủ trương chính trị của mình, nhưng đều không thu được kết quả gì. Vậy lần này sang nước Vệ thì sẽ ra sao?". Thái Sư Kim lắc đầu nói: "Tôi thấy vẫn không ổn, hiện nay vua các nước đang nhân cơ loạn lạc, chém giết lẫn nhau để chiếm địa bàn, cơ bản không có hứng thú đối với thuyết " Nhân nghĩa đạo đức" không hợp thời của thầy anh, hai nước Sái, Trần là một thí dụ. Nếu thầy trò anh đi du thuyết nước Vệ thì nhất định không có kết quả gì. Vì điều này chẳng khác nào lấy thuyền đi trở hàng trên cạn, thật là phí hơi sức, lao nhi vô công, mà còn có thể chuốc phải tai vạ. Chẳng lẽ anh đã quên mất lần đi nước Trần bị người ta không tiếp, bảy ngày không có lấy một miếng ăn rồi sao ?".

Ngạn Hồi nhớ lại chuyến đi nước Trần hồi đó, thật cảm thấy vô cùng lo lắng, anh bèn đem lời Thái Sư Kim nói lại với thầy mình, Khổng Tử tuy biết thế, nhưng vẫn một mực đi sang nước Vệ, rút cuộc vẫn chẳng được việc gì, đành phải quay về.

Hiện nay, người ta vẫn thường dùng câu "Lao nhi vô công" để ví với hiện tượng bỏ ra nhiều công sức, nhưng chẳng được công cán gì.