Theo sử sách của thời kỳ trước đời Tần và đời Hán , Lão Tử họ Lý , tên Đan , vì vây , Lão Tử còn có tên là : Lão Đan . Lão Tử sinh vào thời kỳ cuối đời Xuân Thu , cùng thời đại hoặc sớm hơn thời đại của Khổng Tử , thế nhưng cũng có cách nói là Lão Tử là người đời chiến quốc , muộn hơn Khổng Tử .
Cuộc đời Lão Tử chia thành hai thời kỳ : thời kỳ làm sử quan và thời kỳ ở ẩn . Trong thời kỳ làm quan , ông là "Chu thủ tàng thất chi sử " , tương đương với giám đốc thư viện quốc gia hiện nay .
Khi làm quan , Lão Tử tận mắt chứng kiến sự đen tối và hủ bại trong nội bộ kẻ thống trị , vì vậy nẩy sinh ý định ở ẩn . Sau khi đi ở ẩn , tình hình Lão Tử không ai biết đến , ghi chép lịch sử cũng rất ít . Nhưng Lão Tử đã để lại cho bao thế hệ sau tác phẩm "Lão Tử", một trước tác bất phủ tràn đầy triết lý và trí tuệ .
Đạo là quan niệm trọng tâm của toàn bộ hệ thống triết học Lão Tử . "Đạo" trở thành phạm trù tối cao trong triết học cổ điển Trung Quốc , chính là do Lão Tử nêu ra đầu tiên .
Theo Lão Tử , "Đạo" là vĩnh cửu và phổ biến , nó không những là cái gốc của vạn vật trong trời đất , mà còn là tổng môn của mọi sự biến đổi . Học thuyết lấy "Đạo"làm bản nguyên của vạn vật trời đất , cũng là do Lão Tử nêu ra .
Ngoài ra , Lão Tử còn có giải thích mới về quan hệ giữa Trời và Đạo , nêu ra lý thuyết trời , đất và con người tuân theo tự nhiên , hoặc lấy tự nhiên làm quy tắc .
Thuyết "Đạo pháp tự nhiên"của Lão Tử là sự đổi mới to lớn và bước nhảy vọt về lý luận trong lịch sử tư tưởng và triết học Trung Quốc . Lão Tử là người đầu tiên coi Đạo cao hơn Trời và Thần , việc này đã đặt nền tảng vững chắc về lý luận cho việc giải phóng triết học khỏi sự ràng buộc của tôn giáo và thần học .
Đóng góp quan trọng thứ hai của Lão Tư đối với nền văn hóa Trung Quốc ̉ là : tư tưởng biện chứng phong phú . Lão Tử cho rằng , sự vật luôn luôn tồn tại trong đối lập , phát triển trong so sánh , nhìn bề ngoài , hai sự vật hoàn toàn trái ngược nhau , trong nội bộ lại thống nhất rất chặt chẽ với nhau và không ngừng chuyển hóa lẫn nhau .
Ngoài ra , vì sinh sống trong thời kỳ bấp bênh , Lão Tử đã nêu ra những tư tưởng như "vô vi , thủ nhu , thủ thư, hư tĩnh , cư hạ không dám đi đầu thiên hạ "v v... ảnh hưởng to lớn tới luân lý học Trung Quốc , thậm chí ảnh hưởng tới hình thức tư duy , nhân cách đạo đức của người Trung Quốc .
|