Ý của câu thành ngữ này là dùng để ví với việc tập trung trí tuệ và ý kiến của mọi người, khiến việc làm càng tốt và có hiệu quả hơn.
Câu thành ngữ này có xuất xứ từ một bài viết của Gia Cát Lượng.
Thời Tam quốc, sau khi Lưu Bị mất, con trai là Lưu Thiền lên kế vị, nhưng việc triều chính lớn nhỏ trong nước đều trao cho Gia Cát Lượng tự mình xử lý và quyết định, ông đã thực sự trở thành một nhân vật chủ chốt trong chính quyền nước Thục. Tuy là người có uy tín rất cao, nhưng Gia Cát Lượng không vì thế mà tự cao, tự mãn, ông luôn luôn để ý lắng nghe và hấp thu ý kiến của mọi người.
Bấy giờ, có một vị quan chủ bộ chuyên phụ trách công việc văn thư trong phủ thừa tướng tên là Dương Ngung, đã nêu ý kiến về tác phong làm việc ôm đồm của Gia Cát Lượng. Ông nói với Gia Cát lượng rằng, trong khi quyết sách việc lớn nhà nước, cấp trên và cấp dưới phải có sự phân công rõ ràng. Sau đó, ông còn đưa ra một số dẫn chứng nổi tiếng trong lịch sử để khuyên Gia Cát Lượng không nhất thuyết phải tự mình phê duyệt mọi văn kiện, ngập mình trong các việc nhỏ vụn vặt, mà phải phân công cho cấp dưới, còn mình thì chỉ nắm các công việc lớn về quân sự và chính trị.
Gia Cát Lượng rất cảm ơn những lời khuyên bảo và sự quan tâm của Dương Ngung, nhưng một mặt ông cũng rất lo ngại mình phụ lòng ủy thác của Lưu Bị , nên vẫn cứ tự tay mình giải quyết các công việc lớn nhỏ trong triều.
Về sau, Dương Ngung ốm rồi mất, Gia Cát Lượng vô cùng thương tiếc, than khóc đến mấy ngày đêm liền.
Nhằm khuyến khích cấp dưới tham dự vào việc lớn nhà nước, Gia Cát Lượng đã viết một bài văn cáo, kêu gọi các văn quan võ tướng, cũng như mọi người trong và ngoài triều đình hãy tích cực phát biểu ý kiến, tham gia nghị luận . Trong bài văn cáo của Gia Cát Lượng viết: "Phủ Thừa tướng cho phép mọi người tham gia thảo luận công việc nhà nước, là nhằm tập trung trí tuệ và ý kiến của đông đảo quần chúng , lắng nghe rộng rãi những kiến nghị bổ ích của các bên, để qua đó thu được hiệu quả càng tốt đẹp hơn ".
Hiện nay, người ta vẫn thường dùng câu thành ngữ: "Tập tư quảng ích" để ví với việc tập trung rộng rãi trí tuệ và ý kiến của mọi người, khiến việc làm đạt được hiệu quả càng tốt hơn.
|