Do vai trò thực tiễn trong sản xuất , người nguyên thủy đã thoát khỏi tình trạng thích ứng với thế giới tự nhiên một cách tiêu cực như loài thú , dần dần ý thức được mối quan hệ lợi hại trong đời sống kinh tế giữa rất nhiều hiện tượng tự nhiên với con người , nhưng lại không sao kiểm soát nổi . Do đó chỉ ôm ấm sự trông mong và cầu nguyện nào đó và tôn sùng đối với tự nhiên . Như vậy dần dần nảy sinh ra tôn giáo tự nhiên nguyên thủy . Lúc đó ở Tây Tạng cũng đang thịnh hành một tôn giáo tự nhiên nguyên thủy gọi là Bản giáo .
Hiện nay đã không thể biết được cội nguồn của Bản Giáo xuất xứ từ đâu . Có một cách nói rằng nó xuất hiện sớm nhất ở vùng Hương Hùng tức vùng A-li và phía tây A-li ở Tây Tạng hiện nay , sau được truyền vào vùng Nhã Long . Nhìn chung Bản Giáo là một tôn giáo tự nhiên nguyên thủy phổ biến lưu truyền tại vùng cao nguyên Thanh-Tạng .Nó có nhiều điểm tương đồng với giáo phái Xa-man ở vùng Trung Á , Tây xi-bê-ri-a và vùng đông bắc TQ cũng như Ô giáo thịnh hành trong thời viễn cổ ở khu vực Hạn-Tạng .
Bản giáo cho rằng muôn vật là có linh hồn , tôn thờ mọi thứ như trời , đất , mặt trời , mặt trăng , sao , sấm , tuyến , mưa đá , sông núi , thung lũng , đất đá , cỏ cây , thú dữ thậm chí là muôn vật . Trong xã hội với nghề chăn nuôi là chính , một số động vật có quan hệ gắn bó với cuộc sống của con người đã được coi là thần linh để sùng bái là điều rất tự nhiên . Bản giáo chia vũ trụ thành ba tầng . Tầng cao nhất là nơi ở của Thiên thần , gồm 6 anh em và gia quyến của họ . Thiên thần lớn nhất là “Xơ-ba” , ông là người lập ra thế gian . Trong truyện thần thoại cổ xưa của Tây Tạng có kể về thần Xơ-ba lập ra thế gian . Tầng giữa là nơi ở của con người . Tầng dưới là nơi ở của các qủi thần . Bản giáo còn coi thế giới là do rất nhiều những ô vuông liên kết với nhau , thiên thần , con người và ma qủi thuộc các ô khác nhau . Quan niệm này thực tế đã phản ánh lên mối quan hệ độc lập , bình đẳng , chất phác giữa các bộ tộc nguyên thủy ; Tất nhiên giữa thiên thần , con người và ma qủi lại tồn tại rất nhiều mâu thuẫn . Để giải quyết những mâu thuẫn này đòi hỏi cần phải có một lớp người am hiểu cả về qủi lần thần , đó chính là các thầy phù thủy và được gọi là “Bản-ba” . Những người này có thể liên hệ được với thần và thường xuyên xuất hiện với tư cách là đại diện của thần , đồng thời lại có bản lĩnh sai khiến ma qủi .Hồi ban đầu Bản-ba chỉ là chức kiêm nhiệm không có nhiều đặc quyền . Nhưng sau này cùng với sự xuất hiện về phân công xã hội và chế độ tư hữu , Bản-ba mới trở thành một nghề riêng và dần dần có tài sản thông qua các hoạt động tôn giáo , trở thành tầng lớp thống trị như các tộc trưởng . Họ cùng với các tộc trưởng khống chế tôn giáo và ra sức mở rộng quyền lực của tôn giáo . Do đó Bản giáo-một tôn giáo tự nhiên nguyên thủy của Tây Tạng đã dần dần chuyển hóa thành “ tôn giáo do con người” .
|