Chùa Da-xơ-lun-bu nằm trên sườn phía nam núi Ni-ma-rư phía tây bắc thành phố Rư-ca-chơ , được xây theo địa hình sườn núi , các cung điện nối liền nhau thành một dải trông rất hoành tráng . Chùa này sau trở thành ngôi chùa lớn nhất của giáo phái Gơ-lu và cũng là một trong 6 chùa lớn của giáo phái này .
Chùa này là do Gen-đun-du-ba (tức Đạt lai Lạt-ma đệ nhất) một đệ tử nổi tiếng của Chung-kha-ba , người sáng lập ra giáo phái Gơ-lu chủ trị xây dựng vào năm 1447 và hoàn thành sau 12 năm . Gen-đun-du-la đảm nhiệm pháp đài nhiệm kỳ thứ nhất . Đến năm 1600 Pên-xê đệ tứ Lô-xang-xi-giê-chen-chan tiến hành xây mở rộng . Sau này trải qua nhiều lần tu sửa xây mở rộng của các đời Pên-xê , chùa Da-xơ-lun-bu dần dần có qui mô như ngày nay . Diện tích kiến trúc của chùa này lên tới 300 nghìn mét vuông , sư sãi lúc đông nhất lên tới hơn 4 nghìn .
Chùa Da-xơ-lun-bu có 4 Da-sang (tức viện sư sãi) , 62 Mi-sun ( tức nơi ở của các sư sãi , mi-sun tăng hay giảm là phụ thuộc vào số lượng sư sãi) và 60 Phật đường và điện thờ linh tháp . Trung tâm chùa là khu Điện đường gồm điện lớn Sô-xin , 4 Da-sang , La-chang Pên-xê , Điện phật lớn Xieng-ba , điện thờ linh tháp Pên-xê v,v .
Điện lớn Sô-xin là kiến trúc được xây sớm nhất của chùa Da-xơ-lun-bu . Phòng giảng kinh trong điện này rộng khoảng 500 mét vuông . Kinh đường của điện lớn này có 48 cây cột , có thể chứa hơn 3 nghìn người .
Tháng1-1989 , Pên-xê thứ 10 đã viên tịch tại chùa này . Quốc vụ viện Trung Quốc quyết định xây dựng linh tháp bằng vàng để thờ cúng pháp thể của Pên-xê , đã cấp ngân sách 64 triệu nhân dân tệ và các vật liệu qúi hiếm khác như vàng , bạc , châu báu v,v . Điện thờ linh tháp của Pên-xê thứ 10 được khởi công xây dựng vào ngày 20-9-1990 và hoàn thành sau 3 năm . Pên-xê-ét-tơ-ni Xê-chi-chen-chan thứ 10 và điện thờ linh tháp của ông sẽ để lại tiếng thơm muôn đời và vĩnh viễn ghi vào sử sách .
Chùa Da-xơ-lun-bu được xây theo sườn núi , cung điện nối liền nhau , bố cục chặt chẽ . Đông lăng và điện thờ linh tháp Pên-xê thứ 10 được xây dựng trong gần 10 năm lại đây đã nổi bật phong cách kiến trúc truyền thống của Tây Tạng , hấp thu hình thức kiến trúc linh tháp của Phật giáo . Vật liệu kiến trúc đã áp dụng công nghệ kiến trúc xi-măng cốt thép hiện đại kết hợp với kết cấu gỗ và đá của Tây Tạng , vừa giữ được đặc sắc công nghệ kiến trúc phật giáo cổ đại lại hoà nhập đặc điểm của công nghệ kiến trúc hiện đại .
Chùa Da-xơ-lun-bu ngoài tổ chức các pháp hội vào những ngày lành hàng tháng như mùng 8 , 15 , 30 theo lịch Tạng ra , còn tổ chức các hoạt động pháp hội vào các ngày lễ "Thần biến" 15 tháng giêng , lễ "Xa-ca-đa-oa" vào tháng tư , lễ "Giáng thần" vào ngày 22-9 và kỷ niệm ngày viên tịch của Chung-kha-ba 25-12 , cầu nguyện pháp phật thịnh vượng , chúng sinh bình an . Lễ hội đặc sắc nhất của chùa này là " Si-mô-xin-mô" , tương tự như Lễ "Xuê-đun" của khu vực La-sa và cũng là ngày chung của các sư sãi và người trần tục . |