| Mất ngủ là chỉ căn bệnh thiếu ngủ một cách thường xuyên hoặc khó ngủ cũng như tuy ngủ say nhưng rất dễ tỉnh giấc, sau khi tỉnh giấc không thể ngủ tiếp nữa, thậm chí thức thâu đêm. Do thiếu ngủ, trong lâm sàng thường hay xuất hiện những triệu chứng như đau đầu, choáng váng, tứ chi mệt mỏi, tim đập nhanh, hay quên, tâm thần bất yên v.v.
Trung Y cho rằng, căn bệnh mất ngủ chủ yếu là do làm việc quá sức trong thời gian dài, tinh thần căng thẳng hoặc không được bình tĩnh dẫn đến tim không được chăm sóc hoặc tâm thần bất yên. Mất ngủ bắt nguồn từ tim, nhưng gắn chặt tới sự mất cân bằng về các chức năng trong phủ tạng như gan, mật, tỳ, thận v.v. Căn cứ những biểu hiện trong lâm sàng, chúng ta có thể chia làm các triệu chứng như mất ngủ do chức năng tim và tỳ suy yếu, tim thận bất hòa, uất gan hóa hỏa, đờm nhiệt quấy nhiễu bên trong v.v gây nên.
Tim tỳ suy yếu với sự biểu hiện trong lâm sàng là: Khó ngủ, hay nằm mơ dễ tỉnh, tinh thần uể oải, buồn ngủ, mệt nhừ, mặt xanh xao, tim đập nhanh, mồm nhạt, không tiêu, trướng bụng, dễ ra mồ hôi, lưỡi nhợt, rêu lưỡi trắng, mỏng, mạch yếu.
 Canh Sò, Bách Hợp, Ngọc Trúc:
Nguyên liệu: Thịt Sò 50 gam, Bách Hợp 30 gam, Ngọc Trúc 20 gam.
Phối chế: Rửa sạch ba nguyên liệu kể trên cho vào nồi, đổ lượng nước vừa phải nấu canh là được.
Công hiệu: Dưỡng âm giải buồn uất.
Cách dùng và liều lượng: Dùng khi ăn cơm hoặc làm món ăn nhẹ.
Chè Long Nhãn Tây Dương Sâm:
Nguyên liệu: Cùi Long Nhãn 30 gam, Tây Dương Sâm 10 gam, đường kính 10 gam.
Phối chế: Bỏ ba nguyên liệu kể trên vào bát, đậy kín nắp, cho vào nồi hấp cách thủy đến khi thành dạng kem.
Công hiệu: Bổ tỳ dưỡng tâm, ích khí dưỡng âm. 
Cách dùng và liều lượng: Mỗi buổi tối dùng một lần, mỗi lần một thìa.
Chè Long Nhãn, hạt Đại Táo, Khiếm Thực:
Nguyên liệu: Cùi Long Nhãn 10 gam, hạt Đại Táo tức Táo Đỏ xao 10 gam, hạt Khiếm Thực tức cây Súng 12 gam.
Phối chế: Cho ba nguyên liệu kể trên vào nồi nấu thành chè là được.
Công hiệu: Bổ tỳ an thần.
Cách dùng và liều lượng: Mỗi ngày 1 thang, lần lượt dùng vào buổi sáng và buổi tối.
Tiên chuyền Phục Linh Cao:
Nguyên liệu: Quả Phục Linh trắng nặng 2000 gam, Mật Ong 200 gam.
Phối chế: Cho quả Phục Linh trắng vào nồi hấp bằng lửa to trên 3 tiếng đồng hồ, lấy ra phơi 1 ngày, sau đó hấp lần thứ hai và phơi tiếp, cứ như vậy liền trong 9 lần. Sau khi hấp lần cuối cùng, cắt thành từng nhát mỏng lúc còn nóng, phơi khô, cất trong chum, khi cần dùng lấy ra chấm Mật Ong là được.
Công hiệu: An thần ích trí.
Cách dùng và liều lượng: Có thể dùng trong bất cứ lúc nào hoặc dùng làm điểm tâm.
 Chè Long Nhãn hạt Sen:
Ngyên liệu: Cùi Long Nhãn 20 gam, hạt Sen không vỏ 20 gam, Bách Hợp 20 gam, đường phèn 20 gam.
Phối chế: Ngâm hạt Sen bằng nước đun sôi, làm sạch vỏ, rửa sạch Bách Hợp, ngâm bằng nước đun sôi. Cho Cùi Long Nhãn, hạt Sen, Bách Hợp và đường phèn vào bát, đổ nước đủ lượng hấp cho nhừ là có thể dùng.
Công hiệu: Bổ ích cho tim và tỳ.
Cách dùng và liều lượng: Lần lượt dùng vào buổi sáng và buổi tối hoặc dùng làm điểm tâm. |
Các món ăn chữa trị mất ngủ do chức năng tim và tỳ suy yếu gây nên
