Thuốc ôn phổi tiêu đờm do hàn khí gây nên, phần lớn vị cay, đắng, tính ôn, khử thấp, chủ yếu quy kinh lạc phổi, tì và gan, có công hiệu ôn phổi khử hàn, thấm thấp tiêu đờm?chủ yếu chữa trị chứng có đờm bởi hàn khí và thấp gây nên, thí dụ như bị ho, hen xuyễn, đờm nhiều mầu trắng, rêu lưỡi dày cũng như chứng chóng mặt, tứ chi bị tê do đờm đến từ hàn khí và thấp. Thuốc ôn phổi tiêu đờm do hàn khí gây nên không thích hợp dùng để chữa trị chứng có đờm bởi nhiệt gây nên.
Bạch Giới Tử: Vị cay, tính ôn, quy kinh lạc phổi và dạ dày, gồm có ba công hiệu chữa trị chủ yếu: Một là ôn phổi tiêu đờm, hai là lợi khí. Hai trường hợp này thường hay xuất hiện triệu chứng có đờm bởi hàn khí gây nên, hen xuyễn, cần phải bào chế với Tô Tử và Lai Phục Tử. Công hiệu thứ ba là tan hạch tiêu sưng tấy, các chứng tê tứ chi, sưng khớp, đau khớp, trường hợp này nên phối chế với cao sừng hươu, Nhục Quế và Thục Địa Hoàng.
Cách dùng và liều lượng: Dùng Bạch Giới Tử sắc nước uống, mỗi lần từ 3-6 gam. Khi dùng ngoài da nên dùng với lượng vừa phải, với phương pháp cụ thể là giã thành bột đắp lên chỗ bị bệnh hoặc ngâm nước để dùng.
Điều cần phải lưu ý là: Bạch Giới Tử vị cay, tính tản, tổn khí và thương âm, bệnh nhân bị ho lâu ngày, phổi hư hoặc âm hư hỏa vượng, viêm loét dạ dày và đường ruột, người bệnh xuất huyết và da dễ bị dị ứng kiêng dùng.
Tạo Giáp: Vị cay, mặn, tính ôn, chứa ít độc tố, quy kinh lạc phổi và đại tràng. Tạo Giáp gồm 5 công hiệu chữa trị chủ yếu: Một là tiêu đờm lâu ngày ngạt phổi, hen xuyễn, hai là làm thông suốt các bộ phận trong cơ thể, thích hợp dùng để chữa trị các chứng trúng phong, nhiều đờm, động kinh, viêm họng, đau họng. Công hiệu chữa trị thứ ba là trừ gió, sát trùng, thích hợp chữa trị bệnh vẩy nến. Công hiệu thứ tư của Tạo Giáp là tan hạch tiêu sưng tấy, thích hợp dùng để chữa trị mụn nhọt nhưng chưa loét lở, công hiệu chữa trị thứ năm là thông đại tiện, thích hợp cho bệnh nhân táo bón.
Cách dùng và liều lượng: Nghiền Tạo Giáp thành bột mới dùng, mỗi lần dùng từ 1-1,5 gam; cũng có thể dùng chung với thuốc sắc, mỗi lần từ 1,5-5 gam. Trường hợp dùng ngoài da nên dùng với lượng vừa phải.
Điều cần phải lưu ý là: Nếu dùng làm thuốc uống không được uống quá liều, tránh gây nên nôn và ỉa chảy. Vì Tạo Giáp vị cay, tính tản, chạy rất nhanh, nếu không phải là bệnh nhân mắc bệnh nan y lâu ngày và thể chất không khỏe mạnh thì nên thận trọng khi sử dụng, phụ nữ có thai, bệnh nhân khí hư âm hư hoặc có triệu chứng xuất huyết nên kiêng dùng.
Tuyền Phúc Hoa: Vị đắng, cay, mặn, tính hơi ôn, quy kinh lạc phổi và dạ dày, gồm hai công hiệu chữa trị chủ yếu: Một là giáng khí hành thủy tiêu đờm, thích hợp chữa trị các chứng ho, hen xuyễn, nhiều đờm, đờm thành hạch thành cục dẫn đến tức ngực v.v. Công hiệu thứ hai là trị nôn, với hai triệu chứng bị nấc và bị nôn, trường hợp này thường dùng chung với Đất Son, Bán Hạ, Gừng Tươi.
Cách dùng và liều lượng: Dùng vải bọc Tuyền Phúc Hoa sắc nước uống, mỗi lần từ 3-10 gam.
Điều cần phải lưu ý là: Bệnh nhân âm hư, ho lao phổi, hệ thống nước bọt bị tổn thương dẫn đến ho khàn kiêng dùng; do Tuyền Phúc Hoa là vị thuốc có nhung mịn, dễ kích thích tới cổ họng, làm cho cổ họng bị ngứa dẫn đến bị ho và bị nôn, cho nên cần phải bọc vải mới sắc.
Bạch Giới Tử, Tuyền Phúc Hoa và Tạo Giáp đều có công hiệu tiêu đờm, có thể dùng để chữa trị chứng bị ho nhiều đờm. Điều khác nhau là, Bạch Giới Tử vị cay, tính ôn, tính tản, có dược hiệu nổi bật về ôn phổi tiêu đờm, chủ yếu chữa trị người bệnh có triệu chứng đờm hàn, bị ho, hen xuyễn, tức ngực, đau ngực. Hơn nữa lợi khí tan hạch, thông kinh lạc, tiêu viêm, tiêu sưng tấy, cũng có thể chữa trị chứng âm khí bị tắc dẫn đến tê phù bởi đờm thấp gây nên, hoặc đờm thấp làm ùn tắc kinh lạc dẫn đến đau khớp và tê tứ chi. Vì vậy ngay từ thời cổ đã có câu nói cho rằng: "đờm dưới sườn và dưới da, chỉ có Bạch Giới Tử mới có thể trị được". Tuyền Phúc Hoa có dược hiệu nổi bật về giáng khí hành thủy tiêu đờm, cũng thường hay dùng để chữa trị chứng đờm đặc, ợ hơi dẫn đến bị nấc và bị nôn, tức dạ dày. Tạo Giáp vị cay, tính ôn chứa độc tố, có công hiệu nổi bật về tiêu đờm lâu ngày, đờm đặc dẫn đến ngạt phổi không thể nằm ngửa. Bên cạnh đó Tạo Giáp có công hiệu thông suốt, trừ gió sát trùng, thích hợp chữa trị các chứng bệnh trúng phong, động kinh, viêm họng, đau họng, ngạt phổi và vẩy nến. |