Vấn đề hạt nhân I-ran xuất hiện tình trạng giằng co<IMG src="http://vn.chinabroadcast.cn/mmsource/images/2004/08/30/laba3.gif" border=0>

Vài nét về CRI

Ban tiếng Việt Nam

Vấn đề hạt nhân I-ran xuất hiện tình trạng giằng co

2009-09-08 16:14:28 cri

Nghe Online

Ngày 7, Đại hội đông Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế đã nhóp họp tại Viên, Thủ đô Áo, trong 5 ngày diễn ra hội nghị, 35 đại diện của hội đồng cơ quan này sẽ triển khai các cuộc thương lượng kín xoay quanh các vấn đề như phát triển ứng dụng hạt nhân, đảm bảo an ninh hạt nhân, ngăn chặn phổ biến hạt nhân v.v. Cùng ngày, Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế Ba-ra-đây nói, cơ quan này đã rơi vào tình trạng bế tắc trên vấn đề hạt nhân I-ran, ông thúc giục I-ran và Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế tiến hành "cuộc tiếp xúc thực chất", nhằm chứng thực dự án phát triển hạt nhân của I-ran không có mục đích quân sự.

Khi đề cập đến vấn đề hạt nhân I-ran trong lời phát biểu tại lễ khai mạc Hội nghị Hội đồng Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế, ông Ba-ra-đây nêu rõ, sự hợp tác giữa I-ran với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế đã có phần cải thiện, nhất là cho phép nhân viên thanh sát của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế đến thanh sát lò phản ứng hạt nhân dùng cho cuộc thử nghiệm đang trong quá trình xây dựng. Song, I-ran vẫn chưa làm theo yêu cầu của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, chấm dứt hoạt động làm giàu U-ra-ni đang tranh luận hiện nay, về việc làm sáng tỏ tính phi quân sự của chương trình hạt nhân I-ran, I-ran cũng chưa cung cấp bằng chứng đầy đủ cho Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế. Ông Ba-ra-đây bày tỏ, I-ran vừa không chấm dứt hoạt động làm giàu U-ra-ni của họ, cũng không tiến hành đàm phán về sử dụng năng lượng nguyên tử với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế, cơ quan này đã rơi vào tình trạng bế tắc trên vấn đề hạt nhân I-ran.

Ông Ba-ra-đây đã nhấn mạnh ba mấu chốt trong việc giải quyết vấn đề hạt nhân I-ran: Đó là I-ran hợp tác với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế, làm sáng tỏ những vấn đề chưa giải quyết trong chương trình hạt nhân I-ran; thực thi Nghị định thư kèm theo "Hiệp ước không phổ biến hạt nhân" và công khai chương trình hạt nhân của họ trước cộng đồng quốc tế. Những lời nói trên đây của ông Ba-ra-đây cơ bản nhất trí với thái độ của bản báo cáo ngày 28 tháng 8, thế nhưng Pháp và các nước châu Âu lại cho rằng, những lời phê bình I-ran ghi trong bản báo cáo của ông Ba-ra-đây quá mềm yếu, đồng thời chỉ trích bản báo cáo đã cắt bớt một số thông tin cơ bản của chương trình hạt nhân I-ran. Vì vậy, khi phát biểu tại hội nghị diễn ra ngày 7, ông Ba-ra-đây nói, những lời chỉ trích ông giấu thông tin với các nước thành viên là thiếu tinh thần trách nhiệm và thiếu lịch sự, đồng thời ảnh hưởng tính độc lập và tính khách quan của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế.

Nhà phân tích nêu rõ, với những lời lẽ đe dọa và áp dụng biện pháp trừng phạt trong nhiều năm qua, các nước phương Tây ngày càng xa rời mục tiêu của họ trên vấn đề hạt nhân I-ran, vấn đề hạt nhân I-ran hiện đang đứng trước một bước ngoặt. Ngày 7 tại Tê-hê-ran, ông Nê-giát vừa tái đắc cử Tổng thống I-ran nói, I-ran không thay đổi lập trường trên vấn đề hạt nhân, I-ran cho rằng, vấn đề hạt nhân đã kết thúc. Quyền lợi hạt nhân là quyền hợp pháp không thể tước đoạt được của I-ran, dân tộc I-ran sẽ không cho phép bất cứ ai tiến hành thảo luận trên vấn đề này.

Song song với thời hạn nối lại "đàm phán hạt nhân" mà phương Tây quy định cho I-ran ngày một đến gần, nhà lãnh đạo của các nước Đức, Pháp, Anh v.v mới đây đã đồng loạt cảnh báo rằng sẽ áp dụng biện pháp trừng phạt nghiêm khắc đối với I-ran. Nhà phân tích nêu rõ, xét về lập trường của Mỹ và châu Âu cũng như Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế, vấn đề I-ran quả đã xuất hiện tình trạng cầm cự, các nước phương Tây phủ đòn càng mạnh, thì vùng lầy hạt nhân I-ran sẽ ngày càng lũn sâu, một mực áp dụng biện pháp trừng phạt sẽ càng không thể giải quyết vấn đề. Ông Nê-giát ngày 7 nói, I-ran đã chuẩn bị sẵn sàng tiến hành hội đàm "mang tính công bằng và Lô-gích" với 5 nước Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc và Đức về những thách thức và vấn đề đặt ra trước thế giới hiện nay. Là sự đáp lại lời mời tiến hành đàm phán hạt nhân I-ran do sáu nước nêu ra, I-ran đã chuẩn bị sẵn trọn gói đề nghị mới.

Dư luận cho rằng, tiến trình làm giàu U-ra-ni của I-ran chậm lại cũng như trọn gói đề nghị của I-ran mong đàm phán với sáu nước đều là những tín hiệu tích cực thúc đẩy giải quyết vấn đề hạt nhân I-ran. Song trong tình hình các bên thiếu thiện chí, bất cứ là trừng phạt hay là đàm phán đều không thể giải quyết vấn đề hiện nay. Làm thế nào để nắm bắt nhân tố có lợi trước mắt, tránh mở rộng tình trạng bế tắc về vấn đề hạt nhân I-ran, sẽ trở thành trọng tâm công tác trong thời gian tới của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế.