Sau khi xảy ra sự kiện ngày 5-7, Chính quyền thành phố U-rum-xi đã tổ chức cho lực lượng cảnh sát bắt giữ và thẩm vấn hơn một nghìn nghi can thực hiện các hành vi đánh đập, cướp bóc và đốt phá theo pháp luật. Bí thư Thành ủy U-rum-xi Lật Trí mới đây nói với giới báo chí rằng, tuyệt đại đa số các nghi can trong sự kiện này đã bị bắt.

Ông Lưu Nhân Văn, Nghiên cứu viên Viện Luật học thuộc Viện Khoa học xã hội Trung Quốc trả lời phỏng vấn của phóng viên chỉ rõ, hành vi đánh đập, cướp bóc và đốt phá đã đe dọa nghiêm trọng đến an ninh công cộng, quấy rối trật tự xã hội, có thể phạm các tội cố ý giết người, cố ý gây thương tích cho người khác, cũng như tội phóng hoả trong tội nguy hại đến an ninh công cộng được quy định trong Bộ Luật Hình sự của Trung Quốc. Tính nguy hại đối với xã hội của những hành vi này cũng như tính nguy hiểm về nhân thân của người thực hiện hành vi sẽ trở thành cơ sở để xác định tội danh và mức án.

"Đặc biệt là đã gây thương vong cho rất nhiều người vô tội và thiệt hại to lớn về tài sản, mang lại đau thương to lớn cho những quần chúng vô tội và người nhà của họ, đây là điều mà bất cứ xã hội pháp trị nào đều không thể cho phép. Sự kiện này cũng sẽ mang lại hậu quả gián tiếp, đó là ảnh hưởng đến khối đoàn kết dân tộc, ảnh hưởng đến sự yên ổn của toàn xã hội".

Ông Lưu Nhân Văn cho biết, những hành vi đánh đập, cướp bóc và đốt phá trong sự kiện ngày 5-7 liệu có cấu thành tội kích động thù hằn dân tộc và chia cắt đất nước hay không còn phải chờ điều tra xác thực hơn nữa.

Trung Quốc thi hành chính sách hình sự cơ bản kết hợp giữa thông thoáng với nghiêm khắc. Trước sự kiện ngày 5-7 ở U-rum-xi, ông Lưu Nhân Văn cho rằng, cơ quan tư pháp sẽ cắn cứ theo điều tra đối với sự thật, phân loại tính ác tính chủ quan và tính nguy hại khách quan của người thực hiện hành vi để xử lý theo pháp luật. Đối với kẻ chủ mưu, cần phải trừng phạt nghiêm khắc. Ông nói:

"Cần phải xử lý nghiêm khắc đối với những phần tử cốt cán hoặc lãnh đạo của băng nhóm tội phạm đã tổ chức, sắp đặt và chỉ huy; đối với những người bị lừa gạt, bị lợi dụng, bị đe dọa, hơn nữa trong thực tế phạm tội cũng không có các hành vi nghiêm trọng như giết người, phóng hoả, mà chỉ tham gia gây rối bình thường, thì không nên xử lý theo phạm tội; đối với những người bị các phần tử cốt cán đe dọa hoặc tham gia vì bị ép buộc, theo quy định của Bộ Luật Hình sự có thể xử nhẹ hoặc miễn truy tố".

Trong khi tiến hành điều tra xử lý các phần tử tội phạm, công tác cấp tiền tuất cho những người bị hại trong sự kiện cũng đã bắt đầu triển khai. Hiện nay, Chính quyền thành phố U-rum-xi đã soạn thảo "Biện pháp trợ cấp tiền tuất và tiền trợ cấp cho những người vô tội bị chết và bị thương trong sự kiện tội phạm bạo lực nghiêm trọng đánh đập, cướp bóc và đốt phá ngày 5-7 ở U-rum-xi", ban ngành hữu quan sẽ cấp một phần chi phí cho công tác khắc phục hậu quả. Công tác cấp tiền tuất và trợ cấp cho những người thương vong, giám định và đánh giá thiệt hại về tài sản, v.v đang lần lượt được triển khai.

Hiện nay, Trung Quốc vẫn chưa có lập pháp một cách hệ thống về công tác khắc phục hậu quả sự kiện tội phạm bạo lực nghiêm trọng, thường là sau khi xảy ra sự kiện do Nhà nước ban hành chính sách, tiến hành cấp tiền tuất cho người bị hại. Về việc này, các chuyên gia luật học kiến nghị, cần phải thông qua kiện toàn lập pháp, bảo đảm các khoản chi ngân sách liên quan, cung cấp sự viện trợ dưới các hình thức cho người bị hại và các lực lượng chuyên môn như quân đội và cảnh sát tham gia nhiệm vụ xử lý.