Theo Tân hoa xã: Tổ chức hợp tác Thượng Hải thành lập 5 năm qua đã trải qua thử thách của tình hình quốc tế biến đổi khôn lường, cơ bản hoàn thành việc xây dựng các cơ cấu tổ chức trong ngày đầu thành lập, sự hợp tác giữa các nước thành viên trong các lĩnh vực an ninh, chống khủng bố, kinh tế-thương mại và nhân văn ngày càng sâu sắc. Bên cạnh đó Tổ chức hợp tác Thượng Hải còn tích cực phát triển quan hệ hợp tác với các tổ chức quốc tế và các nước. Tổ chức hợp tác Thượng Hải-một tổ chức quốc tế mang tính khu vực ngày càng chín muồi và có ảnh hưởng lớn đang tràn đầy niềm tin sôi động trên vũ đài quốc tế.
Bước vào thế kỷ 21, đối mặt với xu thế toàn cầu hóa, các nước trên thế giới đều đang đẩy nhanh nhịp bước hợp tác khu vực để nắm bắt cơ hội lịch sử hoà bình và phát triển, chống đỡ các loại rủi ro và thách thức. Sau khi chiến tranh lạnh kết thúc, hoạt động của chủ nghĩa khủng bố, chủ nghĩa ly khai và chủ nghĩa cực đoan trong khu vực ngày càng điên cuồng, đe dọa nghiêm trọng an ninh và ổn định của các nước. Sáu nước Trung Quốc, Nga, Ca-dắc-xtan, Cư-rơ-gư-xtan, Tát-gi-ki-xtan và U-dơ-bê-ki-xtan đều đối mặt với nhiệm vụ gian nan phát triển kinh tế, thực hiện chấn hưng dân tộc, cũng có nguyện vọng và đòi hỏi bức xúc về tăng cường hơn nữa sự hợp tác khu vực. Trong bối cảnh này, tháng 6 năm 2001 Tổ chức hợp tác Thượng Hải đã được thành lập trên cơ sở cơ chế "5 nước Thượng Hải".
Từ cơ chế "5 nước Thượng Hải" đến chính thức thành lập Tổ chức hợp tác Thượng Hải, các nước thành viên đều thi hành nguyên tắc "kết bạn nhưng không liên minh". Dưới sự chỉ dẫn của quan điểm này, Tổ chức hợp tác Thượng Hải đã trải qua thử thách của tình hình quốc tế biến đổi khôn lường trong ngày đầu thành lập và đang xây dựng hình ảnh tích cực mang tính xây dựng và có tinh thần trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế.
Các nước thành viên Tổ chức hợp tác Thượng Hải sở dĩ vượt qua được sự khác biệt to lớn về địa dư, văn hóa...để đoàn kết gắn bó với nhau, cùng nhau ứng đối với tình hình biến đổi khôn lường của quốc tế và khu vực điều then chốt là tôn chỉ và nguyên tắc của Tổ chức phù hợp với lợi ích thiết thân của các nước thành viên. Những tôn chỉ và nguyên tắc này, một là: dốc sức phát triển quan hệ láng giềng thân thiện giữa các nước thành viên. Hai là, dốc sức phát triển hợp tác trong các lĩnh vực cụ thể về kinh tế, văn hóa, giáo dục, chiếu cố tới lợi ích của các nước. Ba là, dốc sức tấn công chủ nghĩa khủng bố, chủ nghĩa ly khai và chủ nghĩa cực đoan, bảo vệ hoà bình và ổn định của khu vực. Bốn là, dốc sức xúc tiến thiết lập trật tự chính trị và kinh tế quốc tế mới công bằng và văn minh. Bốn nguyên tắc này hoàn toàn phù hợp lợi ích hiện thực và lâu dài của các nước thành viên.
Một nguyên tắc quan trọng của Tổ chức hợp tác Thượng Hải là "tôn trọng văn minh đa dạng, tìm kiếm phát triển chung". "Tuyên bố của Tổ chức hợp tác Thượng Hải" đã lấy việc thương lượng bình đẳng làm một trong những nguyên tắc cơ bản của Tổ chức. Các nước thành viên tuân thủ điều lệ của Tổ chức, đối xử bình đẳng, làm cho hợp tác nội bộ phát triển nhịp nhàng. Chính vì vậy Tổ chức hợp tác Thượng Hải đã xây dựng nên uy tín của mình trên vũ đài quốc tế, có sức cuốn hút và hiệu trịêu to lớn đối với các nước khác, nhiều nước đồng loạt yêu cầu tham gia hoạt động của Tổ chức dưới các hình thức.
Trong 5 năm qua Tổ chức hợp tác Thượng Hải đã kết nạp Mông Cổ, Ấn-độ, Pa-ki-xtan và I-ran làm quan sát viên và còn thành lập nhóm liên lạc với Áp-ga-ni-xtan. Tổ chức hợp tác Thượng Hải còn là quan sát viên của Đại hội đồng Liên hợp quốc và dự hội nghị thượng đỉnh kỷ niệm 60 năm ngày thành lập Liên hợp quốc. Bên cạnh đó Tổ chức hợp tác Thượng Hải còn ký bản ghi nhớ với ASEAN và Cộng đồng các quốc gia độc lập, xây dựng mối liên hệ với Cộng đồng kinh tế Á-Âu, Tổ chức hải quan thế giới và Liên minh Châu Âu. |