Từ Hi Thái hậu -- II

Vai trò trong triều vua Quang Tự

Bệnh tật và các thách thức mới

Việc Đồng Trị qua đời mà không có con nối dõi đặt triều đình vào tình thế khó xử. Từ Hi và Từ An không thể chọn một vị thân vương thuộc thế hệ trước để "kế vị" một người ít tuổi hơn mình. Vì vậy, tân hoàng đế phải thuộc cùng thế hệ hoặc nhỏ hơn Đồng Trị. Sau nhiều tranh cãi giữa 2 thái hậu, đứa trẻ 4 tuổi Tải Điềm - con trai đầu của Thuần thân vương Dịch Hoàn và em gái của Từ Hi - đã được chọn để truyền ngôi. Năm 1875, tức Quang Tự nguyên niên, Tải Điềm được đưa vào Tử Cấm Thành và không bao giờ trở về gia đình của mình nữa. Từ Hi ép Quang Tự gọi Từ An là Hoàng ngạch nương (tức mẫu hậu) còn gọi mình là Thân gia gia (亲爸爸 - tức cha đẻ) với mục đích xác lập vị trí trụ cột cho bản thân. Quang Tự bắt đầu việc học hành khi lên 5 tuổi dưới sự hướng dẫn của Ông Đồng Hòa, người sau này trở thành bạn thân và một vị đại thần tin cẩn của nhà vua.

Một thời gian ngắn sau khi chọn Quang Tự để kế vị, Từ Hi lâm bệnh nặng khiến Từ An phải một mình điều hành chính sự. Bà cũng ít khi có điều kiện tiếp xúc với Quang Tự trong giai đoạn này.

Tháng Tư năm 1881, thái hậu Từ An đột ngột qua đời. Mặc dù trẻ hơn Từ Hi 2 tuổi, nhưng với địa vị chính cung hoàng hậu của Hàm Phong, Từ An là người quyết định hầu hết các vấn đề trong nội bộ hoàng tộc. Một số giả thuyết cho rằng đã có sự rạn nứt trong mối quan hệ giữa 2 vị thái hậu sau khi Từ An chém đầu thái giám thân cận của Từ Hi là An Đức Hải. Ngoài ra, nhiều người tin rằng Từ An nắm trong tay một mật chỉ của Hàm Phong, cho phép phế truất Từ Hi trong trường hợp bà quá lạm dụng quyền lực. Vì vậy, Từ Hi đã đầu độc Từ An. Do thiếu nhiều bằng chứng nên các nhà sử học vẫn chưa thống nhất về câu chuyện này. Ý kiến chính thống cho rằng Từ An đã qua đời sau một cơn đột quỵ.

Từ năm 1881 tới 1883, Từ Hi chủ yếu trao đổi với các đại thần qua văn bản. Thêm vào đó, Quang Tự cũng vài lần buộc thiết triều mà không có Từ Hi thính chính.

Cung thân vương, người đã từng nắm giữ vị trí lãnh đạo triều đình, cảm thấy thất vọng bởi sự chuyên quyền của Từ Hi. Ông tự mình quyết định nhiều vấn đề, trong đó đỉnh cao là tuyên chiến với Pháp, dẫn đến chiến tranh Pháp - Thanh mà Trung Quốc là kẻ bại trận. Nhân cơ hội này, Từ Hi loại bỏ Cung thân vương và những người ủng hộ ông trong Quân Cơ Xứ. Thái hậu giáng Cung thân vương xuống chức cố vấn, thay thế ông bởi Thuần thân vương Dịch Hoàn - cha ruột của Quang Tự. Dịch Hoàn sau đó được bổ nhiệm vào một số vị trí quan trọng khác, trong đó có Đô đốc hải quân. Với nỗ lực chứng tỏ sự trung thành và để bảo vệ con trai của mình đang ở bên Từ Hi, ông đã quyết định dùng số tiền nâng cấp hải quân để xây dựng Di Hòa Viên làm nơi Từ Hi an dưỡng tuổi già. Dịch Hoàn không muốn bi kịch của Đồng Trị lặp lại khi Quang Tự tới tuổi trưởng thành.