Bạn đã bao giờ từng thả bước trên con đường lát đá rồi chọn một nơi tĩnh tọa ngắm nhìn rừng cây, rừng trà cổ và các bản làng đan xen bồng bềnh trong biển mây sau đó nếm thử một tách trà ngát hương. Đó chính là khung cảnh tuyệt đẹp tại Cảnh Mại Sơn, thành phố Phổ Nhĩ, tỉnh Vân Nam (Trung Quốc), di sản thế giới đầu tiên dành riêng cho văn hóa trà được UNESCO công nhận vào ngày 17/9/2023.

Cảnh Mại Sơn trải rộng trên diện tích khoảng 72km2, bao gồm 9 ngôi làng truyền thống, 5 vườn trà cổ do dân làng vận hành, quản lý qua nhiều thế hệ và 3 khu rừng phòng hộ. Khu này có hơn 1 triệu cây trà với diện tích khoảng 1.200 héc-ta tồn tại cả hơn nghìn năm. Đây là đại diện điển hình của rừng trà cổ nhân tạo được bảo tồn hoàn chỉnh nhất thế giới.

Khoảng thế kỷ thứ 10, tổ tiên của dân tộc Bố Lãng (布朗) di cư đến núi Cảnh Mại, nơi họ phát hiện và thuần hóa những cây trà hoang dã. Dần dần, họ thích nghi với hệ sinh thái rừng, cùng với người Thái và các nhóm dân tộc khác đến vùng núi này tạo ra mô hình trồng trà dưới tán cây.

Qua hàng nghìn năm sản xuất và sinh hoạt, các dân tộc cư trú lâu đời trên Cảnh Mại Sơn đã sáng tạo nên một nền văn hóa trà phong phú. Đó là sự nhận thức của con người về thiên nhiên. Nó không chỉ giới hạn ở ngọn núi này hay khu vườn trà cổ này, mà còn là cách tìm kiếm phương pháp sử dụng hợp lý và bền vững tài nguyên thiên nhiên qua hàng nghìn năm, đảm bảo rằng cảnh quan văn hóa rừng trà cổ được tiếp nối qua hàng thiên niên kỷ và vẫn đầy sức sống. Theo quan niệm phát triển xanh đi sâu vào lòng người, người dân các dân tộc Cảnh Mại Sơn càng ngày càng quý trọng phần ban ân đến từ tự nhiên này. Họ biết rõ, bảo vệ tốt mảnh rừng trà cổ này, chính là bảo vệ nguồn gốc cuộc sống hạnh phúc của mình. Các quy định của bản làng và pháp luật địa phương giúp ngăn chặn việc sử dụng phân bón hóa học hoặc thuốc trừ sâu cho các rừng trà cổ thụ. Thay vào đó, người dân địa phương đã áp dụng các phương pháp tự nhiên để ngăn chặn dịch bệnh và sâu bệnh cho trà, chẳng hạn trồng cây long não để xua đuổi côn trùng. Ngoài ra, hiện tượng xây dựng bừa bãi trong bản làng dần dần biến mất, thay vào đó là sự bảo vệ từng cọng cây ngọn cỏ, từng viên gạch. Theo UNESCO, cảnh quan văn hóa của rừng trà cổ trên Cảnh  Mại Sơn là “bằng chứng điển hình về truyền thống trồng trà dưới tán cây của người dân bản địa” và là “một ví dụ nổi bật về cảnh quan văn hóa bền vững của canh tác rừng núi”.

Kể từ khi được công nhận là Di sản Thế giới, Cảnh  Mại Sơn dường như được đánh thức, tràn đầy sức sống mới. Lượng du khách tìm đến nơi đây ngày một đông để khám phá sự yên bình và vẻ đẹp ẩn sâu trong núi trà cổ. Khi đến đây, du khách có thể thưởng thức trà Phổ Nhĩ thơm ngon ngay tại vườn trà, trải nghiệm niềm vui hái trà, chế biến trà, cảm nhận sức cuốn hút độc đáo của văn hóa trà. Những ngôi làng cổ, nhà dân truyền thống, ca múa dân tộc, ẩm thực đặc sắc, thủ công mỹ nghệ truyền thống......không chỉ khiến du khách lưu luyến quên lối về, mà còn trở thành cầu nối giữa Cảnh Mại Sơn và du khách, tăng cường tình hữu nghị, thúc đẩy giao lưu rộng rãi giữa các dân tộc. Không chỉ có thế, khi đến đây du khách có thể ngắm phong cảnh nằm rải rác xung quanh. Từ độ cao 1400 mét nhìn xuống trong tầm mắt là những dãy núi uốn lượn, những vườn trà xanh ngát nhẹ nhàng lay động trong ánh sáng lờ mờ của sương sớm, tản ra mùi thơm ngát đặc trưng của núi rừng.

Cùng với việc bảo vệ cảnh quan, một năm qua, Cảnh Mại Sơn cũng đẩy mạnh bảo vệ di sản văn hóa, từ làng cổ, nhà cổ đến các nghệ thuật dân gian như âm nhạc, ca múa, truyền thuyết. Hiện có thể thấy, truyền thống và hiện đại cùng kết hợp hài hòa tại Cảnh Mại Sơn, cơ sở hạ tầng hiện đại khéo léo hội nhập với nhà dân cổ kính, diện mạo nguyên thủy được chăm sóc cẩn thận, bảo tồn kế thừa và phát triển xanh bổ trợ lẫn nhau, khiến di sản ngàn năm này rực rỡ kéo dài mà không ngừng trong dòng sông thời gian. Quả thực, nơi đây không chỉ là một kho báu thiên nhiên mà còn là mỏ vàng về văn hóa và lịch sử, xứng đáng để mọi người khám phá và chiêm ngưỡng.

phóng viên: PrimeK