Mạn đàm về Rằm Tháng Giêng - Tết Nguyên Tiêu Trung-Việt

Cội nguồn Tết Nguyên Tiêu 

Ánh: Tết Nguyên tiêu ra đời vào thời Tây Hán cách đây hơn 2000 năm, nhưng tập tục rước ngắm đèn bắt đầu vào thời Tây Hán. Còn có cách nói là Tết Nguyên Tiêu bắt nguồn từ "Tam Nguyên thuyết" của Đạo giáo. Người Trung Quốc xưa gọi ban đêm là 宵 tức là"Tiêu". Cho nên Rằm Tháng Giêng là 元宵节 Tết Nguyên Tiêu. Tết Nguyên Tiêu trăng rằm sáng tỏ, mọi người ra ngoài ngắm trăng, thắp đèn lồng hoa, đốt pháo hoa, đoán câu đố, ăn bánh Nguyên Tiêu. Cho nên Tết Nguyên Têu còn gọi là 花灯节Tết Hoa đăng. Tục thắp hoa đăng bắt nguồn từ thời Hán, nhưng thịnh hành vào thời Đường. Từ cung đình cho đến khắp nơi đường phố, đèn treo trên lầu, trên cây sáng rực bầu trời. Đến thời Tống, càng coi trọng Tết Nguyên Tiêu, hoạt động ngắm đèn lồng càng náo nhiệt và phong phú, thường kéo dài đến 5 ngày, đến thời Minh kéo dài đến 10 ngày. Đến thời nhà Thanh tuy chỉ còn có 3 ngày, nhưng quy mô rầm rộ hơn, ngoài thắp đèn ra còn đốt pháo hoa. Trong Tết Nguyên Tiêu còn có hoạt động đoán câu đố.

Trong đêm Tết Nguyên Tiêu còn có tục ăn Nguyên Tiêu tức bánh trôi, trong âm tiếng Hán là "汤圆", gần âm với"团圆, có nghĩa là đoàn viên là xum họp.Về sau, các nội dung hoạt động trong Tết Nguyên Tiêu càng phong phú, một số địa phương tổ chức múa đèn rồng, múa sư tử, đi cà kheo, hát ương ca, bơi thuyền trên cạn. Đánh trống khua chiêng rất náo nhiệt. Ngoài ra, Tết Nguyên Tiêu còn được coi là đêm lãng mạn của các đôi bạn trẻ, là dịp để các đôi bạn trẻ nam nữ quen biết nhau, tìm bạn đời trăm năm kết tóc. Cho nên Tết Nguyên Tiêu còn được coi là Va-len-tin của Trung Quốc. Rất nhiều nhà thơ có những câu thơ về Tết Nguyên Tiêu liên quan đến tình yêu, ví dụ như, nhà thơ nổi tiếng Trung Quốc Âu Dương Tu viết rằng :

生查子 - 元夕

（宋）欧阳修

去年元夜时，花市2灯如昼。

月上柳梢头，人约黄昏后。

今年元夜时，月与灯依旧。

不见去年人，泪湿春衫袖。

Đêm Nguyên Tiêu

Âu Dương Tu – Tống

Tháng Giêng năm ngoái đêm rằm

Phố hoa rực rỡ đèn giăng rạng ngời

Vầng trăng cài ngọn liễu tơ

Đầu hôm chàng đến hẹn hò cùng em

Đêm nay lại Rằm Tháng Giêng

Đèn cùng trăng vẫn y nguyên rạng ngời

Mà chàng biền biệt tăm hơi

Nghẹn ngào tay áo lệ rơi ướt đầm