Kế thừa và tôn vinh đàn bầu trong sinh viên trở thành cầu nối giao lưu giữa Trung Quốc và ASEAN

2015-07-15 15:50:03 CRIonline

Đàn bầu có âm vực rộng tới 3 quãng tám. Vì là âm bội nên âm sắc đẹp, sâu lắng, quyến rũ. Tiếng đàn có khi buồn bã, thiết tha, có khi ngọt ngào tình tự, diễn tả tốt tình cảm của con người. Đàn bầu phù hợp với những giai điệu trữ tình, êm dịu, tuy nhiên những nghệ nhân xẩm có thể sử dụng nó để diễn những bài hát vui như xẩm xoan hoặc những ca khúc mới, giàu chất tươi tắn và khoẻ mạnh. Ca dao Việt Nam có câu "Đàn bầu ai gảy nấy nghe, làm thân con gái chớ nghe đàn bầu", ý nói tiếng đàn dễ dàng thu hút được tình cảm người nghe.

Đàn bầu là nhạc cụ dân gian cổ truyền của dân tộc Kinh, ở Việt Nam được coi là "Quốc nhạc", nhưng bạn có biết không? Nghệ thuật đàn bầu của người Kinh cũng là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia của Trung Quốc. Vì hiện nay, tại Trung Quốc có khoảng 10 nghìn người dân tộc Kinh, đang sinh sống là nhạc cụ truyền thống của người Kinh, dĩ nhiên, đàn bầu cũng thịnh hành ở Trung Quốc. Sau đây xin mời các bạn cùng chúng tôi tìm hiểu sự kế thừa và tôn vinh đàn bầu tại Trung Quốc.

"Xin chào tất cả mọi người, tôi là Tôn Ngũ. Trong trường, tôi thích nói đùa, là người vui tính trong con mắt của các bạn, tôi rất có duyên với âm nhạc. Lúc 7 tuổi bắt đầu học đàn tranh, 12 tuổi học đàn tỳ bà, 16 tuổi học đàn bầu, có thể nói có tình cảm nồng thắm với nhạc dân tộc Trung Quốc, mong sự biểu hiện tối nay không làm các bạn thất vọng". --Bạn Tôn Ngũ.

Bản nhạc "Ánh Trăng" do bạn Tôn Ngũ trình bày tại cuộc thi nhạc dân tộc do Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc tổ chức 3 năm trước. Lúc đó bạn Ngũ là sinh viên năm thứ hai của Học viện Nghệ thuật Quảng Tây. Bản nhạc "Ánh Trăng" được biên soạn từ những giai điệu nhỏ lưu truyền trong đồng bào dân tộc Choang của Trung Quốc, đã thể hiện bức tranh tươi đẹp về các cô gái dân tộc Choang chuyện trò về lý tưởng và ước mơ với người thân và bạn bè dưới ánh Trăng vằng vặc.

Bạn Tôn Ngũ cho rằng, một dây đàn có thể phát ra hàng trăm thang âm, một dây đàn có thể diễn tấu một bản nhạc, đây là điều hấp dẫn nhất của đàn bầu. Nhưng nghệ thuật dân gian độc đáo của người dân tộc Kinh này đã mai một từ vài trăm năm trước, hiện đang đứng trước nguy cơ thất truyền ở Trung Quốc, ước mơ lớn nhất của cô là mong đàn bầu có thể được kế thừa và tôn vinh.

Bạn Tôn Ngũ đang diễn tấu đàn bầu

Hiện nay, đàn bầu đã được Trung Quốc công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, cơ quan chức năng Trung Quốc đã áp dụng biện pháp bảo tồn văn hóa đặc sắc của người dân tộc Kinh này, và khuyến khích "phục hưng" đàn bầu.

Nghiên cứu viên cấp cao về đàn bầu của Sở Nghiên cứu dân tộc thiểu số Trung Quốc Lý Bình cho biết, Trung Quốc bắt đầu đào tạo người kế thừa đàn bầu từ thập niên 90 thế kỷ trước. Trong Nhóm nhạc Nữ Tử Thập Nhị Nhạc Phường nổi tiếng trong và ngoài nước Trung Quốc, nghệ sĩ đàn bầu thế hệ đầu tiên Lôi Huỳnh chính là "hạt giống đầu tiên" được đào tạo trong "chương trình phục hưng". Năm 2004, Nhóm nhạc Nữ Tử Thập Nhị Nhạc Phường tổ chức lưu diễn tại các nước Đông Nam Á, tiếng đàn bầu của Trung Quốc đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng khán giả Đông Nam Á.

Nữ Tử Thập Nhị Nhạc Phường là một nhóm nhạc Trung Quốc diễn tấu các bản nhạc truyền thống Trung Quốc bằng hình thức nhạc thịnh hành, gồm 13 thành viên, biểu diễn bằng các nhạc cụ truyền thống Trung Quốc như đàn tranh, dương cầm, đàn tỳ bà, đàn nhị, đàn bầu, v.v.

Ảnh tư liệu: Ông Lý Bình (ở giữa) trong một chuyến thăm tới Đài Loan

Hiện nay, ông Lý Bình không những đào tạo người kế thừa đàn bầu trong nước Trung Quốc, mà còn chú trọng quảng bá nghệ thuật đàn bầu ở nước ngoài. Năm 2006, ông từng đến thăm Xin-ga-po với tư cách học giả, dạy cách chơi đàn bầu, dưới sự truyền dạy của ông, một số người đam mê nhạc cụ ở Xin-ga-po bắt đầu thích chơi đàn bầu. Nghệ thuật đàn bầu cũng được quảng bá rộng rãi tại Xin-ga-po.

Giống như ân sư Lý Bình, Tôn Ngũ, năm nay 21 tuổi cũng đang tiếp tục sự nghiệp thừa kế và tôn vinh nghệ thuật đàn bầu. Tháng 6/2014, nhận lời mời của Học viện Khổng Tử Đại học Ma-ha Xa-ra-kham, bạn Tôn Ngũ đến Ma-ha Xa-ra-kham, Băng-cốc, Roi-ệt giao lưu và biểu diễn nghệ thuật đàn bầu.

Không chỉ có Trung Quốc đang dốc sức cứu vãn và quảng bá nghệ thuật đàn bầu, các nước ASEAN cũng đang nỗ lực làm như vậy. Giáo sư Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam Nguyễn Thị Thanh Tâm cho biết, đàn bầu hết sức thịnh hành ở Việt Nam, được người Việt Nam công nhận là "Quốc nhạc". Tuy nhiên, Việt Nam chưa phổ cập đàn bầu trong trường, Trung Quốc đưa đàn bầu vào hệ thống giáo dục, cách làm này khiến Giáo sư Tâm hết sức vui mừng. Giáo sư nói: "Dân tộc Kinh Trung Quốc và dân tộc Kinh Việt Nam có chung cội nguồn, đàn bầu là nghệ thuật chung của hai nước, đàn bầu được kế thừa tại Trung Quốc, ở Việt Nam, nghệ thuật truyền thống này cũng sẽ được phát huy".

Ông Lý Bình, nghiên cứu viên cấp cao về đàn bầu cho biết, đàn bầu hiện đại đã được cải thiện về kỹ thuật diễn tấu để người học dễ học hơn, thủ pháp đơn giản và dễ hiểu hơn. Người mới học chỉ cần 10 giờ học là có thể nắm bắt được kỹ sảo diễn tấn một bản nhạc ngắn; học 20 giờ học là có thể đạt trình độ lên sân khấu biểu diễn. Mặc dù kỹ thuật diễn tấu được cải thiện, nhưng không ảnh hưởng tới âm sắc độc đáo của đàn bầu, hơn nữa càng tiện cho việc kế thừa.

Ông Lý Bình cho biết, bước tới sẽ trù bị tổ chức các chuyến lưu diễn quảng bá nghệ thuật đàn bầu quy mô lớn, không những tổ chức trong nước Trung Quốc, mà còn tổ chức tại các nước ASEAN, tìm kiếm càng nhiều tri âm đam mê đàn bầu.

Nhạc sĩ Quảng Tây, Trung Quốc Lạc Tử Thao đã sáng tác và phát hành album nhạc đàn bầu đầu tiên trong cộng đồng người Hoa mang tên "Ý vị biển cả" vào năm 2005, do người kế thừa đàn bầu Tô Hải Trân diễn tấu.

Album "Ý vị biển cả"

Lời lưu ký

Chuyên đề

• Mừng Xuân Mậu Tuất 2018	• Chủ tịch Tập Cận Bình tham dự Hội nghị Thượng đỉnh APEC lần thứ 25 và thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam và Lào
Xem tiếp>>