Dưỡng sinh trong mùa thu

Mùa thu khô ráo, nhiệt độ chênh lệch giữa ban ngày và ban đêm rất lớn, mọi người hay xuất hiện những triệu chứng khó chịu như ho, viêm loét mồm lưỡi, v.v. Y học cổ truyền Trung Quốc cho rằng, mùa thu phải coi trọng dưỡng sinh, làm cân bằng âm dương để đạt mục đích chăm sóc sức khỏe.

Lý luận Trung y cho rằng, thời tiết mùa thu tương đối khô rất dễ tổn hại tới phổi, có thể xuất hiện các triệu chứng khô miệng, khô mũi, ho khan, táo bón, đuối sức, gầy dộc, thậm chí ho khan có máu. Chuyên gia cho biết, đề phòng mùa thu khô nên uống nhiều nước; về ăn uống cũng phải để ý, lấy thực phẩm dưỡng âm nhuận khô là chính, có thể dùng một số thực phẩm có tác dụng sản sinh nước bọt.

Có thể "Dùng một số thực phẩm dưỡng âm, ví dụ như Mã đề, Bách hợp, bột Sen, hạt Sen, Ngân nhĩ, Lê, Hạnh nhân, mật Ong, Chuối, quả Ki-uy đều có công hiệu mát, nhuận khá tốt. Mùa thu rau quả rất nhiều, chúng ta có thể dùng một cách vừa phải. Cũng có thể dùng một số Trung y Trung dược được bào chế sẵn, cũng có thể dùng Mạch Đông, Cát Ngạnh và Cam Thảo pha nước uống".

Tục ngữ Trung Quốc có câu "Mùa xuân giữ ấm mùa thu để lạnh", có nghĩa là mặc dù nhiệt độ mùa thu bắt đầu se lạnh, nhưng không nên mặc thêm quần áo vội. Để cho cơ thể thích ứng với sự kích thích của trời lạnh một cách thích hợp, như vậy sẽ có lợi cho rèn luyện khả năng chống lạnh và nâng cao tính thích ứng của cơ thể đối với nhiệt độ thấp.

Chuyên gia đồng thời nêu rõ, biện pháp thích ứng kể trên cần phải áp dụng đúng mức, nhiệt độ ban ngày và ban đêm trong mùa thu chênh lệch khá nhiều và luôn thay đổi, không nên tham lạnh mà mặc quá ít, cần phải tăng giảm quần áo theo sự biến đổi của thời tiết, tránh cảm lạnh. Chuyên gia còn cho biết, dưỡng sinh trong mùa thu nên ngủ sớm dậy sớm, bên cạnh đó phải chú ý thông gió.

Mùa thu thường là trời cao nắng đẹp, nên thường xuyên tham gia hoạt động ngoài trời, ví dụ như đi bộ, chạy, leo núi, đánh bóng, còn có thể đi dã ngoại, tham gia hoạt động hái quả ở nông thôn. Khi triển khai hoạt động ngoài trời, nên tập hít thở sâu để tăng cường chức năng phổi.

Người ta thường nói mùa thu là mùa của thu hoạch. Trong khi đó, mùa thu cũng là mùa dễ mắc một số bệnh với những triệu chứng như ho, ít đờm, môi khô, mũi khô, họng khô, da khô, v.v. Chuyên gia hướng dẫn làm dịu các triệu chứng đó bằng một số thực phẩm chế biến đơn giản như sau: Có thể dùng Lê, Mã đề, Lư căn tươi, Mạch Đông tươi và ngó Sen vắt nước uống, có công hiệu nhuận phổi và chữa trị các chứng ho, khát nước, miệng khô, mũi khô.

Ngoài ra, dùng Bách hợp tươi, Hạnh nhân và gạo cùng nấu cháo, cho thêm đường phèn vừa phải là được. Mỗi ngày ăn hai ba lần, món cháo này thích hợp các chứng ho khan, táo bón.

Củ cải xanh rửa sạch, thái sợi, đun nước, cho thêm ít mật Ong và đường phèn uống thay nước trà, cũng có công hiệu nhuận phổi trị ho.

Chuyên gia còn cho biết, trường hợp triệu chứng nhẹ có thể điều trị bằng các món ăn, trường hợp triệu chứng nặng cần phải dùng thuốc theo sự hướng dẫn của bác sĩ, một số thuốc bào chế sẵn có hiệu quả rất tốt.

Ăn không ngon miệng là một trong những bệnh thường thấy trong mùa thu, đặc biệt thường xảy ra ở trẻ em. Nếu hiện tượng ăn không ngon miệng kéo dài, thậm chí nhìn cũng không muốn ăn, ăn ít hẳn đi, cứ thế kéo dài trên hai tháng thì rất có thể trở thành chứng chán ăn.

Trung y cho rằng, ăn không theo chế độ sẽ phương hại tới tỳ,vị, làm suy giảm chức năng tiêu hóa, sẽ xuất hiện các triệu chứng ăn không ngon miệng hoặc không muốn ăn, trường hợp nghiêm trọng còn xuất hiện các triệu chứng người mỏi mệt, thái độ lạnh nhạt không sôi nổi. Chuyên gia đề nghị, muốn ăn được ngon miệng cần phải ăn uống đúng chế độ, không ăn vặt, không kén ăn, ít ăn đồ ngọt, các món ăn phải phong phú đa dạng, dinh dưỡng cân bằng; trước khi ăn cơm không nên uống nhiều nước và ăn vặt, đồ ăn quá lạnh và nguội dễ tổn thương chức năng tỳ và dạ dày.

Trong khi đó còn phải tăng thêm hoạt động ngoài trời một cách vừa phải, tăng cường hoạt động của đường ruột và dạ dày, như vậy sẽ ăn ngon miệng. Chuyên gia kiến nghị, những người ăn không ngon miệng có thể làm vài món thức ăn có tác dụng điều trị và tẩm bổ sức khỏe để điều chỉnh chức năng tỳ, vị, như uống nước cà chua và nước gừng. Lượng nước cà chua vừa phải, pha với nửa thìa nước gừng, mỗi ngày dùng 2-3 lần, có công hiệu kiện tỳ, khai vị.

Bước sang mùa thu, không khí khô hanh, khiến chúng ta dễ bị nhiệt, rất nhiều người sẽ xuất hiện các triệu chứng viêm loét miệng lưỡi, niêm mạc mồm bị sưng, lở loét, v.v. Chuyên gia cho biết, dùng nước trà đặc súc miệng có công hiệu chữa trị viêm loét miệng lưỡi, mỗi ngày 10 lần trở lên, có thể thanh nhiệt giải độc, tiêu sưng giảm đau.

Cháo tâm Sen, lá Sen cũng là phương pháp đơn giản thực dụng. Dùng tâm Sen, lá Sen, hoa Cúc, Cam thảo sắc nước, lọc bã lấy nước để riêng, đợi cháo nhừ cho vào rồi cho đường phèn lượng vừa phải, dùng trong bữa sáng và bữa tối. Chuyên gia còn nhắc nhở những người viêm loét miệng lưỡi, đặc biệt cần phải giữ gìn vệ sinh miệng, tốt nhất súc miệng trong khoảng 1 tiếng sau khi ăn cơm, ăn nhiều rau xanh và hoa quả tươi, tránh ăn các thực phẩm quá nóng, quá mặn, quá chua và kích thích mạnh.

Vừa rồi KQ và HV đã chia sẻ một sống biện pháp dưỡng sinh trong mùa thu, sau đây chúng tôi sẽ tiếp tục chia sẻ thêm một số trà thuốc có tác dụng giảm mọc "trứng cá".

Mỗi độ xuân về, cơ thể con người thuận theo đặc điểm dương khí giới thiên nhiên thăng phát, hỏa nhiệt trong cơ thể cũng dễ bốc lên và toát ra ngoài. Trung Y cho rằng, chứng hỏa nhiệt dễ tấn công lên đầu và mặt, cho nên, rất nhiều người hay mọc "trứng cá" trên má. Trung Y cho rằng, các bộ phận tim, vị, phổi, thận và gan đều có thể dẫn đến hỏa nhiệt tích tụ trong cơ thể, chứng hỏa nhiệt có đặc điểm là bốc lên phía trên, vì vậy, "trứng cá" chủ yếu tập trung biểu hiện trên đầu và mặt. Cho dù chứng hỏa nhiệt ở các tạng phủ khác nhau đều có thể dẫn đến mọc "trứng cá", thế nhưng "trứng cá" ở các tạng phủ khác nhau thì vị trí cũng không giống nhau, biểu hiện cũng khác nhau. Căn cứ vào các đặc điểm đó, chúng ta có thể phán đoán hữu hiệu "trứng cá" là do tạng phủ nào gây nên, như vậy sẽ có thể tiến hành điều trị một cách có mục đích và sẽ thu được hiệu quả sau khi dùng thuốc.

Thứ nhất là tim hỏa vượng.

Trường hợp "Trứng cá" do tim hỏa vượng gây nên, nói chung mọc trên sống mũi giữa hai mắt, màu đỏ tươi, đồng thời kèm theo các chứng buồn bực, mất ngủ, khát nước, nước tiểu vàng, đau rát khi đi tiểu v.v.

Phương pháp điều trị.

Tâm sen 3 gam, pha nước đun sôi, đậy kín nắp từ 5-10 phút, uống như uống nước trà, dùng trong 3 ngày liền.

Gan hỏa vượng.

Trường hợp "trứng cá" do gan hỏa vượng gây nên, nói chung mọc trên hai má, màu đỏ, thường hay nổi lên sau cơn giận, kèm theo các chứng hai mắt sưng, đỏ, dử mắt nhiều, mồm đắng sau khi thức dậy, nóng tính, hay cáu, đau sườn v.v.

Phương pháp điều trị.

Hạ Thảo Cô từ 6-10 gam, sắc để lấy nước, uống thay nước trà.

Phế hỏa vượng.

Trường hợp "trứng cá" do phế hỏa vượng gây nên, nói chung mọc trên trán, màu đỏ nhạt, thường kèm theo các chứng chảy máu cam, xoang mũi nóng, thở dài, nóng ruột, khô họng, ngứa họng v.v.

Phương pháp điều trị

Bạch Mao Căn 15 gam (hiệu thuốc có bán), sắc thuốc lấy nước, uống thay nước trà.

Thận hỏa vượng

Trường hợp "trứng cá" do thận hỏa vượng gây nên, nói chung mọc dưới cằm và quai hàm, màu nhợt, không đau, kèm theo các chứng ù tai, hai tai nóng, chóng mặt hoa mắt, buồn bực, mỏi lưng mỏi chân, mồm khô, họng khô v.v.

Điều trị bằng trà Sâm Hoa Kỳ

Sâm Hoa Kỳ 3 gam, pha nước sôi, đậy kín nắp để 5 phút là được, có thể pha thêm nước nhiều lần, cuối cùng nhai ăn cả bã.

Vị hỏa vượng

Trường hợp "trứng cá" do vị hỏa vượng gây nên, nói chung mọc ở xung quanh môi và hai cánh mũi, có màu đỏ tươi, sờ vào cảm thấy đau, đồng thời kèm theo các chứng đau răng, sưng nướu (lợi) răng, đau họng, mồm hôi v.v.

Điều trị bằng trà Khổ Đinh

Trà Khổ Đinh 1-2 gam, pha nước sôi, dùng 3-5 ngày liền.