Giải thích khái niệm--ngoại giao nước lớn đặc sắc Trung Quốc

150316/tqnn.mp3

SH: Trong bài phát biểu nhân dịp năm mới 2016, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đề cập đến: "Thế giới rộng lớn như vậy, vấn đề nhiều như vậy, cộng đồng quốc tế mong đợi tiếng nói Trung Quốc, nhìn thấy phương án Trung Quốc, Trung Quốc không thể nào vắng mặt". Ngày 5/3, trong Báo cáo công tác Chính phủ, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường chỉ rõ: "Trung Quốc sẽ tiếp tục giương cao ngọn cờ hoà bình, phát triển, hợp tác, cùng thắng, thực hiện khái niệm ngoại giao nước lớn đặc sắc Trung Quốc". Trong cuộc họp báo diễn ra ngày 8/3, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị cho biết: "Trung Quốc đang đi con đường ngoại giao nước lớn đặc sắc Trung Quốc". Khái niệm ngoại giao nước lớn đặc sắc Trung Quốc ngày càng rõ ràng, nội dung ngày càng phong phú. Vậy, khái niệm ngoại giao này rốt cuộc có thể mang lại những ảnh hưởng gì đối với người dân? Trong chương trình "Trung Quốc ngày này" hôm nay, Sảnh Hoa sẽ mời anh Thành Trung cùng làm rõ vấn đề này, hoan nghênh quý vị và các bạn đón nghe chương trình đặc biệt trong Hai kỳ họp năm nay, giải thích "Ngoại giao nước lớn đặc sắc Trung Quốc".

SH: Trong Báo cáo công tác Chính phủ Trung Quốc năm nay đã nêu rõ, "Trung Quốc sẽ tiếp tục giương cao ngọn cờ hoà bình, phát triển, hợp tác, cùng thắng, thực hiện khái niệm ngoại giao nước lớn đặc sắc Trung Quốc, bảo vệ chủ quyền, an ninh, lợi ích phát triển quốc gia". Đây là lần đầu tiên "Khái niệm ngoại giao nước lớn đặc sắc Trung Quốc" xuất hiện trong Bbáo cáo công tác Chính phủ, đã dẫn đến sự chú ý và quan tâm rộng rãi của các bên. Là khái niệm và định vị tổng thể của ngoại giao Trung Quốc trong năm mới, "Khái niệm ngoại giao nước lớn đặc sắc Trung Quốc" có nội hàm hết sức sâu sắc. Vậy, tại sao phải đưa ra khái niệm ngoại giao nước lớn đặc sắc Trung Quốc?

TT: Cái gọi là "Nước lớn" là nói dựa trên thực lực và tầm ảnh hưởng của quốc gia, Trung Quốc đã giữ tăng trưởng kinh tế theo hai con số trong 30 năm qua, tạo kỳ tích Trung Quốc, khiến Trung Quốc trở thành nền kinh tế lớn thứ hai trên thế giới vào năm 2010; Trung Quốc là một trong năm nước ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, có tầm ảnh hưởng rõ rệt trên vũ đài quốc tế. Cộng đồng quốc tế cũng mong đợi Trung Quốc có thể phát huy vai trò to lớn hơn, trong lúc này mà nêu ra "ngoại giao nước lớn đặc sắc Trung Quốc" là hết sức kịp thời. Còn một điều cần phải nêu rõ, Trung Quốc hiện nay đề cập tới "Ngoại giao nước lớn", không phải là để can thiệp vào công việc quốc tế, mà là thể hiện sự gánh vác nên có của một nước lớn. Lâu nay, nguyên tắc ngoại giao Trung Quốc là bình đẳng giữa nước lớn và nước nhỏ, bất kể là nước lớn hay nước nhỏ, nước mạnh hay nước yếu, đều nên có địa vị bình đẳng trên thế giới.

SH: Vậy, "đặc sắc Trung Quốc" trong khái niệm mới này nên hiểu như thế nào?

TT: Chúng ta có thể hiểu trên ba phương diện, một là ý nghĩa theo mặt chữ, "Ngoại giao nước lớn đặc sắc Trung Quốc" không chỉ nói về phát triển "ngoại giao với nước lớn", mà là nguyên tắc, khái niệm, mô hình và cách làm trong ngoại giao nước lớn của Trung Quốc; Hai là xét về nguyên tắc trọng tâm, "Ngoại giao nước lớn đặc sắc Trung Quốc" khác với ngoại giao của một số nước lớn trong lịch sử hoặc cộng đồng quốc tế hiện nay; Ba là xét về nội dung cụ thể, tức là cần phải lý giải "đặc sắc Trung Quốc" từ góc độ vai trò chính gánh vác của ngoại giao Trung Quốc trong quá trình cải cách mở cửa và phát triển của Trung Quốc.

SH: Vậy, chúng ta nên giải thích thế nào về ngoại giao Trung Quốc không ngừng thực thi "tham dự mang tính xây dựng để giải quyết các vấn đề điểm nóng và mang tính toàn cầu"? Năm 2015, ngành ngoại giao Trung Quốc tỏa sáng trên vũ đài thế giới, Chủ tịch Tập Cận Bình 8 lần đi ra nước ngoài, đi khắp 14 quốc gia xuyên 4 châu lục trong vòng 42 ngày, đại diện Trung Quốc trao đổi và đối thoại với thế giới, những quốc gia và khu vực này đã dấy lên "phong trào Trung Quốc". Có người nói, Chủ tịch Tập Cận Bình đi đến đâu, cộng đồng vận mệnh chung nói đến đó. Trong cục diện thế giới "trong bạn có tôi, trong tôi có bạn", Trung Quốc cùng hít thở, chung vận mệnh với các nước cũng như khu vực khác trên thế giới, việc đề cập Trung Quốc cũng cần phải tham dự mang tính xây dựng giải quyết vấn đề điểm nóng và mang tính toàn cầu tương đối mới mẻ, vậy có thể lý giải thế nào về "tính xây dựng"?

TT: Tính xây dựng ở đây, tức trong quá trình quản lý và kiểm soát hoặc giải quyết vấn đề cụ thể, các chủ trương nêu ra phải thuận theo lợi ích chung của các bên, phương án ứng phó vừa cụ thể, hợp lý lại khả thi. Vậy, mang tính xây dựng của ngoại giao Trung Quốc là chỉ gì vậy? Lấy vấn đề điểm nóng trong khu vực Trung Đông mà nói, trong bài phát biểu tại Trụ sở Liên đoàn A-rập vào tháng 1 năm nay, Chủ tịch Tập Cận Bình cho biết, Trung Quốc sẽ không bành trướng, cũng không tìm kiếm người đại diện, việc Trung Quốc cần làm là thuận theo thái độ khách quan và công bằng, dốc sức hòa giải và hối thúc đàm phán hoà bình, vai trò như vậy chính là mang tính xây dựng. Khái quát bằng một câu, Trung Quốc không phải là nước làm đảo lộn và phá hoại hệ thống quốc tế hiện có, mà là nước xây dựng và nước đóng góp.

SH: Còn một điểm nữa là tham gia giải quyết, anh hiểu thế nào về vấn đề này?

TT: Năm 2015, Trung Quốc tích cực tham gia trị lý trên toàn cầu, đều đưa ra phương án của Trung Quốc, phát đi tiếng nói của Trung Quốc, đóng góp trí tuệ Trung Quốc trong các lĩnh vực kinh tế, khí hậu, giảm nghèo, In-tơ-nét. Tháng 9 năm nay, Hội nghị lần thứ 11 các nhà lãnh đạo G-20 sẽ diễn ra tại Hàng Châu, đây cũng là hoạt động do Trung Quốc đăng cai tổ chức tham dự mang tính xây dựng "thúc đẩy kinh tế thế giới tăng trưởng sáng tạo, hoàn thiện trị lý tài chính - kinh tế toàn cầu". Nhóm G20 đã trở thành cơ chế đa phương hữu hiệu ứng phó các vấn đề mang tính toàn cầu. Trung Quốc có tầm ảnh hưởng quốc tế như các nước phát triển, vừa là đại diện của các nước đang phát triển và nền kinh tế mới nổi, vừa có thể kết hợp các nhu cầu về lợi ích khác nhau của các bên, nhằm thúc đẩy hoàn thiện hệ thống quốc tế.

SH: Trong quá trình giải quyết các vấn đề điểm nóng và mang tính toàn cầu, mức độ tham gia của Trung Quốc hiện như thế nào? Phát huy vai trò như thế nào?

TT: Trong một năm qua, cả thế giới đã chứng kiến vai trò mang tính xây dựng của Trung Quốc trong giải quyết vấn đề, ứng phó các thách thức trên toàn cầu trong các vấn đề điểm nóng trong khu vực như vấn đề hạt nhân I-ran, Xy-ri, Áp-ga-ni-xtan, các vấn đề mang tính toàn cầu như biến đổi khí hậu, xoá đói giảm nghèo, an ninh lương thực và chống khủng bố,v.v.. Cả thế giới cũng đã chứng kiến sự đóng góp và bổ sung mang tính xây dựng của Trung Quốc đối với hệ thống chính trị và kinh tế quốc tế, từ sáng kiến "Một vành đai, một con đường" đến thúc đẩy xây dựng Ngân hàng đầu tư cơ sở hạ tầng châu Á, Ngân hàng phát triển mới của các nước BRICS, Trung Quốc đã trở thành nước cung cấp sản phẩm công cộng.

SH: Có người lo lắng, lập trường nhất quán của Trung Quốc là không can thiệp vào công việc nội bộ của nước khác, tham gia giải quyết các vấn đề điểm nóng và mang tính toàn cầu, vậy thì có phải sẽ dẫn đến can thiệp và các công việc nội bộ của nước khác không? Trung Quốc nên làm thế nào để kiểm soát tốt vấn đề này?

TT: Điều quan trọng là phải xem điểm xuất phát của bạn. Điểm xuất phát tham gia mang tính xây dựng của ngoại giao Trung Quốc, một phần Trung Quốc vừa là nền kinh tế lớn thứ hai trên thế giới, vừa là nước ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, có trách nhiệm đối với hoà bình và an ninh quốc tế; hai là sự phát triển của Trung Quốc cần có một môi trường quốc tế hoà bình, ổn định và tích cực.

SH: Nhân tiện đây SH cũng muốn đề cập thêm một vấn đề về chính sách bảo hộ công dân Trung Quốc ở nước ngoài. Báo cáo Công tác Chính phủ Trung Quốc năm nay lần đầu tiên đề xuất cần "đẩy nhanh xây dựng năng lực bảo vệ lợi ích ở nước ngoài", đã phản ánh sự tăng trưởng như vũ bão số lượng công dân và doanh nghiệp Trung Quốc ở nước ngoài, cũng như nhu cầu bảo hộ và công tác lãnh sự. Năm ngoái, số lượng công dân Trung Quốc Đại lục ra nước ngoài đột phá 120 triệu lượt. Trong bối cảnh này, công tác bảo hộ lãnh sự của Trung Quốc đã thu được bước phát triển nhảy vọt. Tại sao lần này lại quan tâm đến vấn đề này đến vậy?

TT: Có thể nói, các mặt liên quan đến lợi ích ở nước ngoài của Trung Quốc ngày càng mở rộng. Đầu tư trực tiếp ra nước ngoài phi tài chính hàng năm của Trung Quốc tăng trưởng tương đối nhanh, năm ngoái đạt 120 tỷ đô-la Mỹ, đã tiếp cận, thậm chí vượt qua quy mô Trung Quốc thu hút đầu tư nước ngoài. Lại thêm việc hàng năm có 120 triệu lượt người xuất cảnh, là một quần thể người lưu động rất lớn, ngoại giao Trung Quốc có trách nhiệm và nghĩa vụ bảo vệ những lợi ích này. Ngoài ra, hiện nay khắp nơi trên thế giới có 30 nghìn doanh nghiệp và hàng triệu công dân Trung Quốc sinh sống và làm việc, khi đột phát xảy ra việc gì, làm thế nào để bảo vệ quyền lợi hợp pháp ở nước ngoài của doanh nghiệp Trung Quốc, làm thế nào bảo vệ an toàn cho nhân thân và tài sản của công dân Trung Quốc, đều là những việc cần phải làm của ngoại giao nước lớn đặc sắc Trung Quốc.

SH: Cám ơn sự chia sẻ của anh TT. Do thời lượng chương trình có hạn, chương trình hôm nay đến đây là hết. Xin cảm ơn sự quan tâm theo của của quý vị và các bạn.