Bạn nhìn nhận thế nào về chính sách "Một trong hai vợ chồng là con một có thể sinh con thứ hai"?

051213/lkcs1.m4a

051213/lkcs2.m4a

Các bạn thân mến, Quyết định một số vấn đề quan trọng về cải cách sâu sắc toàn diện của Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc được thông qua tại Hội nghị toàn thể lần thứ 3 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc khoá 18 nêu ra, kiên trì quốc sách cơ bản kế hoạch hoá gia đình, khởi động chính sách "Một trong hai vợ chồng là con một có thể sinh con thứ hai". Theo đà thực hiện chính sách này, liệu có bao nhiêu người muốn có con thứ hai trong 20 triệu gia đình thuộc diện "con một" ở Trung Quốc? Bạn nhìn nhận thế nào về ý nghĩa của việc thi hành chính sách này? Giả sử bạn là công dân Trung Quốc và phù hợp điều kiện, thì bạn có muốn sinh con thứ hai không? Xin mời các bạn đón nghe tiết mục Lăng kính cuộc sống hôm nay và nêu quan điểm của mình, địa chỉ e-mail của chúng tôi là: vie@cri.com.cn

A：Thưa quý vị và các bạn, chính sách "Một trong hai vợ chồng là con một có thể sinh con thứ hai" đã trở thành đề tài được mọi người thảo luận sôi nổi ở TQ, mà nhất là đối với những cặp vợ chồng có một người là con một mà nói thì đợi hoài đợi mãi, cuối cùng cũng đợi được đến lúc chính sách kế hoạch hóa gia đình được nới lỏng, thế nhưng có nên sinh con thứ hai không lại không phải là việc dễ quyết định.

B：Trước hết, chúng ta hãy cùng nghe ý kiến của một số người dân sau khi Trung Quốc đưa ra chính sách này nhé.

"Tôi rất mừng, vì 1-2 năm nữa, cháu nhà đã khoảng 3-4 tuổi, tôi muốn sinh thêm một cháu nữa, sinh hai con, rất có lợi cho kết cấu gia đình và tính cách của trẻ".

"Về thu nhập cá nhân, nếu sinh hai con có thể sẽ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống gia đình".

A: Sau đây, chúng ta cùng tham khảo quan điểm của các cư dân mạng về vấn đề này.

Có cư dân mạng cho rằng: Ủng hộ quyết sách sáng suốt của chính phủ.

Có cư dân mạng nói: Nhà nước đưa ra chính sách này có lợi cho việc ổn định điều chỉnh hiệu quả kết cấu dân số, là một quyết sách rất sáng suốt.

Một cư dân mạng nói: Chính sách này phù hợp với tình hình của Trung Quốc, nhân dân chắc chắn sẽ ủng hộ.

Có cư dân mạng thì nói: Chính sách "Một trong hai vợ chồng là con một có thể sinh con thứ hai", có lợi cho việc sau này giải quyết sức lao động và vấn đề già hoá dân số.

Có cư dân cho rằng: Nếu điều kiện kinh tế cho phép thì có thể sinh đứa thứ hai.

B：Về chính sách này, chắc các bạn đều có quan điểm riêng của mình. Sau khi Trung ương quyết định khởi động chính sách "Một trong hai vợ chồng là con một có thể sinh con thứ hai", gần đây, Bắc Kinh tuyên bố sẽ khởi động công tác điều chỉnh và hoàn thiện chính sách sinh đẻ địa phương theo quy định của pháp luật, Bắc Kinh sẽ kiên quyết quán triệt và thực thi chính sách chiến lược quan trọng của nhà nước. Theo kết quả điều tra về nguyện vọng sinh đẻ của thế hệ "con một" ở thành phố Bắc Kinh cho thấy, có 60-70% số gia đình phù hợp điều kiện muốn sinh con thứ 2. Vậy, lấy Thủ đô Bắc Kinh làm ví dụ, theo anh, tuyên truyền và thực thi chính sách này có ý nghĩa thực tế hay không?

C: Vâng, chính sách này đã được cân nhắc từ lâu, cuối cùng đã được đưa ra thực hiện cũng có ý nghĩa thực tế của nó. Con số của Cục Thống kê Nhà nước Trung Quốc cho thấy, năm 2012, tổng dân số Trung Quốc là 1 tỉ 354 triệu 40 nghìn người, toàn năm đã có 16 triệu 350 nghìn trẻ sơ sinh ra đời và có 9 triệu 660 nghìn người tử vong. Tỉ lệ sinh đã từ 33,4% năm 1970, giảm tới 12,1% năm 2012. Tỉ lệ tăng dân số tự nhiên từ 25,8% năm 1970, giảm tới 4,95% năm 2012. Tỉ lệ sinh từ 5,8 năm 1970 giảm tới 1,5-1,6 năm 2012. Dân số trong độ tuổi lao động: Năm 2011, dân số trong độ tuổi lao động từ 15-59 tuổi của Trung Quốc đạt đỉnh 941 triệu người, năm 2012 giảm xuống còn 937 triệu người. Dân số người cao tuổi năm 2012, người già trên 60 tuổi chiếm 14,3% tổng dân số cả nước, dân số người cao tuổi năm 2013 sẽ đạt 200 triệu người. Hãy xem Thủ đô Bắc Kinh. Được biết, thành phố Bắc Kinh lâu nay duy trì mức sinh thấp, tỉ lệ sinh của 18 năm liền là 1; tuy tổng dân số giữ mức tăng, nhưng có xu thế giảm dần, tăng hộ tịch tự nhiên hàng năm đạt khoảng 80 nghìn người; mức tăng dân số trong độ tuổi lao động giảm dần, tỉ lệ dân số phải nuôi dưỡng đạt 24,4%, "lợi tức dân số" sẽ giảm dần; tốc độ già hoá dân số tăng nhanh, năm 2012 người già trên 60 tuổi đạt 2 triệu 661 nghìn người, chiếm 20,5% tổng số.

A: Dự kiến, sau khi thực thi chính sách "Một trong hai vợ chồng là con một có thể sinh con thứ hai", số trẻ sơ sinh ở thành phố Bắc Kinh sẽ tăng lên trong 5 năm đầu, thế nhưng khi đã đạt đến đỉnh cao thì sẽ hạ xuống một cách ổn định, không gây ảnh hưởng lớn đến tổng thể quy mô dân số của toàn thành phố. Vì vậy, chính sách của Trung ương và kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội cũng như dân số của thành phố Bắc Kinh là ăn khớp với nhau.

C: Thi hành chính sách được phép có con thứ hai nếu hai cha mẹ có một bên là con duy nhất đánh dấu việc Trung Quốc từng bước nới lỏng chính sách kế hoạch hoá gia đình, quá độ sang chính sách được phép có con thứ hai. Có người quan ngại sau khi thi hành chính sách được phép có con thứ hai nếu hai cha mẹ có một bên là con duy nhất, tỉ lệ sinh có sự tăng trở lại, nhưng cá nhân tôi cho rằng, nhìn về lâu dài thì không thay đổi lớn lắm. Sự chế ước của môi trường hiện thực, sự nâng cao giá thành chăm sóc nuôi dạy con, khiến nhiều người trẻ tuổi không nhắm mắt theo phong trào sinh con thứ hai. Do sự nâng cao giá thành sinh hoạt, giáo dục, định thức tư duy sinh đẻ thấp đã lặng lẽ hình thành trong các gia đình trẻ ở trong độ tuổi sinh đẻ.

B：Có một số chuyên gia phản ánh, đỉnh điểm dân số Trung Quốc cần phải kiểm soát ở khoảng 1,5 tỷ người, tỷ lệ sinh của phụ nữ duy trì ở khoảng 1,8%, tỷ lệ quá cao hoặc quá thấp đều không có lợi cho sự phát triển nhịp nhàng giữa vấn đề dân số và kinh tế xã hội. Hiện nay, tỷ lệ sinh của phụ nữ Trung Quốc trong khoảng từ 1,5 đến 1,6%. Tỷ lệ sinh của phụ nữ cần thiết cho duy trì dân số bình thường mà quốc tế công nhận là 2,1%. Anh có nhận xét gì về vấn đề này?

C: Vâng, vấn đề dân số phải đối mặt hiện nay, là làm thế nào nâng cao chất lượng sinh đẻ, bao gồm giáo dục con cái, khai thác nguồn nhân lực, năng suất lao động, hiệu quả sắp xếp cư trú dân cư, đô thị hoá vừa phải và tập trung sử dụng dân cư v.v, chứ không phải là đã sinh bao nhiêu người, tỉ lệ sinh cao như thế nào, thời đại như thế trước đây đã qua rồi, không bao giờ trở lại nữa.

A：Sau đây, chúng ta tạm nghỉ đôi phút cùng thưởng thức bài hát: Con cái do nhiều ca sĩ nổi tiếng của TQ thể hiện, sau đó chúng ta sẽ tiếp tục thảo luận. Lời ca có đoạn: Con cái là câu chuyện cổ tích mộng mơ của chúng ta. Chúng ta mãi mãi nâng niu như tháp ngà, con cái là nỗi nhớ nhung đẹp nhất của chúng ta, xua đuổi hai bàn tay nhơ nháp ra khỏi chốn nhân gian.

A：Mời quý vị và các bạn tiếp tục đến với tiết mục "Lăng kính cuộc sống" cùng thảo luận vấn đề: Bạn nhìn nhận như thế nào về việc Trung Quốc nới lỏng chính sách "Một trong hai vợ chồng là con một có thể sinh con thứ hai"? Hoan nghênh quý vị và các bạn phát biểu quan điểm của mình.

Có một vấn đề khiến chúng ta không thể không lo lắng là sau khi đưa ra chính sách "Một trong hai vợ chồng là con một có thể sinh con thứ hai" liệu có dẫn đến "đỉnh cao" về tỷ lệ sinh đẻ? Mọi người đều cho rằng, Trung Quốc vốn đã là nước đông dân với hơn 1 tỷ 300 triệu người, liệu việc nới lỏng chính sách kế hoạch hóa gia đình có khiến dân số tăng nhanh? Vậy anh TL có nhìn nhận như thế nào đối với việc này ?

Ｃ: về vấn đề này, không ít người phụ trách Uỷ ban Dân số và Kế hoạch hoá gia đình cho biết, chính sách được phép có con thứ hai nếu hai cha mẹ có một bên là con duy nhất có thể khiến dân số tăng lên, nhưng con số tăng không lớn lắm. Chuyên gia giải thích, hiện nay những gia đình phù hợp điều kiện con duy nhất không nhiều như ta tưởng tượng, bởi vì Trung Quốc thi hành chính sách dân số và kế hoạch hoá gia đình đến nay, thực sự nghiêm chỉnh thi hành chỉ là những người làm việc trong các cơ quan Chính quyền và đơn vị sự nghiệp ở thành phố, còn ở nông thôn gia đình có mấy đứa con là chuyện thường. Ông còn cho biết, theo mức thay thế thông thường của dân số, trung bình mỗi cặp vợ chồng có hơn hai con, mới đảm bảo dân số không bị giảm xuống, hiện nay cho dù mỗi cặp vợ chồng có hai con, số lượng dân số vẫn ở vào xu thế giảm xuống.

Ｂ：Vâng ạ. Hai vợ chồng Sảnh Hoa đều là con một, theo chính sách có thể sinh hai con, nhưng chúng em hiện nay vẫn chưa có kế hoạch này, vì chi phí để nuôi con vẫn khá cao, đúng như cảm nhận của một số cư dân mạng, cái gì cũng phải lo như "nhà, xe, tiền",v.v.., hơn nữa sức ép cuộc sống ở thành phố vẫn khá lớn, không phải là cứ sinh là có thể nuôi con khôn lớn thành người. Vừa rồi, chúng ta đã nói đến vấn đề biến đổi dân số và ảnh hưởng xã hội do chính sách "Một trong hai vợ chồng là con một có thể sinh con thứ hai" mang lại, vậy, khởi động và thực thi chính sách này sẽ ảnh hưởng thế nào đối với phát triển kinh tế xã hội, mang lại những thay đổi gì đối với hàng nghìn hàng vạn gia đình Trung Quốc?

C: Về việc này, bà Đồng Ngọc Phân, Phó Giám đốc Học viện kinh tế lao động Đại học kinh tế thương mại thủ đô của Trung Quốc nói, sau khi thi hành chính sách được phép có con thứ hai nếu hai cha mẹ có một bên là con duy nhất 15 năm, tổng quy mô sức lao động mỗi năm sẽ nhiều thêm 28 triệu người, đến năm 2050 quy mô sức lao động sẽ giảm khoảng 3%.

Bà nói, nếu chính sách dân số và kế hoạch hoá gia đình không thay đổi, Trung Quốc mỗi năm sẽ giảm khoảng 8 triệu 110 nghìn sức lao động; sau khi thi hành chính sách được phép có con thứ hai nếu hai cha mẹ có một bên là con duy nhất, mỗi năm sẽ giảm khoảng 7 triệu 600 nghìn người. Điều này sẽ làm dịu rất lớn sự mất cân đối cung cầu sức lao động của Trung Quốc sau này. Đặc biệt là bước ngoặi quy mô sức lao động Trung Quốc giảm xuống mức lớn sẽ xuất hiện vào khoảng từ năm 2025 đến năm 2030, hiện nay chính là lúc điều chỉnh chính sách dân số và kế hoạch hoá gia đình.

A：Tóm lại, nhìn về lâu dài mà nói thì chính sách "Một trong hai vợ chồng là con một có thể sinh con thứ hai" có lợi cho việc phát triển dân số. Điều lệ cụ thể của chính sách này là tùy theo tình hình cụ thể của từng tỉnh, các tỉnh thi hành chính sách này còn cần một quá trình, chứ không phải tỉnh nào cũng thi hành chính sách như nhau, cũng tức là không phải chính sách này được thực hiện ngay lập tức, không phải bắt đầu từ bây giờ tất cả những cặp vợ chồng có một người là con một đều có thể sinh con thứ hai, mà là thi hành từng bước.

C: Vâng, đúng như vậy. Nghiên cứu viên Sở Nghiên cứu Dân số và Kinh tế lao động Viện Khoa học xã hội Trung Quốc Xa Vĩ cho rằng, chính sách được phép có con thứ hai nếu hai cha mẹ có một bên là con duy nhất tranh luận đã lâu phù hợp yêu cầu phát triển của Trung Quốc. Chính sách này đưa ra lúc này rất cần thiết, tương đối kịp thời, có lợi cho sự phát triển lâu dài. Ông đồng thời chỉ rõ, chính sách này còn cần có sự giải thích và bổ sung cụ thể. Điều lệ dân số và kế hoạch hoá gia đình các địa phương Trung Quốc là do các tỉnh ấn định.

Chính sách dân số và kế hoạch hoá gia đình hiện nay ở các tỉnh không giống nhau. "các cặp vợ chồng ở nông thôn trong toàn tỉnh Giang Tô đều chỉ được phép sinh một con. Sơn Đông, An Huy, Hà Nam, một cặp vợ chồng ở nông thôn có thể sinh trung bình 1,5 con. Chính sách ở các tỉnh không giống nhau, đến khi các tỉnh thi hành còn có một quá trình."

A：Đúng vậy. Trung Quốc lâu nay không những tỷ lệ tăng dân số thấp, mà tỷ lệ sinh cũng thấp, từ góc độ phát triển bền vững mà nói, điều này là không có lợi. Nới lỏng chích sách kế hoạch hóa gia đình, là có lợi cho việc phát triển kinh tế xã hội. Vì vậy, chính sách này phù hợp với tình hình hiện nay, cũng phù hợp với yêu cầu điều chỉnh chính sách của đông đảo người dân, nên việc điều chỉnh chính sách này là rất được lòng dân.

B：Vâng. Các nội dung của Hội nghị Toàn thể lần thứ ba Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc khóa 18 đã thể hiện quyết tâm cải cách, chế độ vì con người. Lấy vấn đề này làm cơ sở để triển khai thảo luận cải cách sâu sắc, mới có thể suy xét một cach tỉnh táo về những biện pháp chính sách đúng đắn trước đây. Chúng tôi tin chắc rằng, việc điều chỉnh chính sách sinh đẻ--- "Một trong hai vợ chồng là con một có thể sinh con thứ hai", là bước đầu của "từng bước điều chỉnh và hoàn thiện giúp chính sách sinh đẻ", chứ không phải là kết thúc. Nó không những giúp thoát khỏi sự ràng buộc về quan niệm, mà còn tháo gỡ những vưỡng mắc về lợi ích giữa các ban ngành, chính sách cần phải mang tính nhân văn, phục vụ con người, chứ không phải biến con người thành nô lệ, chính sách này là ý tưởng ban đầu của cải cách, cũng là mục đích của cải cách.