Chúng ta đã có những gợi ý gì qua việc triển lãm "chú vịt vàng" khổng lồ tại Bắc Kinh

2013-11-14 17:13:11 cri

Các bạn thân mến, là một trong những triển lãm "Thiết kế Hà Lan" của thành phố Am-xtéc-đam, thành phố chủ đề trong "Tuần thiết kế Bắc Kinh" năm nay, chú vịt vàng khổng lồ được ghép bằng hơn 200 miếng cao su, cao 18 mét của nghệ sĩ Hà Lan Hofman kể từ ngày 26 tháng 9 đã được triển lãm trong một tháng tại Di Hoà Viên Bắc Kinh. Từ đầu tháng 9 được triển lãm tại Công viên Hội chợ triển lãm Viên lâm quốc tế Trung Quốc ở Bắc Kinh, đến dịp nghỉ ngày Quốc khánh mùng 1 tháng 10 chuyển tới Di Hoà Viên, chú vịt vàng khổng lồ ngày 27 tháng 10 đã rời Bắc Kinh sau gần hai tháng được triển lãm tại Bắc Kinh. Trong khi thu hút du khách đến xem chú vịt vàng khổng lồ, hai công viên đã thu hút rất nhiều du khách đến thăm, doanh thu từ vé vào cửa, du thuyền, ăn uống, sản phẩm khác v.v dự kiến có thể đạt hàng trăm triệu đồng, tổng doanh thu có thể vượt 200 triệu Nhân dân tệ. Chúng ta đã có những gợi ý gì qua việc triển lãm chú vít vàng khổng lồ này? Bạn nhìn nhận thế nào về việc tổ chức cuộc triển lãm như vậy? Xin mời các bạn đón nghe tiết mục Lăng kính cuộc sống hôm nay của chúng tôi, hòm thư điện tử của chúng tôi là: vie@cri.com.cn

A：Các bạn thân mến, chủ đề mà chúng ta thảo luận hôm nay có liên quan đến một chú vịt vàng khổng lồ trông rất đáng yêu. Đúng vậy, chú vịt đáng yêu này đã đến Bắc Kinh gần hai tháng. Anh TL và SH có đến tận nơi ngắm chú vịt đáng yêu này không ạ ?

B：Vâng, trong ngày nghỉ Quốc khánh 1/10, Sảnh Hoa và người nhà cũng đã đến tận nơi ngắm chú vịt vàng khổng lồ này. Đúng là rất đáng yêu!

C: Vâng, tôi đầu tháng 9 đã đi Công viên Hội chợ Triển lãm Viên lâm quốc tế Trung Quốc ở Bắc Kinh, chú vịt vàng khổng lồ trông rất đáng yêu quả thực đã thu hút rất nhiều người đến xem và đua nhau chụp ảnh.

A：Trong khi chiêm ngưỡng và quý mến chú vịt này, chắc hẳn các bạn cũng muốn biết nhà thiết kế chú vịt này muốn gửi gắm thông điệp gì cho chúng ta? Khi nói đến việc "Truyền bá giá trị thông qua tác phẩm nghệ thuật", ông Hốp-man, nghệ sĩ người Hà Lan, người thiết kế chú vịt đáng yêu này cho biết: "Khuếch đại ký ức thời thơ ấu, sẽ thu hẹp cả thế giới". Ông nói, nguồn nước trên thế giới là bồn tắm chung của chúng ta, chú vịt cao su được bơi trên những vùng nước khác nhau, đã gắn kết mọi người trên thế giới lại với nhau.

B：Đúng thế, các bạn ở Bắc Kinh cũng sẽ nhớ mãi "chuyến thăm vui vẻ" này. Mới đây, khi trả lời phỏng vấn báo giới, ông Hốp-man cho biết: "Đây là một tác phẩm nghệ thuật của niềm vui, hạnh phúc và tuổi thơ. Đứng trước chú vịt, mọi người ai cũng vui cười rạng rỡ, háo hức hụp ảnh với các góc độ. Theo Sảnh Hoa, chắc mọi người đang nhớ lại năm tháng tuổi thơ, suy nghĩ về cuộc đời,v.v.." Trong 2 tháng ngắn ngủi, anh Thanh Long có biết chú vịt vàng cao su đã gặp phải những thách thức gì không? Theo anh, quyết định để chú vịt ở Di Hoà Viên---Công viên Hoàng gia cổ điển Trung Quốc có ý nghĩa đặc biệt gì ạ?

C: Vâng, đúng vậy. Trong gần hai tháng qua, chú vịt vàng khổng lồ đã gặp phải nhiều thách thức như các bản sao của chú vịt vàng khổng lồ, sau đó gặp phải thời tiết sương mù, rồi gió to, và còn thưởng thức sự "nhiệt tình săn đón" của các nhà hàng vịt quay. Ngày 26 tháng 10 là ngày cuối tuần cuối cùng của chú vít vàng khổng lồ tại Bắc Kinh, du khách các nơi đến thăm chú vịt vàng khổng lồ vẫn nườm nượp như nước chảy, trong đó có không ít du khách nước ngoài.

Tại bờ phía Đông hồ Côn Minh trong Di Hoà Viên, trên mặt hồ giữa Khoách Như Đình và núi Vạn Thọ, chú vịt vàng khổng lồ của Hofman nhìn đối diện sang chú "trâu đồng" có khắc dòng chữ của Vua Càn Long đời nhà Thanh, xa hơn chút nữa là chiếc cầu Thập Thất Khổng và "Sư tử đá" nổi tiếng của Di Hoà Viên.

Trâu đồng được đúc bằng đồng đen vào giữa thế kỷ 18, có ý "trị thuỷ", "mang lại điều may mắn cho nhân dân"; chú vịt vàng khổng lồ đi từ phương Tây đến, được mệnh danh là món quà mang lại niềm vui đi khắp thế giới. Đây là sự tương ngộ hoàn mỹ giữa nghệ thuật viên lâm phương Đông có nguồn gốc lâu dài và nghệ thuật phương Tây tiên phong thịnh hành, hai nền nghệ thuật đã thế mạnh bổ khuyết cho nhau và giúp đỡ cho nhau thành công.

A：Hoá ra là như vậy, ở Di Hòa Viên, trong số những "phen hâm mộ" chú vịt này, còn có cả những cặp vợ chồng cao tuổi đeo huy hiệu kỷ niệm, họ xúc động cho biết đã vượt qua cái duyên giữa phương Đông và phương Tây với "chú vịt vàng"; Cũng có những người ở nông thôn, sinh ra ở vùng sâu vùng xa, tuy thời thơ ấu không có đồ chơi là chú vịt cao su vàng bơi trong chậu tắm, nhưng cũng đã khơi dậy những kỷ niệm êm đẹp của tuổi thơ ấu; Còn du khách đến từ Đức thì chụp ảnh liên t́ục với tư thế hôn chú vịt đáng yêu, và điề̀u phấn khởi nhất đối với họ là nơi đầu tiên được tiếp xúc gần gũi với chú vịt vàng khổng lồ đáng yêu này lại là ở TQ. Anh TL có cảm nhận như thế nào đối với việc này ?

C: Xét từ ý nghĩa nào đó, thì chú vịt vàng khổng lồ đã bắc nhịp cầu để các bạn không quen nhau trên thế giới đến với nhau. Rất nhiều người thường ngày bận giao lưu, các bạn không quen nhau đã gặp nhau trước mặt chú vịt vàng khổng lồ này, niềm vui mà chú vịt vàng khồng lồ này mang lại cũng khiến Di Hoà Viên trở nên khác trước. Người nghệ sĩ cần thông qua tác phẩm diễn đạt tư tưởng và tín ngưỡng, chứ không theo đuổi tác phẩm có được hoan nghênh hay không. Đối với tôi, điều quan trọng nhất là, ở mỗi nơi mà chú vịt vàng khổng lồ này đến thăm, nó đều thu hút được mọi người đến thăm, khiến những người không quen nhau có thể cùng nhau ôn lại những kỷ niệm ngày xưa, chia sẻ niềm vui của nhau, trao đổi với nhau.

B：Kể từ chuyến chu du nước ngoài đầu tiên vào năm 2007 đến nay, chú vịt của nghệ sỹ Hốp-man đã đi qua 13 thành phố trên toàn cầu như: Am-xtéc-đam Hà Lan, Nun-bớc Đức, Ô-sa-ka Nhật Bản, Luân Đôn Anh, Xít-ni Ô-xtrây-li-a, Hồng Công Trung Quốc,v.v..Sau khi triển lãm tại Bắc Kinh, ông sẽ đưa chú vịt vàng đến Cao Hùng và Cơ Long Đài Loan Trung Quốc. Nhà thiết kế Hốp-man còn dự định đưa chú vịt đến châu Phi, để chú vịt được "đặt chân" lên càng nhiều châu lục trên thế giới, làm quen với bạn bè với các màu da và dân tộc khác nhau. Thế nhưng, cũng có một số ý kiến chê bai, họ cho rằng đây là một ví dụ chứng minh trí tuệ loài người đang có xu hướng ngày càng "ấu hoá", trình độ thẩm mỹ thoái hoá. Anh Thanh Long có nhận xét gì về vấn đề này?

C: Có thể có người cho rằng, bản chất của việc rủ nhau đi xem chú vịt vàng khổng lồ chẳng qua chỉ là biểu hiện của sự vô thức tập thể do có quá nhiều thời gian không biết làm gì, nói trắng ra, là đua nhau đi xem cho đông vui, cho biết mình biết ta. Song, cá nhân tôi lại cảm thấy sự việc không phải đơn giản như vậy, thời gian trước khi chú vịt vàng khổng lồ triển lãm tại cảng Vích-tô-ri-a Hồng Công, một người dân Hồng Công đã giải thích "Cơn sốt chú vịt vàng khổng lồ" như sau—gửi lời chào thời thơ ấu đã trôi qua của chúng ta. Quan điểm này không phải là không có mặt đáng được trân trọng, thực ra, nhà tổ chức đã nắm được tâm lý của người dân đô thị hiện đại, tiếp thị thành công sự an ủi của đồng thoại. Đối với người thành niên, điều chúng ta cần là một đồng thoại ngắn gọn, dễ hiểu, chứ không phải là theo đuổi sự thật của việc đó, không có người thành niên nào tin rằng ông già Nô-en lại thật sự là chui từ ống khói trong nhà ra để tặng quà cho mọi người trong đêm Giáng Sinh, nhưng nó không trở ngại đến việc tăng thêm bầu không khí ngày Lễ Giáng sinh. Thành công của chú vịt vàng khổng lồ đã chứng tỏ đầy đủ nhu cầu của người thành niên đối với đồng thoại và hoạt hình.

A：Đúng là như vậy. Sau đây, chúng ta tạm nghỉ đôi phút cùng thưởng thức bài hát thiếu nhi rất ngây thơ: Chú vịt cạc cạc cạc để chúng ta có thể cùng với tiếng hát của trẻ thơ một lần nữa ngắm nhìn chú vịt đáng yêu này, cùng ôn lại những kỷ niệm êm đẹp của thời thơ ấu, sau đó sẽ tiếp tục thảo luận.

****************

B：Hoan nghênh quý vị và các bạn quay trở lại chương trình Lăng kính cuộc sống. Chúng ta hãy tiếp tục đề tài thảo luận hôm nay. Chúng ta có thể cảm nhận được, trong bối cảnh văn hoá khác nhau trên toàn cầu, chú vịt vàng dường như là một ngôn ngữ quốc tế hoá, mọi người với dân tộc khác nhau, màu da khác nhau đều hiểu được hàm ý đích thực sau khi ngắm chú vịt vàng, đồng thời cũng cảm nhận được niềm vui và sự ấm áp. Vậy, cơn sốt "chú vịt vàng" lần này muốn gửi gắm đến chúng ta điều gì nhỉ?

C: Điều gợi ý lớn nhất của chú vịt vàng khổng lồ là, văn hoá cần phải được thể hiện bằng giá trị mềm. Trung Quốc có không ít sáng tạo và thiết kế ưu tú, nhưng thiếu bầu không khí xã hội chủ trương sáng tạo, chủ trương tính nguyên gốc của sáng tạo, "mọi người ngày càng coi thường những thứ mô phỏng, nhái lại, thậm chí chỉ cải tạo đôi chút đã cho là sáng tạo rồi. Cứ lâu dài như vậy, nhất định sẽ làm suy giảm tính tích cực sáng tạo của các nhà thiết kế, khiến họ có thiết kế tốt cũng không muốn đưa ra, sợ bị người ta sao chép, thiết kế tốt cũng không được ứng dụng vào thực tế. Hơn nữa bản quyền thiết kế của chúng ta hiện nay không được công nhận và bảo hộ, Ban Tổ chức Tuần Thiết kế Quốc tế Bắc Kinh cũng mong lấy cơ hội chú vịt vàng khổng lồ, thúc đẩy việc công nhận và đảm bảo bản quyền thiết kế, đề xướng quan niệm tôn trọng tính nguyên gốc của sáng tạo."

Ｂ：Theo Sảnh Hoa, Trung Quốc không thiếu nhà nghệ thuật đương đại xuất sắc, trình độ cũng không kém gì so với ông Hốp-man, nhưng chúng ta thiếu một môi trường có thể "ươn tạo" ra chú vịt vàng.

C: Vâng, đúng vậy. Hiện nay Nhà nước Trung Quốc còn có bất cập về mặt hỗ trợ nghệ thuật công cộng, giáo dục mỹ thuật còn yếu kém, trình độ thẩm mỹ của người dân v.v đều khiến 'các chú vịt vàng khổng lồ' còn chưa thể ra đời. Nghệ sĩ cần có nhiều tác phẩm sáng tạo tính nguyên gốc, Nhà nước cần đầu tư nhiều hơn vào nghệ thuật công cộng, mặt khác, còn phải phổ cập giáo dục mỹ thuật, không thể coi những thứ không đẹp thành đẹp.

Ａ：Chú vịt vàng đáng yêu ra mắt mọi người với một hình thức nghệ thuật hoàn toàn mới mẻ, nghệ sĩ Hốp-man không đặt chú vịt cao su khổng lồ này trong viện bảo tàng, mà để ở nơi công cộng trong thành phố, bất kể là đi ngang qua hay đến để xem chú vịt, mọi người đều có thể cảm nhận được niềm vui thuần khiế́t. Theo anh TL, việc này sẽ mang lại những gợi mở gì cho những người làm công việc sáng tác văn hóa ở Trung Quốc?

C: Bản thân chú vịt vàng khổng lồ là một hoạt động triển lãm nghệ thuật thuần tuý, bản thân nghệ sĩ không trao quá nhiều chức năng thương mại cho nó, khi sáng tác bị giao phó quá nhiều trách nhiệm, thì nghệ thuật sẽ trở nên rất nặng nề, cứ như bức tượng điêu khắc của rất nhiều thành phố, bị trao cho nội dung lịch sử quá phức tạp, được trao cho trách nhiệm xã hội quá sâu đậm, ngược lại không dễ dàng tạo ra niềm vui và sự cảm thông. Tuy chú vịt vàng khổng lồ không phải thương mại hoá, nhưng không trở ngại đến nó có thể dẫn dắt du lịch, nâng cao sức ảnh hưởng và tiếng tăm của khu vực. Xét cho cùng địa chỉ lựa chọn ở khu vực mọi người quen thuộc.

Hiện nay có nhiều người quan tâm coi trọng "công nghiệp", chứ không phải "công nghiệp sáng tạo văn hoá". Đối với chú vịt vàng khổng lồ, bất kể là khai thác sản phẩm phát sinh hay là vị thế và giá trị của nghệ sĩ, đều sẽ mang lại nhiều giá trị gia tăng hơn trong sau này. "Đặc trưng của công ngh́iệp văn hoá là có giá trị văn hoá, giá trị kinh tế và giá trị gia tăng, trong đó có một số không phải là lợi ích đã có."

B：Bất kể các bạn có ý kiến ủng hộ hay phản đối về chú vịt vàng, theo Sảnh Hoa, đây là một hoạt động mang tính sáng tạo khiến mọi người "trở lại với những gì thuần khiết nhất", bởi vì thế giới của người thành niên quá phức tạp, những thứ mọi người theo đuổi quá nhiều, nhưng chúng ta hãy bình tĩnh suy nghĩ, có thể những việc đơn giản nhất lại mang lại niềm vui thật sự nhất cho bạn.

A：Đúng vậy, đặc biệt là trong Công viên Hội chợ triển lãm Viên lâm quốc tế nằm bên bờ sông Vĩnh Định, cũng như Di Hoà Viên, công viên đại diện cho công viên Hoàng gia Trung Quốc bạn đều cảm nhận được chú vịt vàng đáng yêu đã tô điểm thêm cho phong cảnh của công viên, không hề cảm thấy lạc lõng, mà ngược lại có sự đan xen rất đẹp mắt. Nếu nói đây là một loại nghệ thuật, thì chẳng thà nói đây là một bức tranh phong cảnh già trẻ gái trai đều yêu thích. Chú vịt vàng đã rời Bắc Kinh, mặc dù vẫn có những lời khen tiếng chê, nhưng hình ảnh ngộ nghĩnh đáng yêu và giá trị thương mại mà chú vịt vàng khổng lồ này mang lại thì không ai có thể phủ nhận.

Lời lưu ký

Chuyên đề

• Mừng Xuân Mậu Tuất 2018	• Chủ tịch Tập Cận Bình tham dự Hội nghị Thượng đỉnh APEC lần thứ 25 và thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam và Lào
Xem tiếp>>