Nóng lạnh khác nhau một trời một vực: So sánh đăng ký dự thi tuyển vào vị trí việc làm công chức nhà nước Trung Quốc

Các bạn thân mến, mới đây công tác đăng ký dự thi tuyển công chức nhà nước Trung Quốc năm 2014 đã kết thúc, cả thảy có 1 triệu 404 nghìn người đã thông qua thẩm định đăng ký, được phép dự thi tuyển, tỉ lệ "chọi" là 70/1. Công chức Nhà nước công bố thông tin cho biết, còn có 171 nghìn người đang được cơ quan tuyển chọn thẩm định tư cách. Cho đến nay, vị trí việc làm "chọi" ác liệt nhất đã đạt tỉ lệ 7000/1. Theo thống kê bước đầu, có 37 vị trí việc làm có tỉ lệ đăng ký dự thi tuyển đã vượt 1000/1. Có 106 vị trí việc làm không có người đăng ký dự thi tuyển hoặc không có người thông qua thẩm định tư cách, những vị trí việc làm này phần lớn là những vị trí việc làm ở vùng sâu, vùng xa gian khổ hoặc vị trí chuyên ngành đặc biệt. Vì sao lại xuất hiện hiện tượng "nóng lạnh khác nhau một trời một vực" như vậy? Quan niệm về việc làm của bạn là gì? Xin mời bạn đón nghe tiết mục Lăng Kính cuộc sống hôm nay, địa chỉ I-meo của chúng tôi là: vie@cri.com.cn

A : Thưa quý vị và các bạn, lại đến kỳ thi công chức mỗi năm một lần của TQ. Năm nay cũng như mọi năm số người ghi tên tham gia dự thi vẫn đông như các trước.

Ｂ：Vâng, Ủy ban Dân tộc Nhà nước Trung Quốc chính là ban ngành hót nhất trong kỳ thi tuyển công chức lần này, cả thảy cung cấp 3 vị trí cán bộ với 5 chỉ tiêu, trong đó hai vị trí luôn đứng vững ở Top 2 cạnh tranh quyết liệt nhất trong tất cả các vị trí cung cấp. Sảnh Hoa còn nhớ, vào lúc 17 giờ 30 phút ngày đăng ký, vị trí "chuyên viên trưởng phòng nghiên cứu" mới chỉ có 13690 thí sinh đăng ký tham gia, đến khoảng 18 giờ, tức giờ kết thúc đăng ký, con số này đã tăng vọt đến 14366 thí sinh, tỷ lệ cạnh tranh là 7183 chọi 1, tức "7000 người chỉ tuyển 1 người".

Ａ：Mọi người đều có cảm giác kỳ thi công chức chẳng khác nào cảnh "Ngàn quân vạn mã qua cầu độc mộc". Theo thống kê bước đầu của Cục Công chức Nhà nước TQ, trong kỳ thi công chức năm nay có 37 cương vị tuyển dụng công chức có tỷ lệ "Chọi" rất cao. Số người đăng ký tham gia dự thi lên tới "1 chọi với 1000". Theo một số chuyên gia giáo dục cho biết, so với những năm trước, thời hạn ghi tên tham gia thi công chức ít hơn 1 ngày và tuyển dụng công chức cũng ít hơn khoảng 1000 người so với năm ngoái, vì vậy, từng có tin đồn đoán số người tham gia thi không nhiều như năm ngoái.

Ｂ：Nhưng con số thống kê cho thấy, cơn sốt thi công chức năm nay sẽ chẳng kém gì năm ngoái, thậm chí còn có phần cao hơn, tỷ lệ tuyển chọn trung bình cũng có thể cao hơn năm ngoái. Tuy nhiên, tính đến 17:30 ngày 24/10, tổng số người đăng ký dự tuyển ít hơn 2000 người so với 1 triệu 369 nghìn 657 người, tổng số người đăng ký dự tuyển năm ngoái, nhưng tỷ lệ cạnh tranh năm nay đã lên tới 70 chọi 1, cao hơn 65,6 chọi 1 cùng kỳ năm ngoái. Vậy, đối với cạnh tranh quyết liệt nhất lần này---chuyên viên trưởng phòng nghiên cứu Phòng Nghiên cứu chính sách lý luận dân tộc của Ủy ban công việc Dân tộc Nhà nước Trung Quốc, tỷ lệ cạnh tranh đã lên tới 7183 chọi 1, anh có nhận xét gì về vấn đề này?

C: Vâng, tôi cũng có nghe nói, vị trí việc làm này điều kiện khá thoáng mở, không yêu cầu có kinh nghiệm làm việc, không yêu cầu từng làm việc ở cơ sở, đã tạo cơ hội tham dự thi tuyển cho nhiều thí sinh, so với chỉ tiêu chung (tỉ lệ chọi) 9567/1 của vị trí việc làm "Cục Thống kê Nhà nước" năm ngoái có phần giảm xuống. Nhìn từ tình hình những người đã thông qua thẩm định tư cách, có 286 nghìn người đăng ký dự thi tuyển vào cơ quan Trung ương và cơ quan trực thuộc cấp tỉnh, giảm 12% so với năm ngoái, trừ một số ít người đăng ký dự thi tuyển vào vị trí việc làm đặc biệt ra, tuyệt đại đa số là những người có kinh nghiệm làm việc ở cơ sở từ 2 năm trở lên. Có 911 nghìn người đăng ký dự thi tuyển vào vị trí việc làm từ cấp huyện trở xuống, trong đó sinh viên tốt nghiệp Đại học trong năm chiếm 57,3%. Trong những người được phép dự thi tuyển, có 95,7% có bằng cử nhân trở lên, có 9,5% thí sinh là người dân tộc. Chuyên ngành phân bố khá rộng rãi, các chuyên ngành bách khoa công nghệ, quản lý, kinh tế, pháp luật, văn, sử, triết học có khá nhiều người đăng ký dự thi tuyển.

A：Theo thống kê sơ bộ, có 37 cương vị thu hút số thí sinh tham gia dự tuyển rất cao, tỷ lệ "Chọi" lên tới "1 chọi với 1000". Có 106 cương vị không có người ghi têm tham gia dự thi hoặc không có người nào thông qua sát hạch, những cương vị công tác này phần lớn là những cương vị công tác rất gian khổ ở những vùng sâu vùng xa hoặc những chuyên ngành đặc thù.

C: Nhìn từ bối cảnh thời đại, cơn sốt công chức chủ yếu bắt nguồn từ áp lực việc làm trong xã hội tăng mạnh và môi trường lập nghiệp của xã hội xấu đi. Hàng năm có nhiều sinh viên tốt nghiệp, vị trí việc làm thì ngày một ít. Khi hậu quả cuộc việc mở rộng tuyển sinh của Đại học lại gặp phải khủng hoảng tài chính, thì việc thi tuyển chọn công chức đương nhiên sẽ rất nóng. Một tờ báo của Bắc Kinh đã làm công tác thăm dò cho thấy, trong câu hỏi vì sao bạn đăng ký dự thi tuyển vào công chức, trong 6382 người có 85,4% số người lựa chọn "công việc ổn định", có 83,4% số người lựa chọn đãi ngộ phúc lợi tốt. Cách trả lời đầu tương ứng với công chức là nghề "bát cơm sắt", được tuyển vào thì không dễ bị mất việc; cách trả lời sau tương ứng với công chức là "bát cơm vàng", được tuyển vào thì không phải lo nhiều về cuộc sống, hơn nữa "uy tín xã hội cao, được tôn trọng" (có 56,4% số người lựa chọn) "quyền lực khá lớn" (có 37,1% số người lựa chọn).

Ｂ：Theo Sảnh Hoa, không nên coi sự lựa chọn của những thí sinh này đều là lựa chọn mù quáng, trong quy hoạch ngành nghề của mình, tin rằng, tuyệt đại đa số người đều rất thận trọng, và lắng nghe ý kiến của các bên. Nhận thức và theo đuổi được làm công chức của thí sinh, bắt nguồn từ trải nghiệm cuộc sống, cũng như hiện thực xã hội cảm nhận của họ. Đối với những con số điều tra này, chúng ta nên rút ra những cảnh báo gì nhỉ?

Ｃ: Có một cảnh báo đáng để mọi người lưu ý. Đằng sau "bát cơm vàng" là sự yếu kém và không có hiệu lực về mặt phòng chống tham nhũng. Mỗi khi có quan chức bị điều tra vì tham nhũng, đều có cách nói gắn việc quan chức phạm tội với đãi ngộ của quan chức. "Cơn sốt công chức" thực ra là câu trả lời phủ định về cách nói này. Nhìn về tình hình hiện thực của Trung Quốc, đãi ngộ phúc lợi của công chức đã khiến rất nhiều thí sinh ngưỡng mộ, không chê công chức đãi ngộ thấp. Nếu là đãi ngộ thấp, thì sẽ phải xuất hiện hiện tượng nhiều công chức xin thôi việc và tìm việc làm khác có đãi ngộ cao hơn, nhưng thực ra chưa xuất hiện hiện tượng này. Đãi ngộ chỉ là cách nói tương đối, tiền lương của công chức chỉ vào mức trung bình khá trong các tầng lớp xã hội Trung Quốc. Nhưng nếu cộng thêm các khoản phúc lợi khác thì vượt xa những người bình thường. Mặt khác, đa số vị trí việc làm của công chức khá nhẹ nhàng, cường độ việc làm không tỉ lệ thuận với tiền lương. Với lượng công tác của một công chức, ở một công ty tương đối quy củ thì tiền lương của họ có thể chỉ bằng một nửa thậm chí thấp hơn lương được nhà nước trả. Tôi cũng được biết có khá nhiều thí sinh cũng không phải quá coi trọng vào tiền lương của công chức, mà là muốn trà trộn vào đội ngũ công chức, để được "sống cho nhẹ nhàng một chút, ổn định một chút".

B：Con số điều tra cho thấy, "cơn sốt thi công nhân viên chức" đã trở thành sự thật này chẳng qua chỉ là sự lựa chọn bình thường tranh thủ lợi ích mà tránh những điều bất lợi trong xã hội hiện nay. So sánh giữa lập nghiệp và thi công chức, thi công chức được coi là "bát cơm sắt" và "bát cơm vàng"nghĩa là ăn lương nhà nước là điều hấp dẫn nhất, nên được thu hút đông đảo nhân tài xuất sắc trong xã hội. "Cơn sốt" này cũng như dẫn đến lý do của"cơn sốt thi công chức" không phải là tin vui đối với xã hội. Thí sinh theo đuổi "bát cơm sắt" và "bát cơm vàng" là việc rất bình thường, nhưng công chức trở thành "bát cơm sắt" và "bát cơm vàng" thì lại là việc không bình thường chút nào.

　A：Đúng vậy. Sau đây, chúng ta tạm nghỉ đôi phút cùng thưởng thức bài hát: Tình yêu không nuối tiếc, một bài hát mới do Diêu Bối Na, một giọng hát mới nổi qua cuộc thi "Giọng hát hay TQ" năm nay thể hiện, sau đó chúng ta sẽ tiếp tục thảo luận một hiện tượng là tình hình tìm việc làm của những người có tay nghề. Nói tóm lại, hiện tượng cơn sốt thi công chức khiến chúng ta liên tưởng tới việc theo đuổi giấc mơ, mong tìm được việc làm, đúng như bài hát: Tình yêu không nuối tiếc.

Ｂ：Hoan nghênh quý vị và các bạn quay trở lại chương trình Lăng kính cuộc sống. Theo Sảnh Hoa, tình hình công ăn việc làm trong xã hội hiện nay còn tồn tại một hiện tượng như vậy: Một là, các phương tiện truyền thông liên tiếp đưa tin, cơn sốt thi công chức vẫn chưa hạ nhiệt, nhưng một số cương vị ở vùng sâu vùng xa hoặc chuyên ngành đặc biệt lại không ai quan tâm và đăng ký thi; Hai là, trình độ văn hoá cao không bằng có tay nghề cao, công nhân kỹ thuật hiện nay được hoan nghênh hơn cả sinh viên vừa tốt nghiệp ra trường, nhưng các trường cao đẳng dạy nghề lại không được học sinh hoan nghênh. Theo mức chỉ đạo lương mới đây công bố của Ủy ban việc làm của thành phố Thượng Hải cho thấy, điều khiến mọi người kinh ngạc nhất, đó chính là mức lương của các nhân viên chuyên ngành kỹ thuật trung và cao cấp đang ngày càng nâng cao. Anh Thanh Long có nhận xét gì về hiện tượng này?

C: Vâng, đúng như vậy. Hiện thực này đã khiến mọi người phải xem xét và kiểm điểm lại tình hình giáo dục của chúng ta hiện nay. Những năm gần đây chúng ta đã đào tạo ra biết bao thủ khoa và người đoạt giải thưởng kỳ thi Ô-lim-pích. Song những thủ khoa kỳ thi Đại học và người đoạt giải kỳ thi Ô-lim-pích này đã không trở thành những nhân tài sáng tạo nổi tiếng sau khi ra ngoài xã hội, cũng không làm nên thành tích gì lớn trong sự nghiệp của mình. Điều đáng buồn hơn là sau khi tốt nghiệp Đại học, họ chỉ nghĩ đến bát cơm và cái gọi là tương lai của mình. Chẳng lẽ thế hệ mai sau mà chúng ta đào tạo chỉ là những người mong có việc làm nhàn hạ, dễ chịu, không nguy hiểm, không muốn làm những việc tương đối vất vả, đãi ngộ thấp trong khi đó mình là những cử nhân đã được gia đình cho đi ăn học và được Nhà nước đào tạo nhiều năm. Ngoài ra, hiện nay ở Trung Quốc, công nhân kỹ thuật, như những người làm công tác bảo trì nồi hơi, những người sửa chữa máy móc điện tử v.v có đãi ngộ khá cao, vào khoảng 100 nghìn Tệ/năm. Sự tương phản rõ rệt với mức lương ngày càng cao của công nhân kỹ thuật là, tình hình duy trì sự sống còn của các trường kỹ thuật trong nước lại rất đáng lo ngại. Theo thống kê, năm 1994, Thượng Hải có 330 trường kỹ thuật, nhưng 12 năm sau chỉ còn 32 trường. Kỳ thực, điều này đã trở thành hiện tượng phổ biến ở các nơi trong nước Trung Quốc.

　A：Nói đúng ra thì các trường dạy kỹ thuật nghề nghiệp là chiếc nôi của công nhân kỹ thuật, tuyển sinh và giải quyết việc làm như anh em sinh đôi, tại sao lại có sự chênh lệnh lớn như vậy ? Sau khi đi sâu nghiên cứu, tìm hiểu thì được biết, hiện nay, công nhân kỹ thuật không phải là những người rất dễ tìm việc làm, hiện tượng "Trường dạy nghề khó tuyển sinh" không còn đúng với quan điểm "Công nhân kỹ thuật dễ tìm việc làm".

B："Bản điều tra danh tiếng ngành nghề nhân tài có tay nghề Trung Quốc năm 2005" cho thấy, có 52,7% người cho rằng vị trí xã hội của nhân tài chuyên ngành kỹ thuật không cao, không được coi trọng; 67,7% người cho biết, không muốn để con cái mình vào trường cao đẳng kỹ thuật dạy nghề. Ảnh hưởng của quan niệm truyền thống, cả xã hội đều có cách nhìn phiến diện đối với công nhân có tay nghề, vị trí xã hội của công nhân có tay nghề vẫn hơi thấp. Anh có nhận xét gì về vấn đề này?

C: Vâng, nhìn chung, hiểu biết tình hình, hiểu biết chính sách, hiểu biết đơn vị tuyển chọn người, hiểu biết mình, là sự chuẩn bị cần có của mỗi sinh viên tốt nghiệp khi lựa chọn nghề nghiệp. Bất cứ nghề gì cũng có cái lợi cái hại, "những nghề nóng" chưa chắc đã thích hợp với mình, mù quáng và tâm lý chạy theo đám đông ngoài làm tăng thêm sự cạnh tranh quyết liệt ra, còn có thể khiến bạn quên mất năng lực, sở trường và hứng thú của mình và từ đó đã bỏ lỡ các cơ hội tốt khác.

Ｂ：Vâng, các sinh viên chuyên ngành tốt nghiệp là một phần quý báu trong nguồn nhân lực xã hội, chúng ta nên bố trí và sắp xếp hợp lý. Chính phủ, xã hội, nhà trường đều nên cố gắng làm tốt công việc này. Xây dựng một quan niệm chọn nghề đúng đắn là một vấn đề đáng để mỗi một người đang tìm việc phải suy ngẫm, chúc các bạn ngồi bên máy thu thanh đang chuẩn bị chọn nghề, bất cứ bạn sẽ thi làm công chức nhà nước, hay làm công nhân tay nghề kỹ thuật, chúc các bạn mọi điều suôn sẻ, sớm tìm được một công việc thích hợp và hài lòng.

A：Trước khi kết thúc tiết mục "Lăng kính cuộc sống" hôm nay, anh TL, SH và LQ xin gửi tặng quý vị và các bạn bài hát: Tương lai của ta không phải là giấc mộng do Trương Vũ Sinh thể hiện, chúc những bạn đang tìm việc làm sớm đạt được ước mơ của mình.