Cưng chiều trẻ em và vấn đề giáo dục trong gia đình

2013-01-11 20:58:55 Xin Hua

Những người làm cha mẹ đều mong muốn con cái lớn khôn thành người, đây là việc dễ hiểu. Song một số phụ huynh Trung Quốc có lẽ là những người làm cha làm mẹ mong muốn con cái lớn khôn thành người nhất trên thế giới. Thế nhưng cách giáo dục trong gia đình này lại tồn tại rất nhiều vấn đề, phụ huynh thương yêu con cái, nhưng lại không biết thương yêu như thế nào, thường nếu không quan tâm quá ít, thì là cưng chiều quá nhiều. Thời đại con một, cách nuôi dạy con cái của một số phụ huynh Trung Quốc đã xuất hiện nhiều vấn đề, đáng để quan tâm và kiểm điểm. Nếu bạn đã là những người làm cha làm mẹ, thì bạn đã dạy dỗ con cái mình như thế nào? Nếu bạn còn chưa thành lập gia đình, thì xin hỏi giáo dục trong gia đình của cha mẹ đối với bạn có nghiêm khắc không? Hoan nghênh các đón nghe tiết mục Lăng kính cuộc sống hôm nay và mong nhận được quan điểm của bạn về mặt này, địa chỉ e-mail của chúng tôi là: vie@cri.com.cn

LQ: Thưa quý vị và các bạn, LQ hoan nghênh quý vị và các bạn đến với tiết mục "Lăng kính cuộc sống" trên sóng Đài Phát thanh Quốc tế TQ.

SH: Sảnh Hoa xin chào quý vị và các bạn, rất hân hạnh lại gặp quý vị và các bạn trong tiết mục "Lăng kính cuộc sống" . Trong tiết mục hôm nay, chúng tôi vẫn mời anh Thanh Long mà các bạn quen thuộc cùng tham gia chương trình, hoan nghênh anh Thanh Long.

TL: Xin chào chị Sảnh Hoa, xin chào chị Lệ Quyên, xin chào các bạn nghe Đài.

LQ: Trong tiết mục "Lăng kính cuộc sống" hôm nay, TL, SH và LQ cùng quý vị và các bạn trao đổi về vấn đề nuôi dạy con cái. Như chúng ta thường nói, cha mẹ là người thầy trực tiếp nhất của con cái, môi trường gia đình có ảnh hưởng rất quan trọng đối với sự trưởng thành của con cái.

SH: Vâng, đúng vậy, hiện nay điều kiện sinh hoạt ngày càng tốt, các bậc phụ huynh đều cố gắng tạo điều kiện tốt nhất cho con cái, mong con cái của mình sẽ thành tài trong tương lai. Nhưng cách giáo dục hiện nay đáng để chúng ta phải suy nghĩ.

LQ: Sau đây chúng ta cùng nghe một ví dụ đầu tiên với quan điểm là: Chiều chuộng con cái chẳng khác nào hại con, hay nói cách khác những đứa trẻ được nuông chiều sẽ làm hại chính cha mẹ mình. Câu chuyện nói về một bé gái do quá nghịch ngợm đã đá hỏng thiết bị trên máy bay, khiến cả gia đình tỷ phú Mỹ thiệt mạng do rơi máy bay. SH có nghe nói vụ án này không?

SH: Vâng, Sảnh Hoa có được nghe. "Báo Bưu điện hàng ngày" Anh ngày 11/11 đưa tin, gần đây, Ủy ban an toàn vận tải quốc gia Mỹ đã công bố với các phương tiện truyền thông sự thật về vụ rơi máy bay trực thăng của tỷ phú Mỹ Thomas J Stewart, không ai có thể ngờ được rằng nguyên nhân xảy ra vụ việc này lại chính là do cô con gái 5 tuổi của ông Thomas gây nên. Con gái của ông Thomas khăng khăng đòi ngồi vào ghế phụ lái, do rất yêu chiều con gái, nên ông đã ôm con để cô ngồi trên đùi, không ngờ việc cô bé đá hỏng thiết bị trên máy bay, lại gây ra thảm kịch này. Anh Thanh Long có nhận xét gì về vụ việc này?

TL: Cưng chiều con cái như là làm hại con cái. Cưng chiều là "làm hại"chứ không phải "thương yêu". Trong tất cả các vấn đề giáo dục trong gia đình hiện nay, cưng chiều là vấn đề tồn tại phổ biến nhất. Thương yêu vốn là một tình cảm rất tốt đẹp, nếu cha mé quá thương yêu con cái, thì kết quả sẽ như nhà giáo dục Ma-ca-ren-cô đã nói: "Cưng chiều quá mức, tuy là một tình cảm vĩ đại, nhưng lại khiến con cái bị hủy diệt." Rất nhiều những bi kịch chứng tỏ, nếu cha mẹ chỉ một mực cưng chiều con cái mà không biết từ chối những yêu cầu vô lý của chúng, không những làm hại con cái mà còn làm hại cả mình. Cưng chiều là làm hại chứ không phải thương yêu, ngâm chìm trong hộp mật ngọt của cưng chiều, thường cho ta những trái đắng của cuộc đời.

LQ: Vì vậy mà nuông chiều con là làm hại con. Ôn lại thời thơ ấu thì LQ tin rằng phần lớn mọi người chúng ta đều từng bị cha mẹ đánh đòn. Bởi vì, ở TQ có câu, có ăn roi vọt con mới thành tài. Có rất nhiều danh nhân thành tài là nhờ cha mẹ dạy dỗ nghiêm khắc, ông Lang Quốc Nhậm cha của Lang Lãng- người được mệnh danh là "Hoàng tử Pi-a-nô" của thế giới, nhân tài "Trăm năm mới có một người" từng kể lại: Bình thường, sau giờ học là Lang Lãng phải về nhà đúng giờ để luyện đàn. Lần đó, nhà trường thành lập đoàn hợp xướng, giao cho Lang Lãng đệm đàn nên Lang Lãng về nhà muộn hai tiếng đồng hồ.

SH: Vâng, Sảnh Hoa từng xem đoạn phỏng vấn hai bố con Lang Lãng, ông Lang Quốc Nhậm đã lôi cậu con trai vào nhà và đánh cho một trận. Ông Nhậm càng đánh càng tức, còn mắng mỏ con trai thậm tệ. Lang Lãng trong lòng cảm thấy vô cùng ấm ức và tuyệt vọng.

TL: Tôi còn nhớ dịch giả nổi tiếng Phó Lôi, con trai của ông Phó Thông hiện cũng là nghệ sĩ Pi-a-nô bậc thầy. Lúc nhỏ Phó Thông cũng bị cha bắt phải học pi-a-nô, Phó Lôi rất nghiêm trong việc dạy con, ông ở trên gác dịch tác phẩm, đứa con tập đàn ở dưới nhà, nếu nghe tiếng đàn ngừng trong chốc lát, là ông xuống nhà trách mắng, cứ dúi đầu con vào bức tường.

SH: Thật may mắn là hai đứa con bị đánh đòn đã thành tài rồi, nhưng tỷ lệ trẻ em bị đòn roi mà thành tài là bao nhiều%? Anh Thanh Long có đồng ý quan điểm "Có ăn roi vọt con mới thành tài" không?

TL: Thực ra, cá nhân tôi có thiên về "thương con cho roi cho vọt". Nhưng trong thời đại mới, "thương con cho roi cho vọt" cũng phải có ý nghĩa và nội dung mới: Trước hết, "thương con cho roi cho vọt" không phải là đề xướng bạo lực trong gia đình, cũng khác hẳn với bạo lực trong gia đình, nó chỉ là một biện pháp giáo dục của cha mẹ bắt con cái sửa lại sai lầm của mình, mục đích là để con cái thấy được cái sai của mình, làm thế nào cho đúng, và khi đánh con cũng phải đánh đúng nơi, đúng chỗ, đúng lúc, tránh đánh vào chỗ hiểm của con cái.

LQ: Thứ hai là quan niệm "Có ăn roi vọt con cái mới thành tài" phản đối cha mẹ quá nuông chiều con cái, đề xướng giáo dục con cái phải kết hợp giữa lý lẽ và đòn roi, qua đó bảo đảm con cái trưởng thành lành mạnh, như vậy càng thể hiện được sự tỉnh táo trong giáo dục con cái của cha mẹ.

SH: Ngoài ra, chúng ta không nên có hành vi "bạo lực gia đình" đối với trẻ, nhưng cũng không thể "chỉ nói suông", tránh được hai sai lầm trên, mới có thể quan tâm và yêu thương con cái tốt hơn, để các con có thể trở thành người có ích trong tương lai.

Sau đây, chúng ta tạm nghỉ đôi phút cùng thưởng thức bài hát: Những năm tháng tình bạn do Hoàng Hiểu Minh, Nguyễn Kinh Thiên và Từ Văn Lạc thể hiện, sao đó chúng ta lại tiếp tục thảo luận. Lời ca có đoạn:

Giữa bầu trời và mảnh đất bao la, có anh và tôi đang phiêu bạt, tất cả mọi câu chuyện đều xảy ra trong những năm tháng tình bạn nồng thắm, sóng gió đã qua đi, giờ đây đã không còn nước mắt, để quá khứ đi vào dĩ vãng.

******************

SH: Hoan nghênh quý vị và các bạn quay trở lại chương trình Lăng kính cuộc sống của Đài Phát thanh Quốc tế Trung Quốc. Đề tài thảo luận hôm nay của chúng tôi là vấn đề nuôi dạy con cái. Vừa rồi chúng ta đã thảo luận vấn đề "có ăn roi vọt con mới thành tài", nhưng một số cư dân mạng đã viết lời lưu ký cho chương trình bày tỏ không đồng ý với quan điểm này. Anh Thanh Long có nhận xét gì về vấn đề này?

TL: Mặc dù có người nói "cha mẹ đánh chửi con cái là việc bình thường", cũng có người nói "thương con cho roi cho vọt", "không đánh không thành người". Song, sau khi tìm hiểu một số vụ án thanh thiếu niên phạm tội, cảm thấy bạo lực gia đình đã ảnh hưởng rất xấu đối với sự hình thành tính cách của trẻ em, thậm chí có thể nói, chí ít có 7 trong 10 tội phạm thiếu niên đã từng bị ảnh hưởng của bạo lực gia đình. Đây là điều khiến chúng ta phải kiểm điểm lại cách nuôi dạy con cái của các bậc cha mẹ.

LQ: LQ xin giới thiệu một ví dụ nữa: Vào lúc 6 giờ chiều ngày 10 tháng 11, cư dân mạng tên là "Lý Tiểu Lãnh S" vừa lên xe, "Thì thấy một cậu bé ôm bụng, có vẻ rất khó chịu", bên cạnh còn có hai người lớn hình như là bố mẹ của cậu bé. Mấy phút sau, "Lý tiểu Lãnh S" trông thấy, cậy bé đột nhiên tụt quần ngồi ngay xuống đại tiện. "Lý Tiểu Lãnh S" thấy quá đáng quá bèn đi về phía bố mẹ của cậu bé và hỏi "Sao anh chị lại để con làm như vậy", mẹ cậu bé ngượng ngùng nói nhỏ "Tôi xin lỗi".

SH: Sảnh Hoa cũng biết tin này, lúc đó, "bố của cậu bé lại tỉnh bỏ như không có chuyện gì xảy ra. Cư dân mạng "Lý Tiểu Lãnh S" cho biết, anh ta còn hỏi vợ đứng bên cạnh: "Em có giấy vệ sinh không?". Vài phút sau, khi tàu điện ngầm đến bến, cửa vừa mở, bố mẹ cậu bé liền kéo luôn cậu ta, bước nhanh ra khỏi tàu điện ngầm và vừa đi vừa nói "đi mau lên", hai vợ chồng không hề dọn đống đại tiện của con, bỏ đi trong sự kinh ngạc và sững sờ của hành khách.

LQ: Lại còn một chuyện thế này: Gần đây, trên đường phố Nam Kinh xuất hiện một cảnh tượng ngoài sự tưởng tượng của mọi người: Ngay trên đường phố, một cô bé khoảng 14 tuổi tát bố liên tục mười mấy cái, sau đó lại đấm đá túi bụi, bố cô bé không những ngồi im, mà cũng không tỏ ra bực tức, khiến mọi người vừa cảm thấy thương tâm lại vừa rất khó hiểu. Được biết, bố mẹ cô bé này đã ly dị, việc bố quá "yêu chiều" khiến cho cô bé cảm thấy mất tự do, trong lòng rất tức giận, nên đã xuất hiện cảnh đánh đấm bố ngay trên đường phố. Vậy anh TL có nhìn nhận như thế nào đối với sự việc này?

TL: Tôi cho rằng, giáo dục trẻ em phải bắt đầu từ học cách làm người. Trung Quốc từ xưa có câu nói: Nuôi con mà ̀không dậy là lỗi người cha, cha mẹ là người thầy đầu tiên của con cái, giáo dục con cái, từ trước đến nay đều là một việc lớn. Từ việc đứa bé ỉa nơi công cộng, cha mẹ làm sao lại có thể thản nhiên để mặc đứa trẻ làm như vậy. Xem ảnh thấy tuổi đứa trẻ cũng không phải nhỏ, đáng lý ra, bất kể về năng lực tự khống chế tâm lý hay sức phán đoán tâm lý, đều không đến nỗi phải làm ra những việc như vậy. Nếu ngay cả lễ nghi công cộng cơ bản "không được tuỳ tiện phóng uế nơi công cộng", cha mẹ cũng không thể giám sát con cái làm theo, thì đứa trẻ như vậy làm thế nào có thể trưởng thành lành mạnh, làm thế nào có thể giành được sự kính trọng của xã hội được, điều này khiến người ta rất lo ngại.

SH: Anh nói rất đúng, vừa rồi chúng ta đã lấy rất nhiều ví dụ về những gia đình bình thường. Sau đây, chúng ta hãy cùng nghe câu chuyện về một gia đình khá đặc biệt, đó chính là ông Đổng Kiến Hoa, Trưởng Đạc khu hành chính Hồng Công, con trai của "Vua tàu biển thế giới" Đổng Hạo Vân. Ông Đổng Hạo Vân là một trong những tỷ phú đém trên đầu nón tay ở Hồng Công, yều cầu đối với con cái của ông rất nghiêm khắc, không bao giờ nuông chiều con cái. Ông Đổng Kiến Hoa rất hiểu tâm tư của bố, hồi đi học, ông sống rất giản dị, hàng ngày đều đi học bằng xe buýt, cố gắng học tập, chưa bao giờ tự cho mình là con của "Vua tàu biển thế giới" .

LQ: Đúng vậy, sau khi Đổng Kiến Hoa tốt nghiệp, mọi người đều cho rằng ông Đổng Hạo Vân sẽ sắp xếp cho con trai ra nước ngoài lưu học, hoặc nắm quyền hành lớn trong doanh nghiệp của gia đình, nhưng điều khiến mọi người ngạc nhiên là, ông đã sắp xếp cho con trai vào làm một nhân viên bình thường cho Hãng xe hơi GM của Mỹ. Ông nói với con trai, "Tiểu Hoa, cha cho rằng con là một người có lý tưởng, nhưng cha muốn con phải chịu thương, chịu khó hơn nữa, con không nên nghĩ rằng mình có chỗ dựa, con cần phải chủ động đối mặt với khó khăn để rèn luyện ý chí và nghị lực của mình, đối mặt với mọi thách thức trong cuộc sống, đồng thời phải chiến thắng những thách thức đó" .

SH: Nghe lời bố, ông Đồng Kiến Hoa chăm chỉ cần cù làm việc 4 năm liền tại Mỹ, không những đã học những kinh nghiệm quản lý tiên tiến, mà còn học được cách đối nhân xử thế trong xã hội, rèn luyện đức tính, chịu khó chịu khổ, đặt nền tảng vững chắc cho sự nghiệp sau này. Trung Quốc có một câu tục ngữ đáng để chúng ta suy ngẫm "Cùng dưỡng nhi, phú dưỡng nữ" nghĩa nôm na là "Nuôi con trai phải nghiêm khắc, nuôi con gái phải yêu chiều", anh có nhận xét gì về câu nói này?

TL: Từ trước đến nay con nhà giàu thường thì con gái hiền lành xinh đẹp, nhưng con trai thì chơi bời, lêu lổng ít làm được việc lớn. Bởi vậy, không nên quá thoả mãn điều kiện vật chất cho con trai, đây thực ra là sự đầu tư đối với cuộc đời của con trai. Còn đối với con gái, nên tạo điều kiện thuận lợi cả về vật chất lẫn tinh thần để cho nó lớn khôn, đây thực ra là sự đầu tư về tu dưỡng văn hoá đối với con gái. Bé gái được nuôi dưỡng như vậy sau này lớn lên sẽ trở thành người thông minh, hiểu nhiều biết rộng. Còn đối với con trai, thì phải tận lực khiến nó nếm trải những gian khó của cuộc sống, từ nhỏ rèn luyện ý chí chịu đựng được giản khổ, vượt qua khó khăn đi lên, để mai sau lớn lên có thể gánh vác trách nhiệm vốn có của nó, trở thành người đàn ông có bản lĩnh thực sự.

LQ: Có lẽ những người làm cha làm mẹ ở TQ là những phụ huynh mong muốn con thành tài nhất trên thế giới. Thế nhưng cách giáo dục con kiểu này lại tồn tại những mặt trái, làm cha làm mẹ ai chẳng thương yêu con cái, nhưng lại không biết thương yêu thế nào cho đúng cách, thường thì nếu không phải là quan tâm quá ít, thì lại là quá nuông chiều. Dưới đây là một số cách giáo dục con cái sai lầm mà những người làm cha làm mẹ ở TQ dễ mắc phải:

Thứ nhất là quá nuông chiều, coi nhẹ việc vun đắp bồi dưỡng nhân tố phi trí tuệ cho con cái; Thứ hai là khích lệ con cái bằng vật chất, hình thành chủ nghĩa sùng bái tiền bạc trong suy nghĩ của con cái; Thứ ba là động một tý là phạt roi, mà sai lầm nhất là việc ứng phó trong thi cử; Thứ tư là về mặt đạo đức, giáo dục con cái về mặt này của cả phụ huynh và nhà trường đều có thiếu sót.

SH: Vâng, nếu nói con trẻ là một tờ giấy trắng, thì các bậc phụ huynh là người hoạ sỹ đầu tiên vẽ lên tờ giấy trắng này. Mỗi một nét bút trên trang giấy của bố mẹ sẽ liên quan chặt chẽ tới cuộc sống tương lai của trẻ, nuông chiều chính là một nét bút màu đen để lại trên tờ giấy này.

Lời lưu ký

Chuyên đề

• Mừng Xuân Mậu Tuất 2018	• Chủ tịch Tập Cận Bình tham dự Hội nghị Thượng đỉnh APEC lần thứ 25 và thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam và Lào
Xem tiếp>>