Quan tâm "Cơn sốt Mạc Ngôn"

Nghe Online-I        Nghe Online-II

Nhà văn Trung Quốc Mạc Ngôn

Các bạn thân mến, vừa qua, việc Nhà văn Trung Quốc Mạc Ngôn được tặng Giải Nô-ben Văn học năm 2012 bỗng chốc đã trở thành tiêu điểm của dư luận xã hội, trong khi chúng ta chúc mừng Nhà văn Mạc Ngôn được thế giới chấp nhận, những tin về ông cũng nhiều vô tận. Về việc đáng mừng này, phải trọng điểm đặt về mặt văn học Trung Quốc, Nhà văn Mạc Ngôn được tặng giải Nô-ben không những nói lên tác phẩm văn học của ông đã chinh phục được thế giới, mà còn nói lên bước tiến vượt bậc của văn học Trung Quốc. Không biết các bạn nghe Đài đã từng đón đọc tác phẩm của Mạc Ngôn chưa? Bạn có quan điểm gì đối với các tin tức về việc Nhà văn Mạc Ngôn được tặng Giải Nô-ben văn học năm 2012? Hoan nghênh bạn gửi lưu ký với chúng tôi, địa chỉ e-mail của chúng tôi là vie@cri.com.cn

LQ: Thưa quý vị và các bạn, LQ hoan nghênh quý vị và các bạn đến với tiết mục "Lăng kính cuộc sống" trên sóng CRI

SH: Thưa quý vị và các bạn, Sảnh Hoa rất vui lại gặp quý vị và các bạn trên sóng Đài Phát thanh Quốc tế Trung Quốc. Hôm nay, chúng tôi vẫn còn mời anh Thanh Long cùng tham gia chương trình hôm nay, xin chào anh Thanh Long.

TL:Vâng, xin chào chị Sảnh Hoa, xin chào chị Lệ Quyên, xin chào các bạn nghe Đài.

LQ: LQ tin rằng các bạn đều biết nhà văn Trung Quốc Mạc Ngôn, quê ở Cao Mật, tỉnh Sơn Đông đã đoạt giải Nô-ben Văn học năm 2012. Vì vậy, ở Trung Quốc đã dấy lên"Cơn sốt Mạc Ngôn".

SH: Vâng, theo Sảnh Hoa được biết, tác phẩm của nhà văn Mạc Ngôn đã trở thành sách bán chạy nhất, chỉ trong thời gian ngắn đã bán hết sạch. Trên văn đàn đương đại Trung Quốc, Mạc Ngôn là một nhà văn rất có cá tính. Ông cho xuất bản tác phẩm đầu tay vào năm 1981. Những tác phẩm chính của ông gồm: "Báu vật của đời", "Ếch", "Gia tộc cao lương đỏ", "Đàn hương hình", "Nhọc nhằn sống và chết"...Trong đó "Cao lương đỏ" đã được dịch ra hơn 20 thứ tiếng phát hành trên thế giới; truyện dài "Ếch" năm 2011 được trao Giải thưởng Mao Thuẫn-giải thưởng cao nhất trên văn đàn Trung Quốc.

LQ: Ông thực sự là một nhà văn rất xuất sắc. Ngay sau khi quyết định ông đoạt giải Nô-ben Văn học năm 2012 được công bố, nhà văn Mạc Ngôn đã trả lời phỏng vấn riêng của phóng viên. Sau đó, ông lại có mặt tại một khách sạn ở Cao Mật trả lời phỏng vấn của đông đảo phóng viên. Nhà văn Mạc Ngôn cho phóng viên biết, "Bất kể là khen hay che, tôi đều rất cảm ơn họ". Ông nói, đoạt giải Nô-ben không phải là việc gì ghê gớm cả, mà phải nhanh chóng thoát khỏi trạng thái hiện nay để sáng tác mới là mong muốn của ông. Ông còn nói đùa, "Tôi phải dành quá nhiều thời gian để trả lời phỏng vấn của phóng viên các anh". Vậy hôm đó anh TL có xem tin đưa về cuộc phỏng vấn nhà văn Mạc Ngôn không?

TL: Nói về Giải Nô-ben văn học, hình như phóng viên còn phấn khích hơn Nhà văn Mạc Ngôn, còn Nhà văn Mạc Ngôn lại tỏ ra khá điềm tĩnh, ông cho phóng viên biết, "được tặng Giải Nô-ben Văn học cũng không phải chuyện mừng rỡ lắm, được hay không được tặng giải cũng chẳng sao, điều quan trọng nhất của Nhà văn là tác phẩm chứ không phải được tặng giải thưởng hay không, mong sớm qua khỏi tình hình hiện nay để tiếp tục viết văn." "Được tặng Giải Nô-ben Văn học là một thúc giục to lớn đối với sáng tác sau này. Sớm thoát khỏi cảnh huyên náo và ồn ào hiện nay, đáng làm việc gì thì làm việc đó."

SH: Đề cập đến tác phẩm của mình, ông Mạc Ngôn nói: Là nhà văn, điều quan trọng nhất là tác phẩm, chứ không phải là giải thưởng. Thư ký Viện Văn học Thụy Điển nói, tác phẩm của ông Mạc Ngôn, tràn đầy giá trị hiện thực và nhân văn, viết về cuộc sống nông thôn, về nông dân, những người đấu tranh để tồn tại, đấu tranh cho phẩm giá của họ, đôi khi chiến thắng nhưng đánh mất gần hết cả cuộc đời. Không biết tâm trạng của ông khi sáng tác lúc đó thế nào nhỉ?

TL: Khi trả lời phỏng vấn của phóng viên, Nhà văn Mạc Ngôn nói về tâm trạng sáng tác của mình rằng, tiểu thuyết được viết vào năm 1987, lúc đó còn trẻ, lúc viết tràn đầy sinh khí, dạt dào tình cảm, "mà Nhà văn điều quan trọng nhất là tác phẩm chứ không phải giải thưởng. Thế nhưng tôi thấy được tặng giải thưởng không nói lên điều gì cả, tôi cho rằng Trung Quốc có rất nhiều Nhà văn ưu tú, tác phẩm ưu tú của họ cũng có thể được thế giới chấp nhận. Tiếp tới đây tôi vẫn sẽ dành phần lớn sức lực để sáng tác tác phẩm mới. Tôi sẽ tiếp tục nỗ lực."

LQ: Trang web chính thức của Giải Nô-ben đưa tin, trả lời phỏng vấn của Hội đồng bình chọn sau khi đoạt giải, nhà văn Mạc Ngôn nói, từ nhỏ ông đã thích đọc sách, văn học là tự do nhất và có sức hấp dẫn nhất, ông cũng mong thông qua viết văn để thay đổi vận mệnh của mình. Ông mong các bạn trẻ đọc những cuốn như "Nhọc nhằn sống và chết", "Cao lương đỏ" v.v.

SH: Vâng, nói đến tác phẩm "Cao lương đỏ", chúng ta không thể không nói đến bộ phim do ông Trương Nghệ Mưu làm đạo diễn, và Khương Văn, Củng Lợi đóng vai chính vào năm 1987. Thập niên 80 của thế kỷ trước, đạo diễn nổi tiếng Trung Quốc Trương Nghệ Mưu đã cải biên cuốn "Gia tộc cao lương đỏ" thành bộ phim "Cao lương đỏ" khiến Mạc Ngôn trở nên nổi tiếng và đi ra thế giới chỉ sau một đêm. Nhà văn xuất thân từ nông dân này có cảm tình nồng thắm với quê hương. Một loạt tác phẩm của ông đều gắn chặt với ngôi làng nhỏ ở Cao Mật, tỉnh Sơn Đông-quê hương của ông. Sau đây, chúng ta hãy nghỉ đôi phút, cùng thưởng thức bài hát chủ đề "Cao lương đỏ" trong bộ phim nổi tiếng này. Xin hẹn gặp lại quý vị và các bạn vào vài phút sau.

LQ: Mời các bạn tiếp tục đến với tiết mục "Lăng kính cuộc sống" trên sóng CRI. Khi trả lời phỏng vấn phóng viên sau khi đoạt giải Nô-ben Văn học năm 2012, nhà văn Mạc Ngôn đã nói đến quê hương của mình, ông nói, cảm ơn mảnh đất quê hương, tôi sẽ về quê sinh sống.

SH: Vâng. Ông Mạc Ngôn nói, là người sinh ra và lớn lên tại huyện Cao Mật, tỉnh Sơn Đông, ông đã ở quê nhà hơn 20 năm, ông sinh ra, đi học, trưởng thành, lấy vợ, sinh con đều ở quê hương. Cho nên, đối với Mạc Ngôn mà nói, quê hương là một thứ tình cảm không thể tách rời trong cuộc đời của ông. Anh Thanh Long có nghe với cuộc phỏng vấn này không ạ?

TL: Vâng, có ạ. Nhà văn Mạc Ngôn cho phóng viên biết, "quê hương đã mang lại linh cảm rất lớn cho tôi, kể cả nguồn nhân vật trong rất nhiều tiểu thuyết đều là hàng xóm láng giềng." Trong tiểu thuyết Cây đu chó trắng, quê đã trở thành "xã Đông Bắc Cao Mật", thông qua kinh doanh "xã Đông Bắc Cao Mật", Nhà văn Mạc Ngôn đã sáng tạo ra thế giới địa lý văn học tương tự như thị trấn Yoknapatawpha của Nhà văn Mỹ Faulkner. Hầu như tất cả các tác phẩm của ông đều đã diễn ra trên mảnh đất đẩ̀y sức tưởng tượng này. Nhà văn Mạc Ngôn cho phóng viên biết, "Cao Mật là thành phố khá nhỏ, không sầm uất như Bắc Kinh, tại đây tôi có thể ngồi yên lặng trong phòng để viết." Khi trả lời phóng viên, ông Mao Duy Kiệt, Giám đốc Nhà Bảo tàng Văn học Mạc Ngôn nói, "Nhà văn Mạc Ngôn rất muốn về quê, ông nói tuổi cao chút nữa sẽ về ở hẳn quê nhà."

LQ: Ngoài ra, nhà văn Mạc Ngôn còn nhắc đến các độc giả của mình, ông nói: Cảm ơn tất cả các độc giả yêu mến cũng như đã phê bình tác phẩm của tôi. Khi trả lời phóng viên Đài truyền hình tối 11/10, nhà văn Mạc Ngôn cho biết, ông cảm ơn tất cả những cư dân mạng đã ưu ái cũng như phê bình tác phẩm của ông.

SH: Vâng. Nhà văn Mạc Ngôn đã bày tỏ cảm ơn tất cả bạn đọc, ông nói: "Theo tôi, bất kể là ý kiến ủng hộ, hay phê bình tôi trên mạng, các cư dân mạng đều có lý của họ, bây giờ là thời đại có thể tự do phát biểu ý kiến. Mọi người đều có thể phát biểu quan điểm về các tác phẩm của một tác giả, cho dù là khen hay chế, tôi đều hết sức cảm ơn họ, nhờ có họ, tâm hồn tôi dường như được gột rửa.

TL: Vâng, Nhà văn Mạc Ngôn nói: "Trong thời đại không có in-tơ-nét, một Nhà văn không thể biết quan điểm của nhiều người như vậy đối với mình, thời đại này đã cung cấp khả năng đó, để tôi thấy thì ra có nhiều người như vậy thích đọc tác phẩm của tôi, có nhiều người như vậy không thích tác phẩm của tôi, đây cũng là một dịp rất tốt để tự nhận biết mình."

LQ: Trên đây chúng ta vừa ôn lại những buổi trả lời phỏng vấn của nhà văn Mạc Ngôn, nhưng có một điều khiến LQ cảm thấy khó hiểu, đó là không biết là chúng ta đang quan tâm đến nhà văn Mạc Ngôn, hay là quan tâm văn học Trung Quốc?

TL: Vâng. Nhà văn Mạc Ngôn khiến văn học Trung Quốc được thế giới quan tâm, các bên đều bày tỏ ủng hộ. Ông Toropce J, Nhà phiên dịch văn học, Nghiên cứu viên Sở Nghiên cứu Viễn Đông Nga nói, ông rất vui mừng trước việc Nhà văn Mạc Ngôn được trao tặng Giải Nô-ben Văn học. Ông nói: "đọc qua Cao Lương đỏ và Ếch, phải nói rằng, phim của Trương Nghệ Mưu thu được thành công, tác phẩm văn học của Nhà văn Mạc Ngôn có công lao rất lớn." Ông cho rằng, hướng chính sáng tác của Nhà văn Mạc Ngôn là văn học tìm gốc, về mặt này Nhà văn Mạc Ngôn đã kéo dài dòng văn học của Nhà văn Trung Quốc khác, đó là Nhà văn Vương Mông.

SH: Được biết, tại Thụy Điển, tất cả các hiệu sách và phương tiện truyền thông địa phương đều hưởng sự chú ý vào nhà văn Mạc Ngôn, tác phẩm của ông cũng trở thành tiêu điểm theo dõi của người dân. Do đoạt giải Nobel văn học, nên tên tuổi của nhà văn Mạc Ngôn cũng bắt đầu được tuyên truyền rộng rãi tại địa phương. Qua phỏng vấn, phóng viên chúng tôi được biết, ngày càng nhiều độc giả bắt đầu biết đến Mạc Ngôn, cũng mong được thưởng thức tác phẩm của ông, các hiệu sách ở Thụy Điển cũng đang tích cực nhập sách.

LQ: Chúng ta nên khẳng định vai trò của nhà văn Mạc Ngôn, nhưng chủ yếu vẫn phải truyền bá rộng khắp văn học Trung Quốc, để thay đổi "hiện trạng băng giá" của văn học Trung Quốc.

TL: Vâng. Trong bối cảnh văn học "bị lạnh nhạt", Giải Nô-ben Văn học lại mỗi năm một nóng lên, đây là hiện tượng lạ. Giải Nô-ben Văn học liệu có tầm quan trọng như thế nào? Một Nhà văn Trung Quốc được tặng giải thưởng, liệu có thể xoay chuyển được khuynh hướng suy sút của văn đàn tiếng Trung, thay đổi hiện trạng sáng tác văn học hiện nay không? Có lẽ không ai có thể đưa ra câu trả lời khiến mọi người hài lòng. Người ngoài ngành chỉ nói cho vui. Văn học hay dở ra sao chưa chắc họ đã rõ; điều quan trọng của họ là giành được giải thưởng để một lần thoả mãn tính sĩ diện hão và vứt bỏ cái mũ "chưa khi nào giành được" giải thưởng này.

Nhà văn Mạc Ngôn được tặng giải thưởng khiến văn học được quan tâm trở lại, cũng khiến các Nhà văn Trung Quốc đã có cửa sổ "đi ra nước ngoài", mới đây có Nhà xuất bản nước ngoài đã ký với Nhà văn Trung Quốc Trương Vĩ hơn 20 đầu sách, "trước đây, một Nhà xuất bản rất khó làm như vậy". Điều này chứng tỏ các Nhà xuất bản phương Tây ngày càng quan tâm văn học Trung Quốc, ngày càng có niềm tin đối với văn học Trung Quốc.

SH: Anh nói rất có lý. Hơn nữa, đối với cơn sốt Mạc Ngôn, điều chúng ta cần phải quan tâm là những việc liên quan đến văn học. Nghiên cứu viên Viện Hàn Lâm Trung Quốc, Chủ tịch Hội Nghiên cứu văn học đương đại Trung Quốc Bạch Việp nói: "Nhà văn Mạc Ngôn đoạt Giải Nobel văn học, tất cả những người làm công tác sáng tác văn học đều phải cảm ơn ông. Ông đã một lần nữa thu hút sự quan tâm của mọi người đối với văn học, vai trò hướng dẫn và thúc đẩy từ việc ông đoạt giải đã vượt xa sức tưởng tượng của chúng ta. Chị Lệ Quyên có nhận xét gì về vấn đề này?

LQ: Đề cao và khen ngợi nhà văn Mạc Ngôn, trước hết là không nên xa rời văn học và tác phẩm, không nên theo đuổi một cách mù quáng giống như tâng bốc các ngôi sao thể thao và ngôi sao điện ảnh. Tác phẩm văn học có thể lưu hành, cũng có thể thương mại hóa, nhưng là nhà văn thực thụ thì thường trầm tĩnh và cần phải kiên trì trong thời gian dài, đúng như nhà văn Mạc Ngôn đã làm. Nếu thực sự quan tâm nhà văn Mạc Ngôn, chẳng thà đọc nhiều sách của ông, qua đó có thể quan tâm đến lịch sử và hiện thực mà tác phẩm của ông đã phản ánh.

SH: Vâng. Trong phần cuối trong chương trình hôm nay, chúng ta sẽ để lại một chút thời gian để giao lưu với một số thính giả. Chúng tôi đã nhận được lời lưu ký của Bạn Phạm Phương Thảo trên trang web tiếng Việt của Đài chúng tôi theo địa chỉ: vietnamese.cri.cn Bạn Thảo viết:

Chào cô Sảnh Hoa và chú Hùng Anh, lời đầu tiên con xin chúc cô và tất cả chị em phụ nữ có 1 ngày 20/10 vui vẻ và đón nhận những điều thật tốt đẹp. Hôm nay, con muốn gửi tặng bài hát Nhật ký tuổi thanh xuân tới tất cả mọi người, đặc biệt là gửi tới bạn Hồng ở Trung Gia, Sóc Sơn. Đây là lần đầu tiên con viết thư tới quý Đài và mong bài hát của mình có thể được phát.

Vậng, bạn Thảo thân mến, tuy ngày 20/10 đã qua, Sảnh Hoa vẫ̃n rất vui nhận được lời lưu ký của bạn, theo yêu cầu của bạn Thảo, sau đây, Sảnh Hoa sẽ phát bài hát "Nhật ký tuổi thanh xuân" do ca sỹ Sa Bảo Lượng trình bày, chúc bạn Thảo và tất cả các bạn nghe đài luôn luôn mạnh khỏe và có một tuổi thanh xuân tươi đẹp.

LQ: Do thời gian có hạn. Chương trình Lăng kính cuộc sống hôm nay xin tạm ngừng ở đây, cảm ơn sự quan tâm theo dõi của quý vị và các bạn.