Từ hiện tượng "khó thuê nhà" tới hiện tượng "khó chọn trường"

Nghe Onlien-I        Nghe Onlien-II

Mặc dù giá thuê nhà tăng lên từng năm, nhưng hiện tượng "khó thuê được một căn hộ" vẫn không ngừng tiếp diễn trong các thành phố lớn.

Tháng 9 là "mùa khai giảng" của Trung Quốc, dưới sự lôi kéo của "hiệu ứng đi học", thị trường nhà ở cho thuê xung quanh không ít trường điểm của các thành phố lớn Trung Quốc hết sức sôi động. Mặc dù giá thuê nhà tăng lên từng năm, nhưng hiện tượng "khó thuê được một căn hộ" vẫn không ngừng tiếp diễn trong các thành phố lớn.

Thuê nhà tại xung quanh trường điểm rút cuộc khó khăn đến nhường nào? Tại sao phải thuê nhà gần trường? Rút cuộc là cái gì đã thúc đẩy giá thuê "nhà gần trường" không ngừng leo thang? Làm thế nào thay đổi hiện trạng này? Xin mời quý vị và các bạn theo dõi chương trình Trung Quốc ngày nay do Hùng Anh và Hải Vân chủ trì...

"Khó thuê được một căn hộ xung quanh trường điểm"

Đứa con 6 tuổi của anh Chu năm nay đã đến tuổi đi học lớp một. Sau một thời gian vất vả xoay sở, anh may mắn xin được cho con vào Trường tiểu học thuộc Trường Đại học Bắc Kinh nổi tiếng. Để tiện cho con đi học, anh cũng muốn chuyển nhà đến ở gần trường. Tuy nhiên, tìm thuê một căn hộ thích hợp tại xung quanh trường thực sự khiến anh tốn rất nhiều công sức.

"Tôi phải bỏ ra gần một tháng để đi xem khoảng 8, 9 căn hộ, có một số căn hộ là qua giới thiệu của công ty môi giới, một số căn hộ là do tôi tự tìm được trên mạng. Tôi vốn định bỏ ra 4000 đến 5000 tệ thuê một căn hộ hai phòng, hoặc 5000 đến 6000 tệ thuê một căn hộ ba phòng. Nhưng sau đó tôi phát hiện những căn hộ do gần trường, nên giá thuê tăng lên rất nhanh, căn hộ ba phòng mà tôi ưng rút cuộc bị người khác thuê mất với giá thuê 7000 tệ, tôi bỏ ra hơn 5000 tệ chỉ thuê được một căn hộ hai phòng."

Trường tiểu học thuộc Trường đại học Bắc Kinh nằm trong khu vực Trung Quan Thôn, được tôn vinh là "Thung lũng xi-li-côn Trung Quốc", tập trung rất nhiều trường đại học nổi tiếng như Trường Đại học Bắc Kinh, Trường Đại học Thanh Hoa và hàng loạt doanh nghiệp khoa học công nghệ cao. Do tập trung các tầng lớp trí thức, trình độ giáo dục cơ sở và trung học, từ trường mẫu giáo cho đến tiểu học, trung học cơ sở và phổ thông khu vực này cũng được xếp đầu bảng trong cả nước Trung Quốc.

Ở Trung Quốc, những nhà ở tại xung quanh các trường học nổi tiếng được gọi là "nhà học khu", tức nhà gần trường điểm. Nhà gần trường điểm trong rất nhiều thành phố Trung Quốc đã trở thành món hàng có giá trên thị trường. Tại Bắc Kinh, một căn hộ hai phòng rộng khoảng 50 mét vuông với giá cho thuê hàng tháng cao từ 4000 đến 5000 nhân dân tệ đã không phải là chuyện mới lạ. Để thuê được một căn hộ thích hợp, thường xuyên xuất hiện hiện tượng nhiều phụ huynh tranh giành nhau để thuê bằng được một căn hộ.

Một nhân viên ở công ty môi giới bất động sản gần Trung Quan Thôn cho biết:

"Nếu nhà được trang trí hoàn thiện một chút, hoặc môi trường kha khá một chút cho thuê thì sẽ hoàn thành giao dịch ngay trong "chốc lát", một căn hộ, thường thì buổi sáng chủ nhà đăng ký cho thuê, ngay trong buổi sáng đã có người thuê ngay, hiện nay công ty tôi có hơn 10 hộ gia đình đang chờ thuê nhà".

Nhân viên môi giới này cho biết, những căn hộ với giá cho thuê phải chăng đã cho thuê gần hết, nếu muốn thuê nhà với giá vừa phải thì phải tìm thuê trước một tháng.

Do nguồn nhà cho thuê khan hiếm, người cần thuê nhà lại ngày càng tăng, dẫn đến giá cho thuê nhà gần trường điểm giữ ở mức cao thậm chí còn tăng lặng lẽ. Một số công ty môi giới bất động sản gần trường điểm cho biết, giá cho thuê nhà xung quanh khu vực rất nhiều trường điểm đều có phần tăng so với năm ngoái, mức tăng vào khoảng 20%. Nhân viên công ty môi giới bất động sản xung quanh Trường Trung học thuộc Trường Đại học Bắc Kinh cho biết, giá cho thuê trung bình một căn hộ hai phòng đầy đủ nội thất, thiết bị sưởi ấm, khí đốt thiên nhiên, đồ điện gia dụng của khu phố gần trường này vào khoảng 4500 tệ/tháng, trong khi đó ở cùng kỳ năm ngoái nhà cùng loại này chỉ vào khoảng 3500 tệ/tháng.

Có chuyên gia phân tích, theo xu hướng thị trường nhà ở cho thuê của mọi năm, trước thời gian khai giảng trung tiểu học, nhu cầu thuê nhà sẽ xuất hiện đặc trưng tập trung bùng nổ, thông thường phải chờ đến hạ tuần tháng 9 mới giảm dần.

Tài nguyên giáo dục chất lượng cao thiếu thốn, phân phối không hợp lý dẫn đến giá nhà cho thuê leo thang

Chị Từ mất gần 5000 nhân dân tệ để thuê một căn hộ hai phòng gần một trường điểm Bắc Kinh, giá nhà cho thuê này đã cao hơn mức giá hợp lý của khu vực này, nhưng để tiện cho con đi học, chị đành cắn răng chịu thuê với giá cắt cổ.

"Vì nghĩ đến sáng phải dậy sớm, thường hơn 7 giờ đã phải đưa con đi học, trên đường lại hay ùn tắc giao thông, để tiện cho con đi học nên phải lựa chọn thuê nhà".

Diện tích mặt bằng nội thành Bắc Kinh vào khoảng hơn một nghìn ki-lô-mét vuông. Nếu đi tàu điện ngầm tại Bắc Kinh, đi từ điểm cực đông đến cực tây phải mất khoảng hai tiếng đồng hồ. Trong khi đó cùng với lượng ô-tô không ngừng tăng hàng năm, tình hình ùn tắc giao thông ngày càng trầm trọng. Để đảm bảo cho con đi học, lựa chọn những trường gần nhà là biện pháp kinh tế nhất.

Tuy nhiên, không phải bất kỳ chỗ nào cũng đều có trường lý tưởng để trẻ đi học. Dân số thường trú của Bắc Kinh hiện nay đã đột phá hai mươi triệu, trong đó phần lớn là dân số vãng lai. Những năm gần đây, diện tích nội thành Bắc Kinh không ngừng mở rộng, mặt bằng cư trú mới xây dựng tăng từng năm. Rất nhiều khu chung cư mới xây ở cách xa nội thành, thiết bị đồng bộ như giao thông, y tế, giáo dục, dịch vụ thương mại còn chưa hoàn thiện. Cho dù những khu vực xung quanh khu chung cư mới xây đã xây sẵn trường học, nhưng vẫn tồn tại khoảng cách rất lớn so với tài nguyên giáo dục chất lượng cao của khu phố cổ. Dĩ nhiên do khu vực xung quanh nhà ở không có nhà trường lý tưởng, vậy thì chuyển đến ở khu gần trường điểm đã trở thành lựa chọn bất đắc dĩ của rất nhiều phụ huynh.

Thuê nhà gần trường điểm trên thực tế là hiện tượng nảy sinh theo "sốt chạy trường"

Không ít phụ huynh quan niệm rằng: Trường tốt có thể đem lại một tương lai sáng sủa cho con cái, trong khi đó một trường bình thường, làm cho phụ huynh mất mặt chỉ là chuyện nhỏ, nếu cản trở tiền đồ của con cái thì lại là chuyện hệ trọng. Các bậc phụ huynh tin chắc rằng không thể để con thua kém ngay khi mới vào trường, phải chọn trường điểm trong các loại trường tốt, phải chọn trường điểm đặc biệt trong các loại trường điểm, có thể nói đã cố gắng hết mình để tạo điều kiện tối ưu cho sự trưởng thành của con cái.

Nhiều bậc phụ huynh muốn cho con đi học trường điểm, dẫn đến nhà cho thuê gần trường điểm cực kỳ nóng. Lệ phí chạy trường của các trường điểm vốn đã rất cao, những gia đình có điều kiện chạy trường điểm cho con đi học thường là gia đình tương đối sung túc, đây cũng là một nguyên nhân quan trọng thúc đẩy giá nhà cho thuê gần trường điểm không ngừng leo thang. Trong khi đó, một số gia đình tuy không phải khá giả, nhưng muốn để cho con được tiếp nhận giáo dục tốt hơn, để con được đi học gần hơn, cũng không tiếc tiền và tham gia vào đội quân tranh nhau thuê nhà xung quanh trường điểm một cách cuồng nhiệt.

Hiện tượng thuê nhà gần trường điểm xét từ tận gốc, là vấn đề tài nguyên giáo dục phân phối mất cân bằng. Tài nguyên giáo dục chất lượng cao thiếu, phân phối không hợp lý, mất cân bằng, khiến hiệu ứng "trường điểm" ngày càng nổi bật, thị trường giá nhà cho thuê gần trường điểm cũng leo thang là chuyện dĩ nhiên.

Làm thế nào thay đổi hiện trạng tài nguyên phân phối không hợp lý

Cuối năm ngoái, trong "Văn bản cam kết về thúc đẩy giáo dục nghĩa vụ phát triển cân bằng", Bộ Giáo dục Trung Quốc đề xuất rõ ràng, đến năm 2020 giáo dục nghĩa vụ toàn quốc phải đạt mục tiêu cơ bản cân bằng. Thành phố Bắc Kinh cam kết trong văn bản như sau: Đến năm 2015 toàn bộ quận, huyện trong thành phố đều sẽ thực hiện giáo dục nghĩa vụ khu vực huyện phát triển cơ bản cân bằng. Tuy nhiên đối với mục tiêu này, Phó Hiệu trưởng Tập đoàn Giáo dục Vườn Thanh Hoa Vấn Phong cảm thấy không mấy lạc quan.

"Cải cách giáo dục cần phải hoàn thành thiết kế vĩ mô. Đối với Bắc Kinh, còn cần 30 năm, chí ít cần sự cố gắng của hai đến ba thế hệ giáo viên, cần cải cách hai đến ba vòng mới biết được hiệu quả như thế nào".

Đối với quan điểm này, nhà giáo dục nổi tiếng, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu giáo dục thế kỷ 21 Hùng Bính Kỳ đã đưa ra phân tích sâu sắc hơn.

"Chúng ta muốn hiện tượng chạy trường này không còn tồn tại, thì phải thúc đẩy sự cân bằng giáo dục nghĩa vụ. Bố cục tương đối hợp lý nên là, hơn 90% là trường tiểu học công lập, trường công lập cần phải đảm bảo như vậy, đảm bảo cân bằng. Khoảng 10% là trường tư lập, đó là sự lựa chọn mang tính khác biệt cung cấp người tiếp nhận giáo dục".

Trước mắt chính quyền thành phố Bắc Kinh đang tiến hành thí điểm về mặt này. Nhân dịp khai giảng năm học mới, Bắc Kinh đã thành lập bốn tập đoàn giáo dục dựa trên cơ sở bốn trường điểm truyền thống như Trường Tiểu học Bắc Kinh, Trường Trung học số 4, Trường Trung học số 8, Trường Thí nghiệm số 2 Bắc Kinh, mỗi tập đoàn bình quân che phủ 5 trường thành viên. Đây là biện pháp quan trọng của thành phố Bắc Kinh nhằm giảm bớt khó khăn chọn trường, đi đầu thí điểm "Liên doanh làm giáo dục".

Theo phương án, trường điểm trong tập đoàn giáo dục sẽ cung cấp miễn phí đội ngũ giáo viên, mặt bằng cũng như tài nguyên giáo dục đạo đức, khoa học công nghệ, nghệ thuật, thể thao và văn hóa cho các trường thành viên, đồng thời tìm kiếm mô hình phát triển cân bằng giáo dục khu vực bằng chia sẻ giáo trình. Trường điểm còn sẽ cử cán bộ, giáo viên tham gia quản lý giáo dục, dạy học của các trường thành viên, tính toán tổng thế hoạt động nghiên cứu dạy học, công tác chuẩn bị chương trình dạy học của tập đoàn, tiếp nhận cán bộ giáo viên các trường thành viên đến trường công tác, bồi dưỡng đào tạo. Học sinh các trường thành viên trong tập đoàn cũng có cơ hội đến "du học" tại trường điểm, nghe giáo viên nổi tiếng giảng bài.

"Do tập đoàn tính toán tổng thể sự phát triển quan trọng của các trường, gồm quan niệm giáo dục của trường, giáo dục dạy học của trường, đội ngũ giáo viên của trường, sử dụng đào tạo đội ngũ giáo viên, phát triển chuyên môn của đội ngũ giáo viên, giao lưu giữa các em học sinh..."

Ông Hùng Bính Kỳ còn đề nghị đưa công tác cân bằng tài nguyên giáo dục vào phạm trù giám sát pháp luật.

"Chúng ta nên xây dựng một cơ chế chất vấn trong Quốc hội. Tức do Quốc hội kiểm tra tình hình thi hành luật giáo dục nghĩa vụ. Nếu một chính quyền địa phương nào đó không thi hành chức trách cân bằng giáo dục này, thì nên cách chức người phụ trách cơ quan giáo dục chính quyền địa phương này, hoặc người phụ trách của cơ quan chính quyền. Nếu cơ quan chính quyền thực sự thi hành chức trách của mình, tôi cho rằng trong vòng 5 năm, tài nguyên giáo dục công lập này có thể đạt mục tiêu cơ bản cân bằng, không có vấn đề."

Lời kết

Thay đổi hiện tượng mất công bằng giáo dục, tài nguyên giáo dục phân phối không cân bằng, chính phủ cần phải tăng cường đầu tư vào tài nguyên giáo dục, cố gắng rút ngắn khoảng cách giữa thành phố và nông thôn. Nếu đội ngũ giáo viên của mỗi trường đều tương đối cân bằng, chất lượng giáo dục được đảm bảo, học trường gần nhà sẽ không dừng lại ở câu nói cửa miệng, tăng cường đầu tư vào tài nguyên giáo dục cũng sẽ không dừng lại ở mặt hình thức, đảm bảo có thể thực hiện một cách vững chắc. Chỉ có như vậy, vấn đề giá nhà gần trường điểm cao ngất ngưởng mới trở lại đúng giá trị thực.