Hàng Trung Quốc trong con mắt Ô-lim-pích Luân Đôn

Nghe online-I            Nghe online-II

Ngày 27/7/2012, Đại hội thể thao Ô-lim-pích Luân Đôn tưng bừng khai mạc. Ngoài các trận thi đấu quyết liệt ra, Ô-lim-pích lần này còn có một cụm từ then chốt đáng chú ý, đó chính là "sản xuất tại Trung Quốc". Ô-lim-pích Luân Đôn có bao nhiêu hàng sản xuất tại Trung Quốc? Ưu thế của hàng Trung Quốc liệu có phải chỉ vì giá rẻ hay không? Làm thế nào để nâng cấp từ Trung Quốc chế tạo sang Trung Quốc sáng tạo?

"Trung Quốc chế tạo" phục vụ Ô-lim-pích Luân Đôn

Cách đây không lâu, những đồng phục của đội tuyển Ô-lim-pích Mỹ do Trung Quốc toàn quyền sản xuất gây xôn xao dư luận cả nước Mỹ, cũng khiến ánh mắt của dư luận một lần nữa tập trung về Trung Quốc chế tạo. Phát biểu tại buổi họp báo, lãnh tụ Đảng Dân chủ chiếm đa số trong Quốc hội Mỹ Harry Reid nói:

"Tôi cho rằng Ủy ban Ô-lim-pích Mỹ lẽ ra phải cảm thấy nhục nhã, cảm thấy xấu hổ, theo tôi thì Ủy ban Ô-lim-pích Mỹ nên đưa tập trung thiêu hủy những đồng phục này và làm lại."

Ngay sau đó các phương tiện truyền thông Mỹ cũng tốn không ít giấy mực phê phán việc này. Có nghị sĩ Quốc hội thử làm một phép tính: Trị giá trang phục và trang sức kèm theo của mỗi một tuyển thủ là 1500 USD, nếu do công nhân Mỹ sản xuất, có thể mang lại 1 tỷ USD thu nhập cho nền kinh tế Mỹ. Trước sức ép nặng nề, Ủy ban Ô-lim-pích Mỹ cam kết, đồng phục đội tuyển Mỹ tại Đại hội Thể thao Ô-lim-pích mùa Đông năm 2014 sẽ sản xuất tại nước Mỹ.

Trên thực tế, Mỹ không phải là quốc gia duy nhất giao đồng phục đội tuyển Ô-lim-pích cho Trung Quốc sản xuất, các nhà cung ứng sản phẩm thể thao Trung Quốc đã sản xuất trang phục thể thao cho đội tuyển thể thao Ô-lim-pích của nhiều nước. Chẳng hạn như Tập đoàn Peak của Trung Quốc chịu trách nhiệm sản xuất trang phục thể thao Ô-lim-pích cho các nước Niu-di-lân, Xlô-vê-ni-a, I-rắc, Li-băng, An-giê-ri, Síp... Tập đoàn Sản phẩm thể thao Qiaodan thiết kế, may trang phục lĩnh thưởng cho Ca-dắc-xtan, Tuốc-di-ki-xtan và Mông Cổ; còn trang phục thể thao dệt kim của vận động viên Tiệp Khắc và Xlô-va-ki-a sản xuất từ một công ty may mặc của Ninh Ba, Chiết Giang, những trường hợp này nhiều vô kể.

Cũng giống như Mỹ, Ban Tổ chức Ô-lim-pích Luân Đôn cũng bị các phương tiện truyền thông Anh chất vấn bởi tuyệt đại đa số sản phẩm đặc thù đều do Trung Quốc sản xuất, Báo Bưu điện hàng ngày từng phàn nàn: "họ nói Ô-lim-pích Luân Đôn có thể làm cho doanh nghiệp Anh được hưởng lợi, trên thực tế, hàng nghìn hàng vạn việc làm và hợp đồng vốn khổng lồ đều chảy ra nước ngoài".

Tổng cộng 11 nghìn bộ âu phục, lễ phục gồm đồng phục tham gia lễ khai mạc của đội chủ nhà Anh cũng như trang phục của quan chức, trọng tài Ban Tổ chức Ô-lim-pích Anh đều do một nhà sản xuất thời trang của Yên Đài, tỉnh Sơn Đông sản xuất, mỗi bộ với giá bán 4000 nhân dân tệ.

Được biết, Ô-lim-pích lần này sẽ mang lại 8 tỷ USD cơ hội thương mại, 75 nghìn cơ hội đầu tư thương mại, đồng thời sản sinh hơn 2000 hợp đồng thương mại trực tiếp và hơn 70 nghìn hợp đồng gián tiếp.

Ban Tổ chức Ô-lim-pích Luân Đôn dự kiến, Anh sẽ có được 1 tỷ bảng Anh thu nhập và 86 triệu bảng Anh lợi nhuận từ tiêu thụ đồ lưu niệm Ô-lim-pích. Tuy nhiên, trong các sản phẩm đặc thù Ô-lim-pích Luân Đôn, chỉ có 9% sản phẩm "sản xuất tại Anh", còn 65% sản xuất tại Trung Quốc, hơn 2/3 dụng cụ thể thao và trang phục đều do doanh nghiệp Trung Quốc sản xuất. Trên thị trường đồ lưu niệm Ô-lim-pích, mặt hàng sản xuất tại Trung Quốc càng bắt mắt. Doanh nghiệp Trung Quốc đã thắng các đối thủ cạnh tranh khác, ngoài được quyền sản xuất linh vật Ô-lim-pích ra, còn giành được quyền chế tạo huy hiệu kỷ niệm Ô-lim-pích Luân Đôn. Người phụ trách của một doanh nghiệp Trung Quốc nói

"So với thị trường Trung Quốc mà nói, thị trường Anh càng giống một thị trường bùng phát đột xuất, càng gần đến thời gian thi đấu, phản ứng của cả thị trường càng mạnh mẽ."

Ngoài sản phẩm thể thao và đồ lưu niệm ra, trong thời gian diễn ra Đại hội Ô-lim-pích, du khách đến từ các nước trên thế giới sẽ đáp xe ca tham quan không mui sản xuất tại Trung Quốc, thưởng ngoạn lịch sử phát triển của thành phố Luân Đôn hơn hai nghìn năm.

Tháng 9 năm 2011, xe ca An Khải Trung Quốc và Công ty xe buýt Anh, nhà kinh doanh vận tải xe ca du lịch nổi tiếng thế giới đã ký hợp đồng mua sắm xe ca du lịch hai tầng không mui, cung cấp 34 chiếc xe ca du lịch hai tầng không mui cho đối tác. Phó Tổng Giám đốc Công ty Quốc tế xe ca An Khải Trương Hải Dương nói:

"Do An Khải ứng dụng toàn bộ công nghệ tải trọng, đã giảm trọng tâm của cả chiếc xe, chúng tôi có thể hoàn toàn đáp ứng trắc nghiệm lật đổ, lật nghiêng; do kết cấu tải trọng này, khiến tỷ lệ sử dụng không gian của cả chiếc xe nâng cao rõ rệt, trong khi trang bị những công trình dành cho người khuyết tật, chúng tôi còn bố trí 80 chiếc ghế ngồi, nâng cao rõ rệt hiệu quả kinh doanh vận tải của khách hàng, khiến xe ca có thể chuyên chở nhiều du khách hơn".

Trong con mắt đa số người châu Âu, hàng Trung Quốc thường là mặt hàng chất lượng vừa và thấp với giá rẻ, thị trường cao cấp hầu như không liên quan gì đến hàng Trung Quốc. Nhưng xe ca du lịch Trung Quốc đợt này không những đơn giá lên tới hàng triệu đồng, hơn nữa công nghệ rất tiên tiến, đã thay đổi tâm lý truyền thống của rất nhiều người Anh.

Được biết, Luân Đôn sở dĩ chọn xe ca du lịch An Khải, ngoài công nghệ cao ra, còn vì doanh nghiệp này có kinh nghiệm kinh doanh vận tải rất chín muồi. Phó Tổng Giám đốc Công ty Quốc tế xe ca An Khải Trương Hải Dương nói:

"Sản phẩm của chúng tôi đã lần lượt bán sang Đu-bai, A-bu Da-bi của Các Tiểu vương quốc A-rập thống nhất, Hồng Công, Thượng Hải của Trung Quốc, còn có Las Vegas, Xan-phran-xi-xcô của Mỹ, cũng như Cape Town của Nam Phi và Xít-ni của Ô-xtrây-li-a, chúng tôi còn kết nối dự án tham quan của Oa-sinh-tơn và Philadelphia của Mỹ, cũng như dự án tham quan thành phố của Bra-xin, nơi diễn ra cúp bóng đá thế giới khóa tới."

Ngoài xe ca hai tầng An Khải ra, còn có 100 chiếc xe ca Kim Long do Trung Quốc sản xuất đảm nhận nhiệm vụ đi lại giữa các ngõ phố Luân Đôn Anh trong thời gian diễn ra Ô-lim-pích, trong đó 10 chiếc xe phục vụ giao thông đi lại cho quan chức Ban Tổ chức, vận động viên và trọng tài.

Ưu thế phi giá cả của hàng Trung Quốc

Muốn tìm hiểu sự manh nha ban đầu về sức cạnh tranh hàng Trung Quốc phải trở về cội nguồn những năm đầu thập niên 80 thế kỷ trước, lúc đó, một số nhà doanh nghiệp Hoa Kiều từng bước chuyển cơ sở gia công đến vùng duyên hải đông nam Trung Quốc, trong khi đó, hàng nghìn hàng vạn doanh nghiệp nhỏ gia đình địa phương bắt đầu tự góp vốn và thiết bị, sản xuất các mặt hàng nhỏ như khuy, phéc-mơ-tuya cũng như ốc-vít..., cố gắng trở thành nhà cung ứng linh kiện cho những công ty hải ngoại. Doanh nghiệp vốn nước ngoài không những có thể hưởng lợi nhuận do lao động giá rẻ Trung Quốc mang lại, mà còn có thể từng bước thực hiện mua sắm linh kiện địa phương giá rẻ, sức cạnh tranh giá cả cũng vì vậy thắng đối thủ cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Giữa và cuối thập niên 80, phôi thai dây chuyền ngành nghề và tổ hợp ngành nghề của ngành chế tạo Trung Quốc từng bước hình thành tại duyên hải đông nam Trung Quốc, Trung Quốc chế tạo cũng vì vậy mà sở hữu ý nghĩa và nội dung hoàn toàn khác so với trước kia.

Century UK là một trong những nhà bán buôn và tiêu thụ In-tơ-nét theo mô hình hàng không lớn nhất của Anh, sau 8 năm thành lập đến nay, luôn cung cấp dịch vụ cho hơn 50 nhà đầu tư mô hình hàng không cả nước Anh. Tổng Giám đốc Công ty Mark Tilbury giới thiệu, sản phẩm ban đầu của công ty chủ yếu nhập khẩu từ Mỹ, nhưng kể từ năm thứ hai đã từng bước tăng tỷ lệ nhập khẩu từ Trung Quốc, hiện nay, công ty này có trên 90% mô hình hàng không nhập khẩu từ Trung Quốc.

Về nguyên nhân tại sao yêu thích "Trung Quốc chế tạo", ông Mark giải thích, quan trọng là vì năng lực đồng bộ sản phẩm của Trung Quốc rất mạnh, ông có 6 đến 8 đối tác hợp tác chính tại Trung Quốc, những đối tác này sở hữu chuỗi ngành nghề đầy đủ nhất từ thành phẩm các kiểu cho đến hàng nghìn loại linh kiện; hơn nữa, sản phẩm Trung Quốc chất lượng cao, phương thức hợp tác sản xuất linh hoạt và có sức cạnh tranh về giá cả. Sản phẩm mô hình hàng không thường là do nhà máy Trung Quốc thiết kế, do đối tác Anh sửa đổi rồi gửi lại cho Trung Quốc đưa vào sản xuất, quá trình hợp tác rất thuận tiện. Nói tóm lại, giá so sánh của hàng sản xuất tại Trung Quốc rất cao. Không những doanh nghiệp Anh có cảm tình với hàng sản xuất tại Trung Quốc, doanh nghiệp Nhật và Hàn Quốc đều đầu tư nhiều nguồn vốn vào Trung Quốc, họ không phải vì lao động giá rẻ, mà là bởi vì Trung Quốc là nơi sản xuất tốt nhất và tiềm tàng nhất. Nhà Quản lý học nổi tiếng Nhật Kenichi Ohmae nói:

"Vùng châu thổ sông Châu Giang Quảng Đông có 60 nghìn nhà cung cấp sản phẩm linh kiện điện tử, là nơi sản xuất mặt hàng điện tử lý tưởng nhất. Sản phẩm điện tử nhỏ mà nhẹ, chẳng hạn như điện thoại di động là sản xuất ở khu vực châu thổ sông Trường Giang, 60 nghìn nhà cung cấp linh kiện điện tử của khu vực châu thổ sông Châu Giang Quảng Đông có thể cung cấp phụ kiện cho sản phẩm đầu cuối sản xuất tại khu vực châu thổ sông Trường Giang. Ngoài ra, chất lượng sản phẩm, thời gian giao hàng và năng lực thiết kế của các nhà cung cấp Trung Quốc đều có phần nâng cao, khiến Trung Quốc trở thành nơi sản xuất lý tưởng nhất thế giới."

Hiện nay, Trung Quốc sở hữu 39 loại công nghiệp lớn, 191 loại vừa, 525 loại nhỏ, là quốc gia duy nhất trên thế giới sở hữu toàn bộ loại hình công nghiệp trong phân loại ngành nghề Liên Hợp Quốc, từ đó hình thành một hệ thống công nghiệp độc nhất vô nhị, ngành nghề đầy đủ. Hệ thống ngành nghề hoàn chỉnh đã ban cho "Trung Quốc chế tạo" hiệu quả kinh tế phạm vi độc nhất vô nhị, trở thành nguồn lực quan trọng của sức cạnh tranh "Trung Quốc chế tạo". Chẳng hạn như nghiên cứu viên Bộ Thương mại Trung Quốc Mai Tân Dục nêu rõ, trước hình hình hiện nay, ưu thế cạnh tranh phi giá cả của "Trung Quốc chế tạo" đang ngày càng nổi bật, chất lượng và uy tín khiến hàng Trung Quốc giành được thị trường nhiều hơn.

Từ Trung Quốc chế tạo đến Trung Quốc sáng tạo

Tháng 3 năm 2009, Công ty hữu hạn cổ phần khoa học công nghệ số Thủy Tinh Thạch Bắc Kinh thông qua đấu thầu quốc tế trở thành nhà cung ứng dịch vụ hình kỹ thuật số của Ô-lim-pích Luân Đôn năm 2012. Ô-lim-pích Luân Đôn sở dĩ lựa chọn hợp tác với Thủy Tinh Thạch là vì biểu hiện xuất sắc của công ty tại Ô-lim-pích Bắc Kinh năm 2008.

Phần trình diễn tranh cuộn trong lễ khai mạc Ô-lim-pích Bắc Kinh và màn hình lập thể Sân vận động Tổ Chim đều do công ty Thủy Tinh Thạch thực hiện. Hai tác phẩm kinh điển sáng tạo khiến cả thế giới trầm trồ ca ngợi này đã nâng công ty Thủy Tinh Thạch trở thành doanh nghiệp có tiếng tăm trên thế giới.

Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty hữu hạn cổ phần khoa học công nghệ kỹ thuật số Thủy Tinh Thạch Bắc Kinh Lư Chính Cương:

"Ô-lim-pích Bắc Kinh đối với chúng tôi là một cơ hội quan trọng, giúp công ty chúng tôi từ một doanh nghiệp bản xứ trở thành doanh nghiệp có khả năng quốc tế hoá".

Hiện nay công ty Thủy Tinh Thạch đã có đội ngũ hơn 3300 nhân viên, cơ quan chi nhánh rải rác hơn 20 thành phố như Thượng Hải, Thâm Quyến, Hồng Công, Lốt-an-giơ-lét, Tô-ky-ô..., trở thành công ty hàng đầu về công nghệ hình kỹ thuật số trên quốc tế.

Tại Ô-lim-pích Luân Đôn, công ty Thủy Tinh Thạch phụ trách nội dung kỹ thuật số, phim quảng bá của lễ khai mạc và tất cả nghi thức, thiết kế lập thể hóa toàn bộ 36 sân vận động thể thao và quảng bá linh vật. Có thể nói, phần thể hiện nội dung thị giác của Ô-lim-pích Luân Đôn đều đến từ Trung Quốc sáng tạo.

Để phục vụ Ô-lim-pích Luân Đôn, công ty Thủy Tinh Thạch thành lập công ty riêng tại Luân Đôn, mời nhân tài sáng tạo các nơi trên thế giới.

Chuyên gia Trưởng Thông tin Công ty hữu hạn cổ phần khoa học công nghệ số Thủy Tinh Thạch Bắc Kinh Trang Nham nói:

"Phần lớn nhân viên của công ty chúng tôi đều có sở trường về mặt kỹ thuật. Bất kể là lĩnh vực hình hay là nghiên cứu phát triển trình tự, đều đạt trình độ hàng đầu thế giới."

Tuy trong bối cảnh kinh tế toàn cầu không mấy sáng sủa, kinh tế châu Âu gặp nhiều khó khăn, Công ty Thủy Tinh Thạch liên tục hai năm bị lỗ vốn về dự án Ô-lim-pích Luân Đôn, nhưng công ty Thủy Tinh Thạch vẫn lựa chọn kiên trì.

Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty hữu hạn cổ phần khoa học công nghệ số Thủy Tinh Thạch Bắc Kinh Lư Chính Cương nói:

"Đây là bước đầu tiên trong chiến lược của công ty, bước này bắt buộc phải đi, nếu làm xong dự án Ô-lim-pích này, có thể thể hiện chân thực tính cởi mở, năng lực xuyên văn hóa và năng lực sáng tạo của đồng đội Trung Quốc, cho dù phải trả giá đắt như thế nào, tôi cũng phải làm".

Ô-lim-pích bốn năm một lần đã không còn là ngày hội thể thao đơn thuần nữa, mà là ngày hội thể hiện thương hiệu toàn thế giới thông qua kết hợp hoàn mỹ với tiếp thị. Cuộc thi hàng đầu và tài nguyên thể theo không những mang lại cho doanh nghiệp thu nhập trực tiếp, giá trị cốt lõi là nâng cao giá trị của thương hiệu, khiến người tiêu dùng hiểu biết về thương hiệu này, đây cũng là điều mà doanh nghiệp Trung Quốc đang cần nhất hiện nay.

Nhưng điều đáng tiếc là, trong 24 nhà cung ứng Ô-lim-pích Luân Đôn, thương hiệu Trung Quốc chỉ có mỗi một thương hiệu Thủy Tinh Thạch.

Những thành tích "Trung Quốc chế tạo" tại Ô-lim-pích Luân Đôn, chính là sự thể hiện về phát triển nhanh chóng của xuất khẩu ngoại thương Trung Quốc sau 10 năm Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới.

Cách đây vài chục năm, Trung Quốc dựa vào sản phẩm giá rẻ hình thành bố cục tăng trưởng mang tính mở rộng, hiện nay cục diện này khó có thể tiếp tục chống đỡ tăng trưởng kinh tế nữa. Một mặt, Trung Quốc đã chiếm lĩnh thị phần tương đối lớn tại rất nhiều ngành nghề, nhưng khó có thể mở rộng; mặt khác, sản phẩm sơ chế giá trị gia tăng thấp lại gặp cạnh tranh lớn, lợi nhuận lại mỏng.

Ngành xuất khẩu Trung Quốc cần phải nâng cấp ngành nghề, không chỉ từ sản phẩm sơ chế chuyển sang sản phẩm cao cấp, hơn nữa từ gia công chế tạo chuyển sang ngành dịch vụ. Mong tương lai Trung Quốc sẽ có càng nhiều "Thủy Tinh Thạch" xuất hiện trên trường quốc tế.