Xây dựng nhà máy tại hải ngoại, doanh nghiệp Trung Quốc khát khao thị trường thế giới

Nghe Online-I       Nghe Online-II

Những năm qua, đầu tư trực tiếp ra nước ngoài của Trung Quốc có xu thế tăng vụt mạnh. Theo thống kê của Bộ Thương mại Trung Quốc, đầu tư trực tiếp ra nước ngoài (lĩnh vực phi tài chính) của các nhà đầu tư trong nước Trung Quốc năm 2011 lên tới 6,07 tỷ USD, tăng gấp 3,7 lần so với 5 năm trước (tức năm 2007).

Tính đến cuối năm 2010, các nhà đầu tư trong nước Trung Quốc đã thành lập 16 nghìn doanh nghiệp tại 178 nước và vùng lãnh thổ trên thế giới, tổng kim ngạch đầu tư trực tiếp ra nước ngoài lên tới 317,21 tỷ USD. Đầu tư xây dựng nhà máy đã trở thành hình thức đầu tư chủ yếu của doanh nghiệp Trung Quốc nhằm phát triển tại hải ngoại.

Doanh nghiệp Trung Quốc lựa chọn phương thức xây dựng nhà máy tại hải ngoại với mong muốn khác nhau. Có doanh nghiệp muốn mở rộng thị trường, có doanh nghiệp muốn xây dựng thương hiệu quốc tế, có doanh nghiệp muốn giảm giá thành, có doanh nghiệp muốn bảo đảm nguồn cung ứng tài nguyên. Những doanh nghiệp phát triển tại hải ngoại đã giành những kinh nghiệm gì? Gặp phải những khó khăn gì? Xin mời quý vị và các bạn theo dõi chương trình Trung Quốc ngày nay...

Tập đoàn Hai er: Xây dựng nhà máy tại Mỹ, xích lại với người tiêu dùng, bố cục thị trường toàn cầu

Năm 2001, Trung Quốc gia nhập WTO, trong năm này, các tập đoàn đồ điện gia dụng hàng đầu quốc tế như Samsung, Panasonic đồng loạt tăng tốc đầu tư vào thị trường Trung Quốc, trước sức ép của thương hiệu ngoại, 8 công ty niêm yết đồ điện gia dụng Trung Quốc đã bị lỗ vốn 2,8 tỷ Nhân dân tệ.

Tiếng động 1 Giám đốc điều hành Tập đoàn Hai er Trương Thụy Mẫn cho biết:

"Năm đó cũng có rất nhiều đồng nghiệp nói với tôi, tương lai chúng ta ở trong nước có thể uống chút canh cặn đã là may lắm rồi, chúng ta không thể nào đủ sức đi nước ngoài ăn thịt. Tôi nói 'cùng nhảy với sói, vậy anh nhất định phải trở thành sói'".

Năm 1999, Tập đoàn Hai er xây dựng khu công nghiệp Hai er Mỹ tại bang Nam Carolina Mỹ, xích lại gần giới tiêu dùng, sản xuất sản phẩm cá tính.

Tiếng động 2 Giám đốc điều hành Tập đoàn Hai er Trương Thụy Mẫn cho biết:

"Anh xem ti-vi kiểu con ếch này, trẻ em cần xem thì phải giải một bài toán đã, không giải được thì không được xem ti-vi. Hơn nữa xem đến thời gian nhất định thì chiếc ti-vi này sẽ tắt tự động, nhằm bảo vệ mắt của trẻ em. Sản phẩm này đã nhận được hoan nghênh của các bậc phụ huynh".

Thiết kế của sản phẩm Hai er đáp ứng đầy đủ nhu cầu cá tính của các nhà tiêu dùng. Hiện nay 30% gia đình Mỹ sở hữu sản phẩm Hai er.

Với tư duy "trước khó sau dễ", Hai er đầu tư xây dựng nhà máy tại các nước phát triển trong đó có Mỹ, được sự chấp nhận của thị trường, nâng cao hình ảnh của thương hiệu đã, sau đó mới đi vào thị trường các nước đang phát triển với ưu thế thương hiệu quốc tế.

Tiếng động 3 Giám đốc Tiếp thị toàn cầu của Tập đoàn Hai er Trương Thiết Yến cho biết:

"Tập đoàn Hai er mong ngành chế tạo của mình trong đó có nghiên cứu phát triển sản phẩm có thể bố cục trên khắp thế giới. Bố cục này có ý nghĩa gì đối với các nhà tiêu dùng? Trên thực tế là nhu cầu của người tiêu dùng sẽ được quan tâm và đáp ứng một cách nhanh nhất."

Tập đoàn Hai er khởi bước từ Thanh Đảo Trung Quốc năm 1984, nay đã trở thành một trong những nhà chế tạo đồ điện gia dụng lớn nhất toàn cầu. Ngày 15 tháng 11 năm 2011, Euromonitor, cơ quan điều tra thị trường uy tín thế giới công bố kết quả điều tra thị trường đồ điện gia dụng toàn cầu cho thấy, thương hiệu Hai er chiếm 7,8% thị phần đồ điện gia dụng lớn, lần thứ ba đứng đầu thế giới.

Ưu điểm của mô hình Hai er là dễ nhận được chấp nhận và hoan nghênh của người tiêu dùng nước sở tại, từ đó nâng cao thị phần, đồng thời có thể giảm được thuế quan, tuy xây dựng nhà máy tại nước phát triển như Mỹ có lẽ phải đầu tư rất lớn vào thời kỳ đầu, giá thành sản phẩm khá cao, nhưng cùng với việc tăng giá của tỷ lệ hối đoái đồng Nhân dân tệ, giá thành sản xuất trong nước ngày một lên cao, khi việc xuất khẩu của sản phẩm Trung Quốc bị cản trở nặng nề, ưu thế xây dựng nhà máy tại Mỹ cũng được thể hiện rõ rệt.

Tập đoàn Hồng Đậu: Xây dựng nhà máy tại Cam-pu-chia, giảm giá thành sản xuất.

Tập đoàn Hồng Đậu có trụ sở tại Vô Tích, thành phố miền đông Trung Quốc là một doanh nghiệp sản xuất quần áo. Vài năm trước, công nhân ở đây mỗi ngày đều phải làm thêm giờ thêm ca cho đến 9, 10 giờ tối, hiện nay trong xưởng sản xuất không bận rộn như trước nữa.

Tiếng động 4 Nhân viên quản lý xưởng sản xuất com-lê Tập đoàn Hồng Đậu Chu Quán Hoa nói:

"Chẳng hạn như sản xuất hàng tiêu thụ trong nước, nhận đơn đặt hàng quần áo đồng phục chẳng hạn, đều giao cho nhà máy khác gia công".

Những nhà máy khác như anh Chu Quán Hoa vừa nói là gồm nhà máy đặt tại Cam-pu-chia của Tập đoàn Hồng Đậu, chức năng chính của xưởng máy ở trụ sở Vô Tích đã trở thành xưởng thiết kế.

Làm thế nào giảm giá thành sản xuất là vấn đề các doanh nghiệp sử dụng lao động tập trung trong đó có gia công may mặc quần áo. Tài nguyên lao động Cam-pu-chia dồi dào, giá thành thuê lao động tương đối thấp. Chẳng hạn như ngành dệt may, lương tháng của công nhân dệt may Trung Quốc hiện nay vào khoảng 3000 nhân dân tệ, trong khi đó tại Cam-pu-chia chỉ còn không đến 1/4. Tính theo quy mô doanh nghiệp có 1000 công nhân, chỉ riêng lương hàng năm đã tiết kiệm hơn 20 triệu nhân dân tệ. Hơn nữa, xây dựng nhà máy tại Cam-pu-chia, có thể hưởng ưu đãi thuế của địa phương; xuất khẩu quần áo từ Cam-pu-chia, còn có thể tránh rào cản thương mại của một số nước.

Kể từ năm 2008 đến nay, Tập đoàn Hồng Đậu và những doanh nghiệp khác của Vô Tích đã hợp tác xây dựng một khu phát triển công nghiệp tại cảng Xi-ha-núc của Cam-pu-chia, nay đã có hàng chục doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư tại khu công nghiệp này.

Cam-pu-chia là nước thành viên ASEAN. Trong ASEAN, doanh nghiệp Trung Quốc có thể hưởng ưu đãi chính sách của khu vực mậu dịch tự do Trung Quốc-ASEAN, còn có tài nguyên đất đai rẻ và lao động dồi dào. Ngoài ra, các nước châu Á gần gũi với Trung Quốc về địa lý và văn hóa, điều này cũng tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của doan nghiệp Trung Quốc tại ASEAN. Thập niên 90 thế kỷ trước, châu Á trở thành điểm đến đầu tư sớm nhất của doanh nghiệp Trung Quốc, hiện nay cũng là khu vực có tổng kim ngạch đầu tư ra nước ngoài nhiều nhất của Trung Quốc.

Ván sàn An Tín: Xây dựng cơ sở tại Bra-xin, đảm bảo nguồn cung ứng tài nguyên

Công ty hữu hạn Ván sàn An Tín thành lập năm 1994 chủ yếu sản xuất và tiêu thụ Ván sàn. Ván sàn thuộc sản phẩm mang tính tài nguyên, sở hữu tài nguyên rừng hết sức quan trọng đối với sự phát triển của doanh nghiệp.

Thập niên 90 thế kỷ trước, đa số doanh nghiệp sản xuất Ván sàn Trung Quốc đều nhập nguyên liệu từ các nước Đông Nam Á, ông chủ Công ty An Tín lại hướng ánh mắt vào Nam Mỹ.

Tiếng động 5 Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty hữu hạn Ván sàn Vĩ Quang An Tín Lư Vĩ Quang nói:

"Mọi người đều nhập gỗ từ các nước Đông Nam Á, hơn nữa cạnh tranh ngày càng quyết liệt. Tôi lại rất tò mò với Bra-xin, bởi vì rừng Amazon là rừng nổi tiếng nhất trên thế giới, nhưng ít có người đến đấy".

Con đường này chưa ai đi qua, trên đường đầy rủi ro.

Công ty An Tín từ năm 1995 bắt đầu nhập nguyên liệu gỗ từ Bra-xin, với chất lượng cao, Ván sàn của Công ty An Tín đã mở ra thị trường của Bra-xin. Nhưng không được bao lâu, khủng hoảng tài chính tiền tệ châu Á bắt đầu từ năm 1997 nhanh chóng tác động đến công ty An Tín.

Tiếng động 6 Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty hữu hạn Ván sàn An Tín Vĩ Quang Lư Vĩ Quang nói:

"Sau khủng hoảng tài chính Đông Nam Á, giá gỗ giảm mạnh, giá chỉ còn bằng một nửa trước đây. Nhưng Bra-xin ở châu Nam Mỹ không bị tác động của khủng hoảng tài chính tiền tệ châu Á, giá vẫn giữ nguyên. Nguyên liệu gỗ nhập từ Bra-xin nếu bán theo giá cũ thì có thể là không bán được, nếu bán được thì lỗ vốn".

Các nhà nhập khẩu nguyên liệu gỗ khác thấy sắp phải lỗ vốn, đồng loạt ngừng hợp đồng với nhà cung cấp Bra-xin, nhưng ông Lư Vĩ Quang không muốn hủy bỏ tín nhiệm đã tích lũy qua hai ba năm tại Bra-xin, ông quyết định tiếp tục thực hiện hợp đồng. Vào lúc khó khăn nhất, ông chạy khắp nơi để vay tiền, kiên trì nhiều tháng, rút cuộc cũng vượt qua được khó khăn và khủng hoảng.

Tiếng động 7 Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty hữu hạn Ván sàn An Tín Vĩ Quang Lư Vĩ Quang nói:

"Lần ấy đã tổn thất hơn 2 triệu USD, tương đương với số tiền mà tôi kiếm được trong hai, ba năm trước, tất cả đều mất hết".

Nhưng chính 2 triệu USD này lại để người Bra-xin thấy được chữ tín của Công ty An Tín, đã giành được hoan nghênh của đối tác.

Năm 2003, Công ty An Tín đã xây dựng hai nhà máy gia công đồ gỗ tại Bra-xin, thuê người địa phương gia công sản xuất. Năm 2004, Công ty An Tín đã hùm vốn tham gia cổ phần mua rừng nguyên sinh gần 100 nghìn héc-ta nằm ở lưu vực sông Amazon miền Trung và Tây Bra-xin, đảm bảo cung ứng nguyên liệu gỗ của công ty. Công ty An Tín có cơ sở tài nguyên của mình tại Bra-xin, từ đó đã giành được ưu thế cạnh tranh tuyệt đối trong ngành Ván sàn.

Hiện nay Công ty An Tín là doanh nghiệp sản xuất Ván sàn lớn nhất của Trung Quốc, lượng tiêu thụ Ván sàn đứng đầu 10 ngôi đầu thế giới.

Châu Mỹ La-tinh sở hữu tài nguyên thiên nhiên dồi dào, đặc biệt là năng lượng, khoáng sản đều là tài nguyên cần thiết cho Trung Quốc trong quá trình phát triển. Ngoài ra, châu Mỹ La-tinh đang ở vào một chu kỳ tăng trưởng kinh tế vòng mới, kinh tế tràn đầy sức sống, thị trường lớn với 500 triệu dân số, những chính sách cho phép thâm nhập tương đối rộng cũng như sự mong đợi đối với khu vực mậu dịch tự do châu Mỹ đều thu hút doanh nghiệp Trung Quốc đến đó đầu tư.

Tập đoàn ô-tô Trường Thành: Xây dựng nhà máy tại Bun-ga-ri, đột phá rào cản thương mại Liên minh châu Âu

Ngày 21 tháng 2 năm 2012, nhà máy Litex, nhà máy lắp rắp của Tập đoàn ô-tô Trường Thành Trung Quốc tại Bun-ga-ri chính thức khai trương và đưa vào sản xuất. Đây là một nhà máy sản xuất ô-tô nguyên chiếc đầu tiên của doanh nghiệp Trung Quốc đặt tại Liên minh châu Âu.

Tiếng động 8 Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn ô-tô Trường Thành Vương Phượng Anh nói:

"Tập đoàn Trường Thành lựa chọn thị trường Bun-ga-ri làm mục tiêu chiến lược quan trọng nhất đi vào thị trường Liên minh châu Âu để đầu tư".

Mục tiêu ban đầu của nhà máy sản xuất của Tập đoàn Trường Thành tại Bun-ga-ri là tiêu thụ đến các nước Đông Nam Âu xung quanh, và lấy đó làm căn cứ, từng bước thâm nhập vào thị trường khác của Liên minh châu Âu.

Doanh nghiệp ô-tô Trung Quốc cất bước khá muộn, nhưng phát triển nhanh chóng. Trong khi tích cực mở rộng thị trường trong nước ra, cũng dần dần hướng tới thị trường quốc tế. Nhưng do ngưỡng cửa về tiêu chuẩn lượng phát thải, an toàn, công nghệ ... của thị trường ô-tô khu vực phát triển như Tây Âu, Bắc Mỹ...ngày càng cao và đổi mới ngày càng nhanh, hơn nữa quá trình chứng nhận cho phép thâm nhập thị trường tốn rất nhiều thời gian, trình tự phiền phức, chi phí cao, các doanh nghiệp ô-tô Trung Quốc đi vào thị trường khu vực phát triển gặp khó khăn ngày càng cao. Đầu tư và xây dựng nhà máy tại địa phương, tiêu thụ sản phẩm tại địa phương, được coi là đối sách tối ưu để giải bài toán khó trên.

Đầu tư xây dựng nhà máy tại châu Âu, khu vực Trung Đông Âu là lựa chọn lý tưởng của doanh nghiệp Trung Quốc. Ở đó thuế thu nhập khá thấp, chất lượng lao động cao, mức lương tương đối thấp, còn có thể đi vào thị trường chung Liên minh châu Âu, những điều này đều có sức hấp dẫn đối với doanh nghiệp Trung Quốc.

Những cơ hội và thách thức đầu tư xây dựng nhà máy tại hải ngoại của doanh nghiệp Trung Quốc.

Kể từ năm 1990 đến nay, xuất siêu thương mại Trung Quốc tăng dần từng năm, dự trữ ngoại tệ ngày càng dồi dào đã tạo nền tảng cho doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư ra hải ngoại.

Giữa và cuối thời kỳ thập niên 90 thế kỷ trước, kinh tế Trung Quốc từ "thiếu hụt" chuyển sang "dư dôi", thị trường trong nước Trung Quốc đã không thể đáp ứng nhu cần phát triển của một số doanh nghiệp cỡ lớn Trung Quốc nữa, do vậy những doanh nghiệp này lại hướng ánh mắt ra hải ngoại.

Kể từ năm 2005 đến nay, Trung Quốc bắt đầu cải cách tỷ giá hối đoái đồng nhân dân tệ, Nhân dân tệ tăng giá nhanh chóng, sức mua tại hải ngoại của Trung Quốc tăng, trong khi đó lợi nhuận của xuất khẩu ngoại thương lại ngày càng mỏng, đầu tư ra nước ngoài trở thành lựa chọn tất yếu của doanh nghiệp.

Đầu tư xây dựng nhà máy là mô hình thường gặp trong phát triển doanh nghiệp tại hải ngoại, quản lý mô hình này có khó khăn tương đối thấp, có thể kiểm soát rủi ro. Lợi ích mang lại cho doanh nghiệp cũng dễ nhận thấy: mở rộng thị trường, giảm giá thành, đảm bảo cung ứng tài nguyên, gần gũi với người tiêu dùng, đột phá rào cản thương mại...

Thế nhưng con đường đầu tư xây dựng nhà máy tại hải ngoại của doanh nghiệp Trung Quốc cũng không phải thuận buồm xuôi gió.

Đầu tư xây dựng nhà máy tại nước ngoài trước hết phải đối mặt với thách thức về chính sách và môi trường xã hội của nước sở tại. Một số nước thường xuyên cản trở doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư xây dựng nhà máy với lý do "nguy hại an ninh quốc gia", "ăn cắp công nghệ", "bảo vệ môi trường". Không nắm rõ tình hình thị trường nước ngoài cũng thường xuyên cản trở bước chân đầu tư xây dựng nhà máy của doanh nghiệp. Trong thị trường xa lạ, nắm bắt dây chuyền cung ứng thượng nguồn và kênh tiêu thụ sản phẩm hạ nguồn thích hợp là điều kiện sinh tồn tất yếu của doanh nghiệp đầu tư hải ngoại. Bối cảnh văn hóa khác nhau cũng là vấn đề nan giải mà doanh nghiệp Trung Quốc xây dựng nhà máy tại hải ngoại thường xuyên gặp phải. Người Trung Quốc làm việc chú trọng hiệu quả, quản lý chú trọng cấp dưới nghe theo cấp trên, thường xuyên làm thêm giờ thêm ca, trong khi đó những thói quen này chưa chắc được nhân viên trong bối cảnh văn hóa khác chấp nhận. Ngoài ra, doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư xây dựng hải ngoại còn thiếu sự phục vụ đối ứng của cơ quan tài chính Trung Quốc để đảm bảo cho doanh nghiệp phát triển.