Thế nào là gia đình hạnh phúc hài hòa

Nghe Online-I           Nghe Online-II

Mới đây, "Hệ thống chỉ tiêu gia đình hòa hài thành phố Bắc Kinh" do Hội liên hiệp Phụ nữ Bắc Kinh và Phân viện Khoa học-xã hội Bắc Kinh phối hợp điều tra nghiên cứu và xây dựng đã hoàn thành và chính thức ra mắt công chúng. Theo giới thiệu của Hội Phụ nữ, chỉ tiêu mới gồm nhiều tiêu chuẩn mới "thời thượng", thể hiện đặc sắc tiến lên cùng thời đại khi ấn định chính sách. Sau khi công bố, một số tiêu chuẩn lại gặp phải chất vấn của cư dân mạng, gây xôn xao dư luận: Làm thế nào mới có thể xác định được gia đình hạnh phúc hài hòa thật sự?

Hùng Anh: Đây là Đài phát thanh Quốc Tế Trung Quốc, hoan nghênh các bạn đón nghe tiết mục "Trung Quốc ngày nay", tôi là Hùng Anh.

Hải Vân: Xin chào các bạn, tôi là Hải Vân.

Hùng Anh: Hôm nay, chúng tôi cùng các bạn bàn về chủ đề "Hài hòa, hạnh phúc", xem trong suy nghĩ của mọi người như thế nào mới được coi là gia đình hạnh phúc hài hòa.

Hải Vân: Tin rằng quan điểm của mọi người đối với hạnh phúc, hài hòa khác nhau, tiêu chuẩn đương nhiên cũng khác nhau. Mới đây thành phố Bắc Kinh đã công bố "Hệ thống chỉ tiêu gia đình hài hòa", trong đó một số điều khoản đã gây chất vấn của cư dân mạng, từ đó dẫn đến một cuộc thảo luận: Làm thế nào mới có thể xác định được gia đình hạnh phúc hài hòa.

Hùng Anh: Cách nói hiện nay là "Gia đình hài hòa", tôi nhớ trước đây gọi là "Gia đình năm tốt", tôi còn nhìn thấy cửa nhiều gia đình dán giấy đỏ "Gia đình năm tốt" và cảm thấy rất hâm mộ.

Hải Vân: Vâng, đúng rồi, thực ra "gia đình năm tốt" là tiền thân của gia đình hài hòa. "Gia đình năm tốt" bắt nguồn từ thập niên 50 thế kỷ 20, có thể nói là lịch sử lâu đời, là một hoạt động xây dựng gia đình văn hóa do Hội Liên hiệp phụ nữ triển khai trong toàn xã hội, chủ yếu đề xướng nếp sống văn minh kính già yêu trẻ, nam nữ bình đẳng, vợ chồng hòa thuận, ăn cần ở kiệm, đoàn kết hàng xóm tại toàn xã hội thông qua triển khai hoạt động gia đình văn hóa phong phú đa dạng.

Hùng Anh: Vâng, "Năm tốt" lúc bấy giờ là : Kính già yêu trẻ, nam nữ bình đẳng, vợ chồng hòa thuận, ăn cần ở kiệm, đoàn kết láng giềng. Vậy trải qua sự biến đổi của thời gian và phát triển của xã hội, tiêu chuẩn gia đình năm tốt cũng tiến lên cùng thời đại. Ví dụ tiêu chuẩn năm tốt năm 1982 là : tư tưởng chính trị tốt, làm việc sản xuất tốt, gia đình hòa thuận, tôn kính người già, giáo dục con cái và thực hiện kế hoạch gia đình. Thay đổi hủ tục và ăn cần ở kiệm. Đoàn kết láng giềng, văn minh lễ phép.

Hải Vân: Năm 1996, "gia đình năm tốt" đổi tên là "gia đình văn minh năm tốt" với tiêu chuẩn là: yêu nước chấp hành pháp luật, nhiệt tình tham gia hoạt động công ích; học tập vươn lên, tận tâm làm việc; nam nữ bình đẳng, kính già yêu trẻ; thay đổi hủ tục, sinh ít giáo dục tốt; ăn cần ở kiệm, bảo vệ môi trường.

Hùng Anh: Năm 2009, điều kiện bình chọn "Gia đình năm tốt" sửa lại là : Yêu nước chấp hành pháp luật, văn minh lễ độ chân thành, vợ chồng hòa thuận, có hiếu với người già yêu quý người thân, học tập tấn tới, giáo dục con cái khoa học, hòa nhã với láng giềng, hữu ái tương trợ lẫn nhau, sinh hoạt các bon thấp, nhiệt tình với hoạt động công ích.

Hải Vân: Vâng, chúng ta có thể thấy rằng, cùng với sự phát triển của thời đại, những tiêu chuẩn cũng không ngừng điều chỉnh để phù hợp với đặc điểm của thời đại, chẳng hạn như trước đây nhấn mạnh kế hoạch hóa gia đình, thay đổi hủ tục, bây giờ nhấn mạnh học tập vươn lên, giáo dục con cái khoa học, nhấn mạnh các bon thấp, công ích, cũng có một số tiêu chuẩn không thay đổi, chẳng hạn như kính già yêu trẻ, bởi vì đây là gốc của gia đình hòa mục, cũng là cơ sở đoàn kết an ninh xã hội.

Hùng Anh: Trong quá trình phát triển, "Gia đình năm tốt" cách gọi cũng thay đổi. Năm 1996, đổi tên là "Gia đình văn minh năm tốt", sau hơn mười năm ở Bắc Kinh, "Gia đình văn minh năm tốt thủ đô" đã dẫn đầu toàn quốc đổi tên là "Gia đình hài hòa thủ đô". Cho đến nay, chỉ tiêu mới về "Gia đình hài hòa thủ đô" ra mắt Kinh thành, nội dung càng phong phú, diện che phủ càng rộng rãi hơn.

Hải Vân: Thời đại không ngừng phát triển, là tế bào của xã hội, những gia đình nhỏ cũng đang cố gắng vươn lên, không ngừng phát triển, theo kịp bước chân của thời đại. Từ "5 tốt" đến "hài hòa", việc đổi tên xem như đơn giản nhưng đã phản ánh sâu sắc biến thiên của thời đại. Vậy, tiêu chuẩn mới của "gia đình hài hòa" Bắc Kinh lại gồm những gì? Bây giờ chúng ta hãy cùng tìm hiểu.

"Hệ thống chỉ tiêu gia đình hài hòa thành phố Bắc Kinh" mới đã thiết lập hệ thống lượng hóa rõ ràng. Hệ thống này có hai bản-bản thành phố và bản nông thôn, đều đã thiết lập 3 chỉ tiêu cấp một và 8 chỉ tiêu cấp hai. Việc bố trí chỉ tiêu cấp một của hai bản đều hoàn toàn như nhau, đều đề cập đến ba mặt hài hòa giữa nội bộ gia đình, hài hòa giữa gia đình và xã hội, hài hòa giữa gia đình và thiên nhiên. Việc thiết kế chỉ tiêu cấp ba thì càng thể hiện đặc sắc riêng của thành phố và nông thôn, lần lượt thiết lập 27 và 18 chỉ tiêu cấp ba. Điểm tối đa của mỗi chỉ tiêu cấp ba là 3 đến 5 điểm, điểm tối đa của cả bộ tiêu chuẩn là 100 điểm.

Hải Vân: Có thể thấy, chỉ tiêu định lượng rõ rệt là điểm sáng của bộ tiêu chuẩn mới này. Hiện trích một số tiêu chuẩn gia đình hài hòa bản thành phố như sau:

Thành viên chính trong gia đình thường xuyên lên mạng; tủ sách gia đình có trên 300 cuốn, đặt mua ít nhất 1 tờ báo, tập san.

Trong gia đình ít nhất có 1 người làm người tình nguyện trong cộng đồng

Thường xuyên có hoạt động gia đình như du lịch, xum họp, mua sắm v.v, tăng cường gắn kết và tình cảm gia đình.

Có ý thức pháp luật và ý thức phòng ngừa an ninh, có thể chống trộm cắp, phòng bắt cóc, chống buôn bán người, chống rủi ro。

Tích cực tham gia các hoạt động quyên góp xã hội.

Chú trọng tái sử dụng tài nguyên, đề xướng sử dụng túi bảo vệ môi trường, ít sử dụng túi ni-lông, giảm thiểu ô nhiễm trắng.

Tăng cường tái sử dụng nước. Như: dùng nước rửa rau và rửa mặt lau nhà hoặc toa lét; lượng sử dụng nước gia đình trung bình một người một tháng không vượt 8 tấn.

Cố gắng đi xe buýt công cộng và tàu điện ngầm, ít lái xe v.v.

Được biết, gia đình hài hòa hai năm bình chọn một lần, mỗi lần bình chọn 200 gia đình.

Hùng Anh: Ai cũng nói "Mỗi cây mỗi hoa mỗi nhà mỗi cảnh", vậy gia đình hạnh phúc hài hòa nói cho cùng là như thế nào ? "Hệ thống chỉ tiêu gia đình hài hòa thành phố Bắc Kinh" công bố đã thu hút đông đảo quần chúng thảo luận sôi nổi. Các quan điểm tới tấp đưa ra, trong đó có quan điểm tán thành, tất nhiên cũng có quan điểm chất vấn.

Hải Vân: Ý kiến của bên ủng hộ cho rằng, việc ban hành hệ thống tiêu chuẩn mới này đã khiến khái niệm trìu tượng "gia đình hạnh phúc hài hòa" này có thước đo tiêu chuẩn cụ thể.

Hùng Anh: Chủ nhiệm Trung tâm dịch vụ tư vấn tâm lý, sức khỏe đời sống xã hội Bắc Kinh Lý Hiểu Đồng cho rằng, xã hội đang phát triển, gia đình cũng đang phát triển, ý thức của thành viên gia đình cũng đang từng bước nâng cao. Hệ thống bình chọn "Gia đình hài hòa" mới càng có ý nghĩa thời đại, cũng càng có nội hàm văn hóa.

Hải Vân: Giáo sư Khoa Xã hội trường Đại học Bắc Kinh Lục Kiệt Hoa cho rằng: "Trong gia đình ít nhất có 1 người làm người tình nguyện trong cộng đồng là một tiêu chuẩn rất hay, cho thấy nhiệt tình tham gia vào công việc xã hội của gia đình"

Hùngh Anh: Lời Chất vấn cũng không ít, có người cho rằng, "Hệ thống mới" quá vật chất hóa, hạnh phúc không thể dựa vào tiêu chuẩn cứng nhắc để đánh giá một cách độc đoán. Cựu Chủ tịch Hội Luân lý Trung Quốc Trần Anh cho rằng, hài hòa cũng như hạnh phúc, đều thuộc khái niệm Xã hội học vô cùng phức tạp, không thể số lượng hóa. Hình thức biểu hiện của hiện tượng xã hội là muôn hình muôn vẻ, không phải là càng cụ thể càng tốt, có lúc đánh giá hệ thống càng hoàn bị, càng tường tận thì càng nói không rõ ràng. Ví dụ như có rất nhiều người cao tuổi ở nhà không biết truy cập mạng Internet, một năm cũng không đi du lịch lần nào, nhưng vẫn có cuộc sống vui vầy.

Hải Vân: Trần Anh cho rằng, tiêu chuẩn của gia đình hài hòa không nên quá phiền phức. Bởi vì lượng hóa sẽ làm cho tiêu chuẩn quá đầy đủ, nhưng sự biểu hiện hài hòa trong mỗi gia đình khác nhau. Tuy hệ thống này đã xem xét đến sự khác nhau giữa thành phố và nông thôn, nhưng sự khác biệt khác vẫn còn rất nhiều, chẳng hạn như sự biểu hiện khác nhau giữa gia đình người khuyết tật và gia đình người bình thường, gia đình giàu có và gia đình khó khăn.

Hùng Anh: Chỉ tiêu cấp ba điều 9 trong chỉ tiêu hài hòa bản đô thị về "Học tập suốt đời" có yêu cầu : Thành viên gia đình xây dựng quan niệm học tập suốt đời, có thói quen học tập tự giác. Gia đình có dụng cụ học tập như vi tính, tủ sách, bàn học và chỗ học tập. Thành viên chủ yếu trong gia đình đều có năng lực thông qua truy cập mạng tìm hiểu thông tin và thường xuyên lên mạng. Tủ sách gia đình có hơn 300 cuốn sách, tối thiểu đặt mua một tờ báo hoặc tạp chí. Riêng tiêu chuẩn này đã gây lên tranh luận không nhỏ trên mạng.

Hải Vân: Vâng, có cư dân mạng nói đùa rằng, "những gia đình suốt ngày chơi trò chơi điện tử trên mạng, tủ sách chồng chất truyện tranh, hàng tháng đặt mua tạp chí "Tri âm", "chuyện vụ án", ngoài ăn mì ăn liền cơ bản không rửa mặt không tắm rửa chắc là hài hòa nhất".

Hùng Anh: Đối với việc này, Tổng thư ký Hội Luân lý học thành phố Bắc Kinh Vương Thục Cầm cho rằng, tố chất văn hóa là sự thể hiện "Học tập suốt đời", bản thân tố chất văn hóa và trình độ đạo đức không có sự liên hệ tất yếu. "Học tập cũng nên thể hiện trong học tập luân lý đạo đức gia đình tốt đẹp, lên mạng hay không và tủ sách có bao nhiêu cuốn chưa chắc là điều then chốt. Có một số người đắm đuối với mạng Internet, xem sách báo không lành mạnh làm cho gia đình mâu thuẫn, ảnh hưởng đến sự hài hòa của gia đình. Trọng điểm đánh giá gia đình hài hòa vẫn phải rơi vào mặt đạo đức luân lý gia đình.

Hải Vân: Vâng, cá nhân Hải vân cũng khá đồng tình quan điểm của Tổng thư ký Vương Thục Cầm, tức trọng điểm đánh giá gia đình hài hòa vẫn ở mặt đạo đức luân lý gia đình. Chẳng hạn như những tiêu chuẩn về gia đình có đủ thiết bị và nơi học tập như máy tính, tủ sách, bàn sách, cất giữ bao nhiều cuốn sách v.v đều xét từ phần cứng, đối với những gia đình không được sung túc về điều kiện vật chất, không có thiết bị và chỗ ở dành cho việc học thì đâu có phải là không hài hòa hạnh phúc? Cho nên cá nhân tôi cảm thấy tiêu chuẩn phải có lẽ phải cân nhắc lại.

Hùng Anh: Tôi cảm thấy điều "gia đình tối thiểu có một người là Người tình nguyện hoặc làm công việc công ích cộng đồng" là nguyện vọng rất tốt, cũng bồi dưỡng cho cả gia đình có tinh thần cống hiến, phấn khởi giúp đỡ và đóng góp cho xã hội, nhưng tình hình cụ thể cần phân tích cụ thể, sự nghiệp Người tình nguyện của Trung Quốc đang trong giai đoạn cất bước, nhiều cơ chế còn chưa hoàn thiện, không phải chúng ta có nguyện vọng muốn làm Người tình nguyện hoặc làm công ích là có thể lập tức thỏa mãn nguyện vọng. Tôi cảm thấy việc này ở đô thị lớn hoàn toàn không có vấn đề, sẽ có nhiều tổ chức Người tình nguyện và làm công ích, liên hệ thẳng với họ là xong, nhưng ở một số thành phố nhỏ hoặc nông thôn, có thể sẽ không thật thuận tiện lắm.

Hải Vân: Vâng, Hải Vân cũng đồng tình quan điểm này. Hải Vân cho rằng điểm này có thể không đưa ra quy định cứng. Ngoài ra, Hải Vân rất đồng tình những tiêu chuẩn "tích cực tham gia quyên góp xã hội, chú trọng tái sử dụng tài nguyên, tiết kiệm sử dụng nước", điều này rất phù hợp với quan niệm "nhân văn, màu xanh" của thời đại này, vun đắp tình yêu thương của chúng ta, đào tạo ý thức tiết kiệm tài nguyên, bảo vệ môi trường, Hải Vân thấy điều này rất cần thiết trong thời buổi hiện nay.

Hùng Anh: Vâng, điều mà cư dân mạng chất vấn còn có : "Chú ý vặn chặt vòi nước máy, không để nước chảy lãng phí. Đề xướng sử dụng nước nhiều lần, tăng cường tái sử dụng nước sinh hoạt. Ví dụ lấy nước rửa rau rửa mặt xong dùng để lau nhà hoặc xối nước nhà vệ sinh. Bình quân mỗi người trong gia đình dùng không vượt 8 tấn nước/tháng." Thời gian rỗi rãi thành viên gia đình thường xuyên xum họp, thường xuyên có hoạt động gia đình như du lịch, ăn uống, mua sắm.v.v...

Hải Vân: Trước một số chất vấn trên, mới đây, Hội Liên hiệp phụ nữ cũng đã đưa ra phản hồi tương ứng. Trong văn bản trả lời, Hội Liên hiệp Phụ nữ thành phố Bắc Kinh nêu rõ, thiết lập hệ thống này là nhằm mục đích biến khái niệm gia đình hài hòa phức tạp, mập mờ thành những con số có thể đo đếm, tính toán và so sánh, để tiện cung cấp căn cứ định lượng cho ấn định xây dựng gia đình hài hòa.

Hùng Anh: Hội Liên hiệp Phụ nữ cho rằng, trong chỉ tiêu gia đình hài hòa, vật chất và tinh thần chia ra làm hai mặt, chú trọng chỉ tiêu vật chất như "Ăn, mặc, ở, đi lại".v.v... đồng thời cũng phải coi trọng chỉ tiêu về tinh thần như "Đạo đức, tình cảm, ý thức, trí tuệ".v.v...

Hải Vân: Trước vấn đề "lên mạng" và "tủ sách gia đình" gây tranh cãi trong chỉ tiêu, Hội Liên hiệp phụ nữ thành phố Bắc Kinh cho biết, chỉ tiêu nhằm hướng dẫn người dân thành phố lên mạng lành mạnh, thúc đẩy ứng dụng mạng lưới, trong khi đó đọc sách nhiều, đọc sách tốt là hoạt động Hội Liên hiệp phụ nữ thành phố Bắc Kinh luôn đề xướng triển khai trong nhiều năm qua.

Hùng Anh: Gia đình hài hòa có nhất thiết phải "Du lịch, tiệc tùng hay không?", Hội Liên hiệp Phụ nữ thành phố Bắc Kinh cho rằng, sẽ tiếp tục sửa đổi hoàn thiện "Hệ thống chỉ tiêu đánh giá xây dựng gia đình hài hòa thành phố Bắc Kinh"tìm tòi sáng kiến qui luật, hình thức và biện pháp hữu hiệu, cơ chế phù hợp với điều kiện gia đình hài hòa.

Hải Vân: Thực ra, Trung Quốc từ xưa đến nay là xã hội kiểu gia đình. Quan niệm gia tộc ăn sâu bén rễ trong lòng dân, đối với Trung Quốc mà nói, gia đình là tế bào của xã hội, hài hòa gia đình là nền tảng hài hòa của xã hội. Mặc dù xét từ góc độ cá nhân hay là góc độ cộng đồng, gây dựng một gia đình hạnh phúc hài hòa là nguyện vọng chung của tất cả mọi người.

Hùng Anh: Tiêu chuẩn hài hòa mới cần bắt tay từ chữ "Gia" tức gia đình, bắt đúng mạch thời đại, xoay quanh bám sát quan niệm "Nhân văn, khoa học kỹ thuật và màu xanh", nỗ lực sáng tạo "Gia đình màu xanh", "Gia đình văn hóa", "Gia đình mô hình học tập". Trước mắt, có một số điều khoản có lẽ chưa được thỏa đáng lắm, nhưng đại gia đình Trung Quốc và gia đình cá nhân hạnh phúc trước sau không thể tách rời, xiết chặt tay nhau tiến lên. Theo đà phát triển của thời đại, chính sách cơ chế không ngừng đổi mới, mọi người lượng theo sức mình, quốc gia và cá nhân "Sánh vai", những gia đình hạnh phúc sẽ không ngừng ra đời, Đại gia đình Trung Quốc sẽ nhất định hướng về tương lai càng hài hòa, ấm cúng và hạnh phúc. Tiết mục "Trung Quốc ngày nay" Đến đây tạm dừng, Hải Vân và Hùng Anh cảm ơn và xin hẹn gặp lại các bạn trong tiết mục này tuần sau.

Hải Vân: Xin chào và hẹn gặp lại.