Bạn đã sẵn sàng cho "kỳ nghỉ kinh tế" chưa?

Nghe Online-I        Nghe Online-II

Các bạn thính giả thân mến, ba ngày nghỉ Tết Thanh Minh vừa mới trôi qua, loáng cái chúng ta lại đón kỳ nghỉ nhân dịp "1/5", bầu không khí ngày lễ ngày càng sôi động, những người suốt ngày bận rộn lo toan với công việc cuối cùng cũng có dịp được nghỉ ngơi thư giãn. Mặc dù chỉ được nghỉ vẻn vẹn có ba ngày và cũng đã kết thúc, nhưng với hy vọng tranh thủ vài ngày lễ tiêu thụ được càng nhiều hàng hoá, các trung tâm thương mại, trung tâm vui chơi giải trí đều vẫn đang tiếp tục đưa ra các chương trình khuyến mãi hấp dẫn nhân dịp " 1/5". Rốt cuộc ai đã nắm bắt được tâm lý người tiêu dùng? Liệu 'kỳ nghỉ kinh tế" có thực sự mang lại lợi ích thiết thực cho người tiêu dùng không? Đứng trước vô số nhu cầu chi tiêu trong kỳ nghỉ, là người tiêu dùng, chúng ta cần chú ý những điều gì? Hoan nghênh các bạn thính giả cùng chúng tôi tham gia thảo luận chủ đề hôm nay và đóng góp ý kiến cho chương trình của chúng tôi theo địa chỉ email: vie@cri.com.cn.

LQ: Quý vị và các bạn thân mến, bài hát: Xuân đã về với làn điệu vui tươi, sôi nổi đã bắt đầu tiết mục "Lăng kính cuộc sống" hôm nay, LQ xin chúc quý vị và các bạn ngày nào cũng vui vẻ như mùa xuân tươi đẹp, tinh thần lúc nào cũng thoải mái. Trong ngày thứ năm tràn ngập sắc xuân, chúng ta cùng thảo luận vấn đề có liên quan đến ngày nghỉ.

SH: Vâng, ở Trung Quốc vừa kết thúc một kỳ nghỉ ngắn nhân dịp "Ngày Quốc tế Lao động mùng 1/5", chúng tôi được nghỉ 3 ngày liền. Nói đến ngày nghỉ, tin rằng các bạn ngồi bên máy thu thanh cũng sẽ phấn khởi như Sảnh Hoa, vì không ai không thích được nghỉ có phải không ạ? Mấy ngày nghỉ vừa qua, chị Lệ Quyên đã đi đâu chơi ạ?

LQ: Là người làm công tác báo chí, chúng ta không thể nghỉ liên tục ba ngày theo quy định của nhà nước, nhưng cũng có thể nghỉ bù 3 ngày. LQ cũng không đi chơi xa, vì thời tiết Bắc Kinh gần đây rất đẹp, trăm hoa đua nở, nên LQ sẽ đi công viên ngắm hoa. Thế Sảnh Hoa đã đi đâu chơi ?

SH: Chị quả là sáng suốt, còn Sảnh Hoa thì bị các cửa hàng ở trung tâm mua sắm "cắt cổ".

LQ: Ồ, LQ biết rồi, chắc là Sảnh Hoa lại đi cửa hàng bách hóa, mua một đống đồ không cần thiết chứ gì ?

SH: Chị vẫn là người hiểu em nhất. Cũng chính vì vậy mà đề tài thảo luận hôm nay của chúng ta sẽ là: Bạn đã sẵn sàng cho "kỳ nghỉ kinh thế" chưa? Hoan nghênh quý vị và các bạn chia sẻ quan điểm của mình với chúng tôi theo địa chỉ: vie@cri.com.cn. Chúng tôi mong đợi sự tham gia của quý vị và các bạn.

Trong chương trình hôm nay, ngoài chị Lệ Quyên và Sảnh Hoa ra, còn có anh Hùng Anh. Xin chào anh Hùng Anh ạ.

HA: Xin kính chào quí thính giả.

LQ: Hoan nghênh anh Hùng Anh tham gia chương trình hôm nay. Nói đến ngày nghỉ ngày lễ, thì mọi người đều cho rằng, nhà nước thực thi chính sách nghỉ dài ngày, không những tăng thêm rất nhiều thời gian nghỉ ngơi thư giãn cho người dân, lôi kéo thị trường tiêu dùng, mà có vai trò quan trọng đối với việc mở rộng kích cầu. Có tư liệu cho thấy, dịp nghỉ Quốc khánh năm 1999, cũng là tuần lễ vàng đầu tiên của Trung Quốc, số người đi du lịch trong cả nước lên đến 280 triệu lượt người, thu nhập tổng hợp về du lịch đạt 14,1 tỷ Nhân dân tệ, qua đó có thể thấy sức hấp dẫn của du lịch là rất lớn. Đây chẳng qua mới là sự mở đầu, thực tế cho thấy, trong thời gian tuần lễ vàng của những năm tiếp theo, bất kể là thị trường bán lẻ hay thị trường du lịch, mức tiêu dùng đều tăng theo từng năm.

　 SH: Không cần nói đâu xa, chỉ riêng Tuần lễ vàng Tết Nguyên đán năm 2011, theo điều tra của Bộ Thương mại Trung Quốc, từ ngày 30 đến mùng 6 Tết, doanh thu của các trung tâm thương mại và các doanh nghiệp dịch vụ ăn uống lên tới 404,5 tỷ Nhân dân tệ, tăng 19% so với cùng kỳ. Các hoạt động khuyến mãi trong ngày nghỉ rất phong phú đa dạng, để tạo bầu không khí tiêu dùng sôi động, các nơi đồng loạt triển khai các hoạt động khuyến mại giảm giá, tặng quà, bốc thăm có thưởng v.v. Ngoài ra, các trang web thương mại cũng đua nhau đưa ra hàng loạt hoạt động khuyến mại giảm giá trên mạng để tranh thị phần "kỳ nghỉ kinh tế". Có phương tiện truyền thông cho biết, năm ngoái, chỉ riêng các kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, Thanh minh, 1/5, Tết Đoan ngọ, Tết Trung thu đã mang về 8,5 tỷ Nhân dân tệ cho các doanh nghiệp Bắc Kinh. Anh có nhận xét gì về vấn đề này?

　HA: Vâng, những năm qua, mỗi lần cứ đến Trung Thu, Quốc Khánh, Tết Nguyên Đán, khi người dân được nghỉ ngơi thư giãn vui chơi thoải mái, thì cũng là lúc các doanh nghiệp tung ra các "chiêu" khuyến mãi thu hút người tiêu dùng, vì vậy hiện nay đã xuất hiện một hiện tượng gọi là "kỳ nghỉ kinh tế".

Từng có một nhà văn nổi tiếng Trung Quốc cho rằng, trong bối cảnh nền kinh tế thị trường, rất nhiều ngày lễ truyền thống đã bị thương mại hóa và vật chất hóa, trở thành cơ hội " vàng" để các doanh nghiệp kinh doanh "kiếm lời", điều này phần nào đã đi ngược lại bản chất của ngày lễ. Sức mạnh của kinh tế thị trường ngày càng lớn, nó đã tạo cơ hội cho các doanh nghiệp đưa ra các chiến dịch quảng cáo khuyến mãi, từ đó hình thành "kỳ nghỉ kinh tế", nhưng trong con mắt của một số người đây cũng là dịp để biếu xén tặng quà, dùng giá trị của quà tặng để cân đong đo đếm tình cảm, tình cảm tốt đẹp của con người phần nào đã bị hoen ố.

LQ: Nhưng LQ cho rằng, ngày tết truyền thống và "ngày nghỉ kinh tế" không những không đối lập nhau, mà ngược lại, ở một mức độ nào đó lại không thể tách rời nhau. Chúng ta có thể thấy, những năm gần đây, bất kể là ngày lễ truyền thống hay những lễ của phương Tây, đều được người Trung Quốc ưa chuộng, trong đó, nguyên nhân chính là sự cống hiến của các doanh nghiệp. Chẳng hạn như ngày lễ của phương Tây, nó có sức ảnh hưởng và thu hút mạnh mẽ đối với lớp trẻ. Chúng ta thử nghĩ xem, nếu như những cửa hàng bên đường không bán hoa hồng, cây Nô-en, nếu như các doanh nghiệp không triển khai các hoạt động khuyến mãi nhân dịp ngày Va-len-tin, Nô-en,... thì người dân làm sao nhớ được những ngày tết này, cho dù có nhớ được, thì cũng không có thứ gì để bày tỏ tình cảm trong ngày lễ này, vậy thì làm sao có được bầu không khí của ngày tết?

SH: Các bạn ngồi bên máy thu thanh có nhận xét gì về hiện tượng này trong ngày nghỉ? Bạn có những trải nhiệm tương tự không? Chúng ta hãy nghỉ vài phút, cùng thưởng thức bài hát "Chúng ta hãy bắt đầu ngày nghỉ" do ca sỹ Trương Hàm Vận trình bày. Sau đó, chúng ta sẽ tiếp tục thảo luận đề tài hôm nay.

LQ: Mời các bạn tiếp tục theo dõi tiết mục "Lăng kính cuộc sống" của Đài Phát thanh Quốc tế Trung Quốc. Nói đến ngày lễ, thì hiện nay ở Trung Quốc, mỗi năm các công nhân viên chức được nghỉ đến 114 ngày, chiếm gần 1/3 tổng số ngày trong một năm, doanh thu trong những ngày nghỉ đã trở thành một điểm sáng trong kinh tế xã hội, có tác dụng lôi kéo không gì có thể thay thế được đối với kích thích chi tiêu của người dân. Thế nhưng, không biết các bạn có từng bình tĩnh thử suy xét xem, cách chi tiêu nhờ vào kích thích kiểu này, thì ai là người được lợi?

HA: Điều này không cần phải bàn. Đặc điểm tâm lý tiêu dùng trong ngày lễ đã quyết định hình thức quảng cáo tiếp thị khác với ngày thường, tại các trung tâm mua sắm qui mô lớn truyền thống mà nói, những năm 90 thế kỷ 20, chất lượng sản phẩm quyết định việc mua sắm của khách hàng, nhưng hiện nay việc mua sắm hầu như lại dựa vào cảm giác, đôi khi bản thân người tiêu dùng không thực sự cần món hàng đó nhưng vì "hứng lên" thì mua, trên thực tế các doanh nghiệp đã phải dày công để nghĩ ra các " chiêu độc" thì mới có thể " moi tiền" được của khách hàng theo kiểu đó, và cuối cùng người tiêu dùng đã thực hiện mục đích tiêu thụ hàng hóa "theo cảm giác" lúc nào không hay.

SH: Vâng, điều này cũng dễ hiểu thôi, khi mua sắm trong kỳ nghỉ, người tiêu dùng rất dễ bị ảnh hưởng bởi nhân tố môi trường bên ngoài cũng như tâm trạng của mình, môi trường sôi động và tâm trạng vui vẻ sẽ nâng cao nhu cầu tiêu dùng và chỉ số mua sắm của người dân. Ngày nghỉ là thời gian để mọi người vui chơi thư giãn, mọi người đều muốn thoát ly khỏi công việc bận rộn hàng ngày, mua sắm hàng hoá và tận hưởng các dịch vụ, hay nói cách khác đó là: tiêu tiền một cách thoải mái. Và như vậy các doanh nghiệp chắc chắn sẽ kiếm được nhiều lợi nhuận rồi.

HA: Nhắc đến vấn đề ai được lợi từ "kỳ nghỉ kinh tế", tôi xin bổ xung thêm một điểm, khâu nào trong kỳ nghỉ cũng được hưởng lợi. Do hàng hóa giảm giá, người tiêu dùng mua được thứ mình cần với giá rẻ, tâm trạng rất phấn khởi. Lượng tiêu thụ hàng hoá của cửa hàng tăng 20-30 % so với năm ngoái, nên cũng rất phấn khởi. Doanh thu hàng thương hiệu tăng cao, nên cũng thỏa lòng.

SH: Mua sắm trong ngày nghỉ ở Trung Quốc là một kiểu tư duy của người tiêu dùng Trung Quốc: Bình thường thì dành dụm, lúc cần thiết hay lúc nào có việc gì quan trọng thì tiêu pha, cũng tức là tiêu trong dự kiến, mà ngày lễ lại chính là một thời điểm then chốt và quan trọng. Theo quan niệm chi tiêu của người Trung Quốc, trong những ngày lễ ngày tết, các cửa hàng nhất định sẽ có hoạt động khuyến mại giảm giá, hàng hóa sẽ rất phong phú, những thứ bình thường cần mua, đợi đến ngày lễ mới mua. Còn người kinh doanh cũng nắm được tâm lý và thói quen của người tiêu dùng, trong ngày lễ ngày tết cũng nghĩ đủ mọi cách khuyến mại "đánh trúng" tâm lý của người tiêu dùng.

HA: Chương trình khuyến mãi trong kỳ nghỉ có lợi hay có hại đối với thương hiệu cần phải nhìn về lâu dài. Nếu nói về lợi ích trước mắt, hàng hiệu bán với giá rẻ, mặc dù lợi nhuận thu về ít đi, nhưng nhìn về lâu dài thì càng có nhiều người tiêu dùng mua được hàng thương hiệu nổi tiếng, thì sản phẩm sẽ càng có nhiều người biết đến, thương hiệu sẽ nhận được sự khẳng định của càng nhiều người tiêu dùng.

SH: Hai anh chị đều phân tích rất đúng. Chúng ta không thể không thừa nhận "ngày nghỉ kinh tế" đã mang lại nhiều cái lợi, thí dụ như: mở rộng kích cầu, làm sống lại thị trường, thúc đẩy tiêu dùng, đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc thúc đẩy sự phồn vinh của "ngày nghỉ kinh tế". Tuy nhiên, song song với các kỳ nghỉ là hiện tượng "giá cả leo thang".

LQ: Đúng vậy, theo điều tra của cơ quan nghiên cứu hữu quan cho thấy, mỗi khi vào dịp ngày lễ ngày tết, có rất nhiều mặt hàng đã nhân cơ hội này để nâng giá, hơn nữa hiện tượng này năm sau lại nhiều hơn năm trước, thậm chí mặc dù kỳ nghỉ đã kết thúc nhưng các cửa hàng vẫn không đưa về giá cũ. Anh Hùng Anh đánh giá như thế nào đối với việc này?

HA: Giá cả thị trường của các mặt hàng là do giá trị mặt hàng quyết định, nếu thao túng thổi phồng không sát với thực tế, làm cho giá cả quá chênh lệch so với giá trị mặt hàng, cuối cùng sẽ phải chịu sự trừng phạt của qui luật kinh tế thị trường. Bị tổn thất không chỉ riêng doanh nghiệp, mà cả hệ thống kinh tế cũng bị ảnh hưởng. Đứng trước kỳ nghỉ sôi động, mọi người ai cũng phấn khởi, nhưng cũng nên tỉnh táo nhìn nhận "kỳ nghỉ kinh tế" còn tồn tại không ít vấn đề. Chỉ tăng mà không hạ giá sản phẩm là đi ngược lại với qui luật kinh tế thị trường, rất nhiều doanh nghiệp đã hiểu kinh tế thị trường là kinh tế tự do. Không ít hành vi tăng giá là chỉ xem xét đến lợi ích kinh tế cá thể, mà không suy xét đến tình hình toàn ngành, thậm chí là toàn bộ nền kinh tế xã hội, thương mại cũng cần gánh vác trách nhiệm xã hội.

SH: Vâng, "ngày nghỉ kinh tế" đôi khi lại dẫn đến hiện tượng "giá cả leo thang", các cơ quan chức năng nên tăng cường giám sát, điều tiết vĩ mô các loại giá, để kinh tế xã hội vận hành theo qui luật tốt đẹp. Ngoài ra, là người tiêu dùng thông minh chúng ta nên cân nhắc một cách tỉnh táo trước khi mua sắm, chứ không nên " mua theo phong trào".

LQ: Trung Quốc có câu: Tiêu pha phải đúng lúc đúng chỗ. Tức là việc gì đáng tiêu thì nên tiêu, nhưng phải cân nhắc, nếu mua những thứ không cần thiết thì vừa tốn tiền lại mất vui. Chỉ khi người tiêu dùng thực sự mua sắm theo nhu cầu cần thiết của mình, thì trật tự thị trường cũng tất yếu sẽ trở lại bình thường, kỳ nghỉ như vậy mới làm nổi bật được ý nghĩa đích thực của ngày lễ