Sống ở Bắc Kinh, chôn ở Hà Bắc

Nghe Online-I               Nghe Online-II

**************

A: Thưa quý vị và các bạn, một tuần đã qua đi, lại đến giờ LQ được phục vụ quý vị và các bạn qua tiết mục "Lăng kính cuộc sống".

B: Sảnh Hoa xin chào quý vị và các bạn, rất hân hạnh lại gặp quý vị và các bạn trong tiết mục Lăng kính cuộc sống.

A: Đến với tiết mục ngày hôm nay, ngoài Sảnh Hoa và LQ ra còn có anh Thanh Long. Xin mời anh Thanh Long.

C: Xin chào chị Lệ Quyên, xin chào chị Sảnh Hoa, xin chào các bạn nghe Đài.

A: Tết Thanh minh năm nay vừa qua đi, nhưng LQ được biết một tin khiến mọi người phải kinh ngạc, chẳng hạn như: "Người dân Bắc Kinh đi địa phương khác mua đất mai táng", tin này đã được cư dân mạng tiểu blog chuyển phát hơn 10 nghìn lần.

B: Vâng. Một số cư dân mạng cho biết, giá cả đã trở thành lý do chính để họ "bỏ gần cầu xa". Một cư dân mạng có tên "Lớn lên cùng Đoan Đoan" đã viết trên tiểu blog thế này "Khi đi tảo mộ cho ông bà ngoại, tôi phát hiện ra một điều, sống ở Bắc Kinh đã khó, chết ở Bắc Kinh lại càng khó hơn, vì đất mai táng ở các nghĩa trang Bắc Kinh đã không còn giá dưới 20 nghìn Nhân dân tệ, đất mộ tôi mua năm 2003 hiện nay đã tăng 15 lần".

A: Một cư dân mạng nói đùa thế này: "Giá nhà tăng buộc mọi người phải chịu khó làm ăn, giá xăng dầu tăng buộc mọi người không muốn tiết kiệm cũng phải tiết kiệm, giá thịt tăng buộc mọi người đành phải giảm béo, giá đất mai táng tăng buộc ai nấy đều phải giữ sức khỏe", "Tiết Thanh minh mưa rơi lất phất, hỏi giá đất hồn bay phách lạc".

B: Tài liệu công khai cho thấy, giá đất mai táng thấp nhất của nghĩa trang Bàn Long Đài Bắc Kinh năm 2009 là 9800 Nhân dân tệ, hiện nay, giá thấp nhất đã lên tới 15800 đồng Nhân dân tệ. Chưa đến 3 năm, đã tăng 6000 tệ, mỗi năm tăng ít nhất 2000 tệ. Thế anh Thanh Long có biết thông tin gì liên quan đến việc này không ạ?

C: Tôi có biết anh Vương, đầu năm nay, bố anh mất, anh đã đi nhiều nghĩa trang, trong đó giá mộ phần rẻ nhất cũng phải mất 50 đến 60 nghìn Nhân dân tệ. Bởi vì còn chưa thể chấp nhận cách thụ táng, v.v, cuối cùng anh phải bỏ ra hơn 100 nghìn Nhân dân tệ mới mua được mộ phần vừa ý.

A: Đúng là giá cắt cổ, qua đó có thể thấy, giá đất mai táng ở nhiều địa phương đang không ngừng leo thang. Số liệu cho thấy, một số thành phố như Bắc Kinh, Tây An ... giá đất mai táng mỗi năm tăng 20%, thậm chí còn cao hơn. Vậy anh Thanh Long có cảm nhận như thế nào đối với với việc này ?

C: Tôi cho rằng, thực ra tăng giá đã trở thành "luật chơi" trong ngành, có nghĩa trang thậm chí tăng giá thông qua nhiều cách, như thay đổi hình dạng mộ phần là một cách trong đó. Ví dụ, khi xây dựng một nghĩa trang, bia mộ dùng tốt hơn trước, đương nhiên giá cũng đắt hơn trước. Nhưng giá thành thuê đất và xanh hoá của nghĩa trang lại tương đối ổn định, còn bia mộ tốt hơn một chút giá lại đắt gấp đôi bia mộ bình thường, cũng tức là đắt hơn khoảng 1000 Nhân dân tệ. Song, kiểu mộ phần mới xây lại đắt hơn mộ phần trước khoảng 10 đến 20 nghìn Nhân dân tệ.

B: Chúng ta không lấy gì làm lạ khi có rất nhiều người Bắc Kinh đều chạy sang tỉnh Hà Bắc mua đất mộ. Nhưng đằng sau giá đất mai táng cao cắt cổ đương nhiên là lợi nhuận cũng rất cao, nếu không thì không thể đắt đến như vậy, anh Thanh Long thấy thế nào?

C: Bắc Kinh có hai nghĩa trang, một là nghĩa trang Ngoạ Long Kinh Đông thuộc tỉnh Hà Bắc, một là nghĩa trang Thông Huệ thuộc thành phố Bắc Kinh. Hai nghĩa trang này cách nhau khoảng 12 km, nhưng giá mộ phần lại khác nhau một trời một vực. Tại nghĩa trang Ngoạ Long, một bác họ Cao ở Bắc Kinh tháng 1 năm nay mua một mộ phần với giá 9000 Nhân dân tệ. Đây đã là giá khá rẻ. Điều tra cho thấy, mộ phần có diện tích lớn nhỏ, thiết kế kết cấu, vật liệu đá v.v gần giống nhau, giá ở nghĩa trang Thông Huệ là 360 nghìn Nhân dân tệ, hơn nữa số lượng còn lại rất ít, đều là ở những ví trí khá kém.

A: LQ đã từng phỏng vấn người phụ trách Ban Quản lý Mai táng thành phố Bắc Kinh được biết, những năm gần đây, đúng là có một số người dân Bắc Kinh đã đến những khu vực lân cận như tỉnh Hà Bắc mua đất mai táng, nhưng phần lớn là những quận của Bắc Kinh giáp tỉnh Hà Bắc như Đại Hưng, Phòng Sơn, Thông Châu ...

B: Do giá đất mai táng ở Bắc Kinh tăng vọt, rất nhiều người Bắc Kinh đã bắt đầu sang các tỉnh lân cận như Hà Bắc... để mua đất mộ. Phóng viên qua điều tra phát hiện, một số nghĩa trang ở tỉnh Hà Bắc còn tồn tại hành vi vi phạm quy định về bán đất mai táng mang tính công ích để tư lợi cá nhân. Thí dụ như: trong Nghĩa trang Ngoạ Long, còn có cả vườn trồng táo và một nhà kính trồng rau. Một người dân trong làng Chu Cát Điếm cho biết: "Đến lúc thiếu đất mai táng, vườn táo và nhà kính này chắc chắn sẽ phải dỡ hết, khai thác làm nghĩa trang kiếm được nhiều tiền hơn so với trồng mấy thứ này".

A: Hiện tượng chuyển đổi đất mai táng mang tính công ích thành đất mai táng mang tính kinh doanh để bán kiếm lời cũng không phải ít. Phóng viên qua điều tra phát hiện, trong danh sách do Sở Dân chính tỉnh Hà Bắc công bố, nghĩa trang Kinh Đông Ngọa Long, nghĩa trang Thiên Đường ở thành phố Tam Hà, nghĩa trang Tây Cao Trang ở thành phố Trác Châu, nghĩa trang Hoa Kiều Thế Giới ở huyện Dị đều tồn tại vấn đề vi phạm quy định về bán đất mai táng công ích nhằm mưu lợi cá nhân. Vậy thì, xin anh Thanh Long cho biết, nhà nước có quy định cụ thể như thế nào đối với những nghĩa trang công ích?

C: Theo quy định nhà nước, nghĩa trang mang tính chất công ích là nghĩa trang công cộng để chôn cất thi hài hoặc hộp tro của cư dân nông thôn, không mở với bên ngoài, không cho phép kinh doanh. Còn nghĩa trang mang tính chất kinh doanh là nghĩa trang công cộng cung cấp dịch vụ có thu tiền để chôn cất hộp tro hoặc thi hài của cư dân thành thị, xây dựng nghĩa trang mang tính chất kinh doanh phải được Sở Dân chính của cấp tỉnh hoặc Bộ Dân chính phê chuẩn.

B: Xin anh giới thiệu cho các bạn thính giả biết nghĩa trang Trung Quốc cả thảy chia thành mấy loại?

C: Theo biết, hiện nay Trung Quốc có hai loại nghĩa trang, nghĩa trang mang tính chất công ích ở nông thôn và nghĩa trang ở thành thị, nghĩa trang mang tính chất công ích ở nông thôn là dùng loại đất phi canh tác trong đất tập thể nông thôn, thường là xây dựng trên đồi hoang, không phải mất tiền mua; nghĩa trang thành thị lại chia làm hai loại là mang tính chất công ích và mang tính chất kinh doanh, loại công ích chủ yếu là cung cấp nơi để hộp tro cho nhóm người thu nhập thấp, loại kinh doanh cho phép vốn thị trường kinh doanh. Giá mộ phần được xác định ra sao. Gần đây, người phụ trách hữu quan phụ trách công việc mai táng Vụ Công việc xã hội Bộ Dân chính Trung Quốc cho biết, hiện nay, cơ quan dân chính còn thiếu biện pháp điều tiết giá mộ phần. Theo quy định hữu quan, giá mộ phần thi hành theo giá chỉ định của nhà nước và giá điều tiết của thị trường, giá mộ phần mang tính chất kinh doanh do thị trường điều tiết.

A: Sau đây, chúng ta tạm nghỉ đôi phút, cùng thưởng thức bài hát Việt Nam: Bèo dạt mây trôi, sau đó sẽ tiếp tục thảo luận.

**************

A: Mời các bạn tiếp tục theo dõi tiết mục "Lăng kính cuộc sống".

Các bạn thân mến, nhân sĩ trong ngành phân tích rằng, có nhiều nguyên nhân khiến cho đất mai táng tăng giá, chẳng hạn như giá thành đất tăng, giá nhân công tăng... Ngoài ra, hiện nay công tác bảo vệ môi trường, quản lý, bảo vệ trật tự trị an ... của các nghĩa trang đều được cải thiện rõ rệt, tất cả những thứ này đều tính vào giá thành, nên chắc chắn sẽ đẩy giá đất mai táng tăng cao.

B: Theo Sảnh Hoa, quan niệm truyền thống cũng đã trở thành nhân tố thúc đẩy giá đất mai táng ngày càng tăng cao, rất nhiều người cho rằng, thà mất vài chục nghìn tệ để mua đất mộ, chứ không chọn một số cách mai táng giá thành khá rẻ và sinh thái như: bích táng (tức là đặt bình tro cốt của người đã mất vào một ô trên tường), thụ táng,... Chính quan niệm an táng truyền thống " Nhập thổ vi an" đã trở thành nguyên nhân chính cản chở sự phát triển của các hình thức an táng khác, từ đó đẩy giá đất mai táng "ngày càng leo thang".

A: Còn có nhân sĩ trong ngành phân tích rằng, một nguyên nhân quan trọng khiến giá đất mai táng tăng cao, đó là sau khi Chính phủ Trung Quốc áp dụng biện pháp điều tiết thị trường nhà đất, có một số người đã chuyển từ buôn bán nhà đất sang buôn bán đất mai táng, dẫn đến giá đất mai táng tăng lên, nhân sĩ này đồng thời dự đoán, trong mấy năm tới số người đầu tư vào đất mai táng sẽ ngày một nhiều.

C: Vừa qua, Bộ Dân chính và Uỷ ban Phát triển vả Cải cách nhà nước Trung Quốc đã cùng ban hành "Ý kiến chỉ đạo về vấn đề tăng cường hơn nữa việc quản lý thu phí dịch vụ tang lễ", trong đó chỉ rõ, phải tăng cường quy phạm chỉ đạo đối với việc định giá mộ phần mang tính chất kinh doanh, khi cần thiết cần tiến hành quản lý can thiệp đối với những mộ phần định giá quá cao. Giá mộ phần mang tính chất công ích, do ngành chủ quản giá cả xác định theo nguyên tắc phi kinh doanh kiếm lời và chiếu cố đến sức chịu đựng của người dân. Trong tình hình thực tế hiện nay, giá mộ phần quá cao đã phá hoại sự công bằng mai táng và xã hội, hơn nữa điều nghiêm trọng hơn là đằng sau nó là vấn đề đất đai, nếu không tăng cường giám sát quản lý, sẽ dẫn tới mâu thuẫn lớn. Phải nghiêm khắc điều tra xử lý, xử phạt đối với hiện tượng chiếm dụng đất canh tác xây mộ phần bán giá đắt, và phải hạn chế xây mộ phần quá xa hoa, giữ gìn sự công bằng mai táng và xã hội.

A: LQ cho rằng, mặc dù bản thân nghĩa trang có tính chất kép, đó là vừa mang tính công ích lại vừa tính thương phẩm, nhưng từ góc độ dân sinh mà nói, thì nghĩa trang chủ yếu là mang tính công ích, nhà nước nên gánh vác phần trách nhiệm này, tăng đầu tư để hạ giá thành.

C: Vâng, chị nói rất đúng, những năm qua mức độ thị trường hoá ngành tang lễ ngày càng cao, tỉ lệ nghĩa trang mang tính chất kinh doanh và nghĩa trang mang tính chất công ích ở một số thành phố lớn đã mất cân đối, nghĩa trang mang tính chất công ích đáp ứng nhu cầu của người dân thu nhập thấp thiếu nghiêm trọng, có một số người có cảm giác "không dám" chết, điều này đã tạo thị trường to lớn cho "mộ phần chiếm dụng đất trồng nông nghiệp" giá thấp. Tại nông thôn, công tác giám sát quản lý còn tụt hậu, xây dựng nghĩa trang mang tính chất công ích thiếu quy hoạch chung, hiện tượng xây dựng nghĩa trang trái phép, chiếm dụng đất đai trái phép, tiêu thụ trái phép còn phổ biến tồn tại. Cần tăng nhanh phát triển nghĩa trang mang tính chất công ích đáp ứng nhu cầu của người dân thu nhập thấp ở thành thị.

B: Làm thế nào giải quyết tận gốc tình hình tăng giá đất nghĩa trang vô tội vạ hiện nay, người dân nên lựa chọn thế nào để tránh tình trạng "người dân Bắc Kinh phải đi mai táng ở nơi khác?"

C: Theo tôi có ba cách lựa chọn.

Một là để nghĩa trang thành thị trở lại với định vị công ích, không nhằm mục đích kiếm lời, tiến hành nghiêm chỉnh theo định giá nhà nước, giá mộ phần chỉ bao gồm chi phí cơ bản như giá thành xây dựng, giá thành quản lý v.v.

Hai là trong tiền đề không thay đổi tính chất kinh doanh của nghĩa trang thành thị, phá vỡ sự độc quyền của đơn vị sự nghiệp kinh doanh nghĩa trang, đồng thời, cải cách chế độ phê duyệt hành chính, miễn là phù hợp tiêu chuẩn xây dựng nghĩa trang, thì cần cho phép các loại vốn xây dựng, kinh doanh các loại nghĩa trang,

Ba là sự trung hoà của hai phương án, nhà nước cần lấy nghĩa trang mang tính chất công ích ở thành thị làm chính, nghĩa trang mang tính chất kinh doanh làm phụ, đồng thời cải cách chế độ phê duyệt quản lý nghĩa trang, cho phép các loại vốn tham gia. Đây cũng là biện pháp thiết thực khả thi.

Song, bất kể phương án nào, đều cần nêu rõ việc nhà nước có trách nhiệm cung cấp nghĩa trang mang tính chất công ích cho cư dân thành thị, phá vỡ sự độc quyền nghĩa trang mang tính chất kinh doanh hiện nay.

A: Hiện nay, một số địa phương đã nhận thức được những vấn đề này. Chẳng hạn như, năm 2009, Bắc Kinh đã xây dựng nghĩa trang cất giữ tro cốt Trường Thanh mang tính công ích đầu tiên ở thôn Hắc Trang Hộ, quận Triều Dương, phía đông ngoài vành đai 5. Rõ ràng là cần có càng nhiều nghĩa trang mang tính công ích. Thế nhưng, chỉ làm tốt những việc này còn chưa đủ, điều mà cơ quan hữu quan cần phải làm là căn cứ theo tình hình thực tế để tiến hành cải cách chế độ quản lý nghĩa trang đã xây dựng cách đây 20 năm.