Để tinh thần Lôi Phong vượt thời đại

Nghe Online-I         Nghe Online-II

Đồng chí Lôi Phong

Năm nay là kỷ niệm 49 năm Chủ tịch Mao Trạch Đông kêu gọi nhân dân Trung Quốc học tập tinh thần anh hùng Trung Quốc Lôi Phong, cũng là 50 năm ngày hy sinh của Lôi Phong. Lôi Phong là một chiến sỹ bình thường, lấy việc giúp đỡ người khác làm niềm vui của mình, toàn tâm toàn ý phục vụ nhân dân. Mới đây, hoạt động tuyên truyền học tập Lôi Phong ở các nơi Trung Quốc đã bước vào cao trào.

Hơn 50 năm qua, hình ảnh và tinh thần Lôi Phong vẫn luôn in sâu trong ký ức của mỗi người dân Trung Quốc. Là một chiến sỹ bình thường từng một dạo bị "thần thánh hoá", thì nay Lôi Phong đã được trả lại cái đích thực vốn có của mình là "anh cả láng giềng".

Mặc dù nửa thế kỷ đã qua đi, nhưng tinh thần Lôi Phong vẫn trường tồn. Bước vào thế kỷ mới, tinh thần Lôi Phong có lỗi thời không? Chúng ta nên học tập Lôi Phong thế nào? Mời quý vị và các bạn đón nghe chương trình Lăng kính cuộc sống tuần này với chủ đề: Để tinh thần Lôi Phong vượt thời đại. Hoan nghênh các bạn tham gia và bày tỏ quan điểm với chúng tôi theo địa chỉ: vie@cri.com.cn

LQ:Thưa quý vị và các bạn, LQ hoan nghênh quý vị và các bạn đến với tiết mục "Lăng kính cuộc sống" trên sóng Đài Phát thanh Quốc tế Trung Quốc

SH: Xin chào quý vị và các bạn, Sảnh Hoa rất vui lại gặp quý vị và các bạn.

LQ: Trong tiết mục "Lăng kính cuộc sống" hôm nay, Sảnh Hoa và LQ còn mời chị Thu Huyền cùng tham gia buổi thảo luận. Xin mời chị Huyền.

TH: Thu Huyền xin chào quý vị và các bạn.

LQ: Nói đến Lôi Phong, thì tin rằng những bạn thính giả cao tuổi, hiểu biết nhiều về Trung Quốc không cảm thấy xa lạ, nhiều bạn thính giả trẻ tuổi chắc cũng biết đến, vậy chị Huyền là người hiểu biết nhiều về Trung Quốc và hiện nay công tác ở Trung Quốc, thì chắc rằng chị cũng biết đến Lôi Phong chứ ạ ?

TH: Dạ, vì là dân học tiếng Trung nên từ lâu Huyền đã được nghe kể về Lôi Phong, người anh hùng của nhân dân Trung Quốc. Ngày trước khi mới học tiếng Trung, chúng tôi đã được học câu: Học tập theo gương Lôi Phong. Thực ra nếu nói về xuất thân của Lôi Phong thì Huyền cũng chưa được rõ lắm.

SH: Hoá ra các bạn nước ngoài đều biết đến câu nói này. Vâng, để giúp chị Huyền cùng bạn hiểu thêm về thân thế người anh hùng Lôi Phong, sau đây Sảnh Hoa xin giới thiệu đôi nét về Lôi Phong. Lôi Phong sinh năm 1940, hồi còn nhỏ mất cả bố mẹ và anh em, nên trở thành mồ côi. Sau khi thành lập Nước Trung Hoa mới, được sự quan tâm đặc biệt của địa phương, Lôi Phong đã được vào học tiểu học, trở thành đội viên Đội Thiếu niên tiên phong. Lôi Phong từng làm nhân viên cơ yếu, công nhân nhà máy thép, sau đó nhập ngũ. Ngày 15/8/1962, Lôi Phong hy sinh khi mới 22 tuổi. Cả cuộc đời, Lôi Phong luôn dành hết tình thương yêu cho mọi người. Tuy chỉ là những mẩu chuyện nhỏ đời thường, nhưng đã mang lại hiệu quả xã hội và chính trị to lớn. Ngày 5/3/1963, Chủ tịch Mao Trạch Đông đã viết đề từ "Học tập đồng chí Lôi Phong", kể từ đó, phong trào học tập Lôi Phong đã được triển khai rầm rộ, lúc đó, phong trào học tập Lôi Phong và tinh thần Lôi Phong đã đóng vai trò xây dựng cũng như giữ gìn uy tín chính trị ở Trung Quốc.

LQ: Cùng với sự thay đổi của thời đại, tinh thần Lôi Phong cũng mang nội hàm khác nhau, vì vậy, tinh thần Lôi Phong đã trở thành một mô thức đạo đức có ý nghĩa quan trọng. Tất nhiên, trong thời kỳ mà Lôi Phong trở nên nổi tiếng, thì cũng đúng vào lúc kết thúc thiên tai kéo dài trong 3 năm, người dân cần có một anh hùng xuất thân từ một người bình thường để gây dựng lòng tin đối với chính phủ. Tinh thần Lôi Phong mà mọi người biết đến là một tấm gương sáng đã được thông qua sự tuyên truyền của báo giới, mọi người đều muốn biết, một Lôi Phong chân thực là như thế nào. Có một số người tỏ ra nghi ngờ đối với hình ảnh chân thực của Lôi Phong, họ cho rằng, trong tinh thần Lôi Phong có quá nhiều dấu hiệu và màu sắc chính trị, khiến người ta cảm thấy không chân thực. Là người nước ngoài, Huyền có nhận xét như thế nào đối với hình tượng Lôi Phong ?

TH: Khi xuất hiện bất cứ nhân vật điển hình tiên tiến nào, lời khen tiếng chê là điều không tránh khỏi, điển hình tiên tiến xét cho cùng thì cũng là người bình thường, trên đời này làm gì có ai mười phân vẹn mười đâu, Lôi Phong cũng không ngoại lệ. Dòng chính của xã hội Trung Quốc từ trước tới nay không hề phủ nhận tinh thần Lôi Phong. Những năm qua, cùng với sự giải mã của báo giới, Lôi Phong- con người cũng có " khiếm khuyết" ấy đã trở lại cuộc sống càng rõ ràng và phong phú hơn, hình tượng Lôi Phong lại càng trở nên đáng khâm phục, đáng yêu và đáng tin. Cái mà chúng ta nhìn thấy là hình ảnh một Lôi Phong giản dị, nhiệt tình, hiền lành, khiêm tốn v.v. Để Lôi Phong từ "thần thánh" trở thành " người bình thường", để hình ảnh "anh cả láng giềng" bên cạnh chúng ta cùng trở nên chân thực và đa chiều, càng có sức lan toả. Trong xã hội hiện đại, bản chất chân thực của con người là thứ có sức thuyết phục nhất, tinh thần Lôi Phong là như vậy.

SH: Mọi người học tập Lôi Phong, không phải vì thần tượng Lôi Phong, mà là vì chúng ta cần sự chân thật về đạo đức. Mới đi được 22 năm ngắn ngủi của cuộc đời, Lôi Phong trở thành thần tượng không chỉ vì đã tạo nên huy hoàng từ những câu chuyện nhỏ, mà tinh thần Lôi Phong đã hoà nhập vào lịch sử và văn hoá của dân tộc Trung Hoa. Thời đại khác nhau, "Tinh thần Lôi Phong" có nội hàm khác nhau, nó phát triển theo thời đại và thúc đẩy thời đại. Hàng năm, sau mỗi đợt triển khai phong trào học tập Lôi Phong, không khí xã hội đều có sự chuyển biến tốt hơn.

LQ: Trong 50 năm qua, tinh thần sáng chói của Lôi Phong đã hội tụ thành một dòng sông tráng lệ. Tinh thần Lôi Phong đã vượt xa cả tên gọi. Lôi Phong là một tinh thần, là một biểu tượng văn hóa. Tuy những sự tích của Lôi Phong đã được đề cao quá mức, một phần là do nhu cầu chính trị trong thập niên 60 thế kỷ trước, những sự tích bình thường của Lôi Phong đã ngời sáng phẩm chất của một con người. Trong cuộc điều tra với quy mô lớn của gần 20 cơ quan báo chí năm 2003, Lôi Phong đã được bình chọn là "Một trong 10 thần tượng văn hóa lớn" trong thế kỷ 20, đó chính là sự đánh giá đối với giá trị của tinh thần đáng quý này. Có người cho rằng, tinh thần Lôi Phong là một tinh thần mà bất kể trong thời đại nào chúng ta đều cần phải có, Huyền đánh giá như thế nào đối với việc này ?

TH: Sau 50 năm, hiện nay Trung Quốc đã là nền kinh tế lớn thứ hai trên trế giới, vị thế của Trung Quốc trên trường quốc tế ngày càng cao. Cuộc sống nhân dân Trung Quốc ngày càng sung túc, điều kiện vật chất đầy đủ, và đang phấn đấu phát triển toàn diện xã hội khá giả. Thế nhưng, các nhân tố như sự va chạm giữa các giá trị quan, sự đan xen giữa các lợi ích, sự phức tạp của các cuộc giằng co lợi ích, hạnh phúc và lo âu,... đã trở thành mặt trái của trong cuộc sống của người dân bình thường.

Có người cho rằng, trong quá trình theo đuổi công bằng, tự do và quyền lợi, khi tiền tài vật chất đầy đủ nhưng lại thiếu sự tu dưỡng tinh thần, lợi ích sẽ trở thành "con chó điên" cắn người, nó sẽ xé nát hệ thống giá trị và sự tôn nghiêm tín ngưỡng của chúng ta. Hiện nay, Trung Quốc càng cần một thứ tinh thần có thể tôn vinh lý tưởng, dẫn dắt giá trị quan cốt lõi, để tăng thêm sự phong phú của nội tâm cũng như cảm giác hạnh phúc. Tinh thần Lôi Phong từng vun vén hạnh phúc cho bao thế hệ, giai đoạn lịch sử khác nhau, mỗi người thuộc các tầng lớp xã hội khác nhau đều tìm thấy sự an ủi trong nội tâm mình từ tinh thần Lôi Phong.

LQ :Vậy sau đây chúng ta tạm nghỉ đôi phút cùng thưởng thức bài hát: Học tập tấm gương sáng Lôi Phong, một bài hát cách mạng từng được mọi người ở khắp các nơi Trung Quốc ưa thích. Đại ý lời ca như sau:

Noi theo tấm gương sáng Lôi Phong,

trung thành với cách mạng với Đảng,

yêu ghét rõ ràng, không quên ơn,

lập trường kiên định,

ý trí kiên cường.

Đồng chí Lôi Phong

SH: 50 năm qua, tinh thần Lôi Phong đã giáo dục và khích lệ biết bao người dân Trung Quốc, rất nhiều người đua nhau làm "Lôi Phong sống". "Lôi Phong sống" có nghĩa là làm một người nhiệt tình giúp đỡ người khác giống như Lôi Phong. Hiện nay, không chỉ người dân Trung Quốc, mà đông đảo bạn bè quốc tế cũng biết đến tinh thần Lôi Phong. Được biết, rất nhiều lưu học sinh của các nước ASEAN ở Trung Quốc đang thi đua học tập tinh thần Lôi Phong, phấn đấu làm "Lôi Phong sống". Chị Huyền này, là một người nước ngoài ở Trung Quốc, chị có thể chia sẻ một chút cảm nhận của mình về "tinh thần Lôi Phong" không ạ?

TH: Điều mà các bạn trẻ chúng tôi thấy cần học tập tấm gương Lôi Phong là đức tính giản dị, tiết kiệm, coi việc giúp đỡ người khác là niềm vui của mình.

Có thể dẫn ra đây một ví dụ tiêu biểu. " Cơn bão nhiệt đới- Đội phục vụ tình nguyện lưu học sinh Việt Nam", là đội tình nguyện viên lưu học sinh Việt Nam đầu tiên tại Nam Ninh. Người thì thuyết minh tiếng Việt cho viện bảo tàng, người thì chăm sóc trẻ em sống xa bố mẹ và người già cô đơn...đâu đâu cũng có thể trông thấy bóng dáng của các em. Ngày 4/3, em Ngô Quang Quý đã dẫn "đoàn Lôi Phong quốc tế" đến quảng trường Vạn Đạt Nam Ninh tham gia hoạt động "học tập Lôi Phong". Em Ngô Quang Quý nói, sự tích của Lôi Phong hết sức cổ vũ lòng người, miễn là có khả năng thì chúng ta phải dành sự giúp đỡ cho người khác, đóng góp cho xã hội.

Em Ngô Quang Quý đến từ Trường Đại học Ngoại ngữ Đà Nẵng, hiện đang theo học Hán Ngữ Thương mại tại Trường Đại học Dân tộc Quảng Tây, qua giới thiệu của chị Trần Thị Phượng Thúy cùng trường, em đã trở thành Đội trưởng Đội tình nguyện "Cơn bão Nhiệt đới". Em cho biết, tháng 3 hàng năm cũng là tháng tình nguyện viên Việt Nam, em thường xuyên tham gia hoạt động phục vụ tình nguyện tại Việt Nam, vừa mới khai giảng em đã được biết nhà trường tổ chức hoạt động "học tập Lôi Phong", vậy là em ghi tên luôn để góp phần mình cho xã hội".

Em Ngô Quang Quý cho biết, " Cơn bão nhiệt đới- Đội phục vụ tình nguyện lưu học sinh Việt Nam" thành lập tháng 12/2010, thành viên là các lưu học sinh Việt Nam tại trường Đại học Dân tộc Quảng Tây, chủ yếu tham gia các hoạt động tình nguyện như làm phiên dịch, thuyết minh tiếng Việt cho viện bảo tàng, giúp đỡ người già cô đơn v.v., đến nay đã tổ chức rất nhiều hoạt động tình nguyện.

LQ: Cách miêu tả, giới thiệu và tuyên truyền rộng rãi qua cách thức tuyên truyền truyền thống đã làm nhiều người nảy sinh sự hoài nghi đối với tinh thần Lôi Phong, khiến họ từ chỗ sùng bái Lôi Phong đến cực độ, dẫn đến cực đoan là phê phán Lôi Phong. Trên thực tế, những người biết suy nghĩ một chút sẽ nghĩ đến rằng mọi người phủ nhận không phải là Lôi Phong, mà là sự tuyên truyền tinh thần Lôi Phong một cách quá thổi phồng. Tinh thần Lôi Phong vẫn đáng để mọi người noi theo. Vậy thì, trong thời đại ngày nay chúng ta nên phát huy tinh thần Lôi Phong như thế nào ?

TH: Tôi cho rằng nên từ bỏ cách tuyên truyền học tập Lôi Phong theo kiểu nặng về hình thức. Từ thần thoại cho đến hiện thực, có một điều sẽ không thay đổi đó là: người Trung Quốc cần "đồng chí Lôi Phong", vì chúng ta luôn hướng đến một xã hội tốt đẹp hơn. Điều cấp bách hiện nay là phản đối việc học tập Lôi Phong và tuyên truyền học tập Lôi Phong theo chủ nghĩa hình thức, nói cụ thể hơn chính là từ bỏ chủ nghĩa hình thức.

Ý nghĩa của tinh thần Lôi Phong là ở chỗ tìm được điểm chung giữa cái bình thường và vĩ đại, cá nhân và xã hội, cuộc sống và lý tưởng. Có tấm lòng nhân ái và bao dung đối với xã hội và người khác. Các tác phong tốt đẹp như tinh thần yêu nghề, khắc phục khó khăn nghiên cứu khoa học, gian khổ phấn đấu, hay yêu ghét rõ ràng, lời nói đi đôi với việc làm, công tư phân minh, chủ nghĩa yêu nước, chủ nghĩa tập thể, ý thức nghề nghiệp v.v đều là nội dung quan trọng của tinh thần Lôi Phong. Tinh thần này là tinh thần vượt thời đại, vượt khu vực và vượt tầng lớp xã hội.

Hiện nay, lại một lần nữa đề xướng học tập tinh thần Lôi Phong, nhưng bối cảnh thời đại lại ở vào giai đoạn trào lưu kinh tế thị trường, có nhiều người chỉ vì chạy theo tiền bạc, mà mất đi đạo đức vốn có của con người, từ sự kiện của cháu Duyệt Duyệt cho đến nguy cơ an toàn thực phẩm khiến mọi người kinh sợ, nguy cơ môi trường ngày một xấu đi, cũng như hiện tượng tham nhũng hầu như không kiểm soát được đều đã cảnh báo ta chúng ta sự rủi ro hiện thực của sự xuống cấp xã hội. Thế nhưng vấn đề là ở chỗ, liệu học tập tinh thần Lôi Phong có thể giải quyết được vấn đề hay không ?

LQ: Mọi người có thể học tập Lôi Phong, nhưng không nên lấy việc học tập tấm gương sáng của Lôi Phong làm tấm màn che đậy cho những khiếm khuyết của thể chế. Bằng không, chúng ta sẽ mất đi càng nhiều cơ hội tốt để cải cách thể chế. Chúng ta cần có tinh thần Lôi Phong, chẳng thà chúng ta hãy làm một con người theo đúng lương tâm của mình. Đối với các bạn trẻ trong thời đại ngày nay mà nói, Lôi Phong ...... có chút xa xôi. Lôi Phong cũng từng ở tuổi thanh xuân, tràn đầy sức sống, luôn vui vẻ giúp đỡ những người có khó khăn, nhưng cũng cần phải tìm một phương thức giới thiệu và tuyên truyền càng phù hợp với nhu cầu của thời đại. Phải để cho giá trị của tinh thần Lôi Phong tiếp tục đơm hoa kết trái, khiến tinh thần ngời sáng của Lôi Phong cũng tiến lên cùng thời đại.

SH: Một số nghi vấn đã làm phức tạp hoá hình tượng Lôi Phong, nhưng cho dù như vậy, những cuộc thảo luận liên quan không hề ảnh hưởng đến suy nghĩ về tinh thần Lôi Phong trong xã hội Trung Quốc, phạm vi ảnh hưởng đến công chúng của những cuộc thảo luận này vẫn rất hạn hẹp. Thực ra, nếu chỉ dựa vào cơ quan chính phủ, thì bất cứ hình ảnh anh hùng nào cũng chỉ có thể xây dựng được trong một thời gian nhất định. Lôi Phong đã trở thành một tấm gương vượt thời đại, điều này chứng tỏ rằng, Lôi Phong không phải do chính phủ tạo ra, mà được sự thẩm định qua sự đánh giá của xã hội.