Những đổi thay trong cuộc sống của người Trung Quốc sau 10 năm gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới

Ngày 11/12/2001, Trung Quốc trở thành thành viên chính thức thứ 143 của Tổ chức Thương mại thế giới. Thời gian thấm thoắt thoi đưa, đến nay Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới đã tròn 10 năm. Trong con mắt của rất nhiều người, gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới chỉ là một quyết sách của Trung Quốc, chỉ là một hiệp ước Trung Quốc ký với nước khác, không liên quan gì đến cuộc sống người dân bình thường, nhưng trên thực tế, một quyết sách, một hiệp ước ban đầu, đã thực sự thay đổi cuộc sống của người dân Trung Quốc. Xin mời quý vị và các bạn theo dõi chương trình Trung Quốc ngày nay do Hùng Anh và Hải Vân chủ trì...

Hùng Anh: "Câu chuyện hàng ngày, tiêu điểm truyền thông, điểm nóng xã hội, giới thiệu về một Trung Quốc chân thực", hoan nghênh quý vị và các bạn theo dõi chương trình Trung Quốc ngày nay, tôi là Hùng Anh.

Hải Vân: Trung Quốc ngày nay, bắt nhịp hơi thở xã hội Trung Quốc. Cảm ơn các bạn đang có mặt bên máy thu thanh thu nghe chương trình Trung Quốc ngày nay của Đài Phát thanh Quốc tế Trung Quốc. Tôi là Hải Vân.

Hùng Anh: Trong chương trình Trung Quốc ngày nay, chúng ta sẽ trò chuyện về những đổi thay trong cuộc sống của người Trung Quốc sau 10 năm gia nhập WTO, hoan nghênh quý vị và các bạn tham gia trò chuyện với chúng tôi qua chuyên mục Trung Quốc ngày nay trên mạng với địa chỉ https://vietnamese.cri.cn

Hải Vân: Theo như Hải Vân được biết, Việt Nam cũng đã gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới vào năm 2007, chúng tôi cũng mong các bạn trò chuyện với chúng tôi về những đổi thay của cuộc sống người dân Việt Nam sau khi Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới. Trước hết xin mời quý vị và các bạn nghe một đoạn băng ngắn:

Thay đổi 1: Ngành ngân hàng trở thành "ngành dịch vụ"

Theo hiệp nghị hữu quan của WTO, sau khi gia nhập WTO, Trung Quốc sẽ từng bước xóa bỏ các hạn chế đối với ngân hàng vốn nước ngoài. Ngân hàng vốn nước ngoài có thể triển khai dịch vụ ngoại tệ với doanh nghiệp Trung Quốc và cư dân Trung Quốc; cho phép ngân hàng vốn nước ngoài cung cấp dịch vụ Nhân dân tệ cho tất cả khách hàng Trung Quốc trong vòng 5 năm. Tính đến cuối năm 2001, Trung Quốc cả thảy có 216 ngân hàng chi nhánh do 185 ngân hàng của 45 nước và khu vực thiết lập.

Hùng Anh: Vâng, thông qua đoạn băng ngắn vừa rồi, chúng ta được biết, sau 10 năm Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới, cả thảy có gần 200 ngân hàng vốn nước ngoài triển khai dịch vụ tại Trung Quốc, như vậy là ngân hàng trong nước không chỉ còn lại bốn ngân hàng nhà nước lớn truyền thống như Ngân hàng Công Thương, Ngân hàng Nông Nghiệp, Ngân hàng Trung Quốc, Ngân hàng Kiến Thiết, sự lựa chọn của người dân Trung Quốc tăng lên. Như vậy là bốn ngân hàng nhà nước lớn tăng thêm rất nhiều đối thủ cạnh tranh.

Hải Vân: Vâng, bởi vì phải đối mặt với cạnh tranh, cho nên các ngân hàng phải so sánh dịch vụ, hiện nay ngân hàng nhiều lắm, xem ngân hàng nào có thái độ phục vụ tốt, phục vụ chu đáo, ngân hàng nào không cần xếp hàng thì tôi đi ngân hàng đó.

Hùng Anh: Nói đến xếp hàng, tôi nhớ lại trước kia đi ngân hàng thường xuyên phải xếp hàng, trong đại sảnh ngân hàng, thường là quang cảnh người đông như kiến, phải xếp hàng dài phiền phức lắm, quan trọng là mất thì giờ, có những lần phải xếp hàng chờ đợi cả buổi chiều trong ngân hàng chỉ để rút ít tiền, không tiện tý nào. Bây giờ thì khác rồi, cơ bản không phải xếp hàng nữa, bởi vì có rất nhiều dịch vụ như gửi tiết kiệm, rút tiền, nộp lệ phí nước, điện, điện thoại v.v trực tiếp thực hiện trên máy ATM của ngân hàng, rất tiện lợi, nếu không muốn ra ngân hàng, có thể trực tiếp thực hiện các dịch vụ qua ngân hàng In-tơ-nét hoặc ngân hàng điện thoại, không cần phải ra khỏi nhà.

Hải Vân: Vâng, ngoài không phải xếp hàng ra, chủng loại dịch vụ cũng phong phú thêm. Trước kia tôi thấy vai trò của ngân hàng chỉ là gửi tiết kiệm hoặc rút tiền, mua trái phiếu, hiện nay vai trò của ngân hàng không những giúp người dân quản lý tiền của như gửi tiết kiệm, rút tiền, còn có thể cung cấp rất nhiều dịch vụ trong cuộc sống, chẳng hạn như nộp lệ phí điện, nước, đóng quỹ bảo hiểm xã hội, quỹ nhà ở v.v, còn có thể cung cấp phục vụ quản lý tài sản cá nhân, dịch vụ vay tín dụng v.v, ngành ngân hàng thực sự trở thành ngành dịch vụ.

Hùng Anh: Vâng, có thể nói, sau 10 năm gia nhập WTO, vai trò của ngân hàng từ "ông chủ" trở thành "người phục vụ", trình độ và chất lượng phục vụ ngày một nâng cao, mang lại rất nhiều tiện lợi cho cuộc sống người dân. Vâng, sau đây xin mời quý vị và các bạn nghe tiếp một đoạn băng ngắn.

Thay đổi 2: Ô-tô giảm giá, dần dần đi vào gia đình bình thường

Sau khi gia nhập WTO, Trung Quốc cam kết giảm từng năm lãi suất thuế quan nhập khẩu nguyên chiếc xe ô-tô từ ba con số trở xuống, mức thuế nhập khẩu trung bình của ô-tô và linh kiện phụ tùng ô-tô giảm xuống còn 13,4% hiện nay, đồng thời hủy các hạn chế về hạn ngạch ô-tô nhập khẩu. Hầu như tất cả tập đoàn ô-tô xuyên quốc gia đều đến đầu tư tại Trung Quốc trong 10 năm qua, các tập đoàn ô-tô nổi tiếng như Hyundai, Honda, KIA, Toyota, BMW và Mercedes-Benz, Ford v.v lần lượt xây dựng doanh nghiệp liên doanh tại Trung Quốc. Sau khi gia nhập WTO, Trung Quốc đã dỡ bỏ chính sách hạn chế đầu tư đối với doanh nghiệp vốn nước ngoài, doanh nghiệp dân doanh, có hơn 30 doanh nghiệp dân doanh đi vào lĩnh vực chế tạo ô-tô nguyên chiếc, Trung Quốc đã xuất hiện hàng loạt doanh nghiệp sản xuất ô-tô thương hiệu tự chủ mới như Geely, Chery, BYD v.v. Chỉ trong 10 năm, Trung Quốc từ một nước lớn về sản xuất xe đạp trở thành nước đứng đầu trên thế giới về sản xuất và tiêu thụ ô-tô.

Hùng Anh: Vâng, qua giới thiệu của đoạn băng vừa rồi, chúng ta được biết, sau khi Trung Quốc gia nhập WTO, toàn bộ thị trường ô-tô thực hiện mở cửa, hầu như tất cả tập đoàn ô-tô xuyên quốc gia nổi tiếng trên thế giới đều đi vào thị trường Trung Quốc, khiến ngành công nghiệp ô-tô Trung Quốc tương đối yếu ớt lúc bấy giờ bị tác động mạnh mẽ. Có một thời điểm lịch sử thú vị như sau: Trung Quốc đón chào WTO bằng cách giảm giá ô-tô thương hiệu tự chủ: trước thềm gia nhập WTO, giá một chiếc ô-tô thương hiệu Xiali giảm liên tục từ giá gốc 110 nghìn tệ, đến ngày gia nhập WTO chỉ còn lại 30 nghìn tệ; ô-tô thương hiệu Geely cũng hưởng ứng theo, một dòng xe của thương hiệu Geely giảm xuống còn 29 nghìn 800 tệ.

Hải Vân: Vâng, lúc bấy giờ chắc mọi người đều cảm thấy hết sức lo ngại cho ngành ô-tô Trung Quốc, bởi vì các thương hiệu nước ngoài nổi tiếng đều tràn vào, thương hiệu tự chủ Trung Quốc liệu có rơi vào cảnh "tấc đất cắm dùi" hay không? Nhưng về mặt này, có thể nói Trung Quốc đã hoàn thành phần thi của mình khá xuất sắc.

Hùng Anh: Vâng. Sau khi gia nhập WTO, Trung Quốc đã dỡ bỏ chính sách hạn chế đối với doanh nghiệp vốn nước ngoài cũng như doanh nghiệp dân doanh đầu tư vào lĩnh vực ô-tô, có hơn 30 doanh nghiệp dân doanh đi vào lĩnh vực chế tạo ô-tô nguyên chiếc, khiến hàng loạt ô-tô thương hiệu tự chủ đã phát huy tiềm năng tối đa trên thị trường. Chẳng hạn như ô-tô Chery trước đây vì không có "Giấy phép sản xuất" sản phẩm trước khi gia nhập WTO, dự án sản xuất ô-tô có vốn đầu tư 1,7 tỷ nhân dân tệ không thể tiêu thụ ở thị trường trong nước. Sau khi gia nhập WTO, cùng với sự mở cửa cấp "Giấy phép sản xuất" ô-tô, Chery tách khỏi tập đoàn ô-tô Thượng Hải, tự nghiên cứu chế tạo rất nhiều dòng xe mang thương hiệu tự chủ. 10 năm qua, Trung Quốc đã xuất hiện rất nhiều doanh nghiệp ô-tô thương hiệu tự chủ mới như Geely, Chery, BYD v.v, đồng thời đã chiếm thị phần nhất định.

Hải Vân: Như vậy, sản phẩm ô-tô Trung Quốc ngày càng phong phú đa dạng, khiến tình trạng liên kết "độc quyền" như ô-tô thương hiệu Audi độc quyền thị trường xe cao cấp, ba thương hiệu truyền thống Santana, Citroen và Jetta độc quyền thị trường xe trung cấp, thương hiệu Xiali, AUTO độc quyền thị trường xe giá rẻ không còn tồn tại.

Hùng Anh: Vâng, hiện nay có rất nhiều thương hiệu và dòng xe có thể lựa chọn, chủng loại rất phong phú đa dạng như ô-tô gia đình, xe việt dã v.v, điều quan trọng hơn là giá cả rẻ hơn trước nhiều. Trước đây ô-tô là đồ xa xỉ, hiện nay dần dần trở thành đồ dùng sinh hoạt hàng ngày không thể thiếu của gia đình, đã đi vào rất nhiều gia đình người dân bình thường.

Hải Vân: Vâng. Trước kia là không mua nổi ô-tô, hiện nay mua ô-tô đã không còn là chuyện khó, vấn đề là liệu có nuôi nổi ô-tô hay không. Có thể nói đây là một đổi thay rất thú vị sau 10 năm Trung Quốc gia nhập WTO. Tiếp theo xin mời quý vị và các bạn nghe tiếp đoạn băng.

Thay đổi 3: Cước phí điện thoại giảm, giá sản phẩm đồ điện tử sụt giảm

Sau khi gia nhập WTO, Trung Quốc từng bước cho phép "Thâm nhập và sử dụng mạng truyền dẫn thông tin viễn thông công cộng và dịch vụ của mạng", bao gồm dịch vụ thông tin viễn thông giá trị gia tăng, dịch vụ chuyển gọi thông tin viễn thông cơ sở, âm thanh và số liệu di động v.v đều mở cửa với doanh nghiệp vốn nước ngoài nắm cổ phần tối đa 51%. Dưới yêu cầu thực hiện nghĩa vụ quy chế tối huệ quốc và độ minh bạch, chính phủ dỡ bỏ định giá của nhà nước đối với cước bưu chính viễn thông, trước cạnh tranh của các nhà cung cấp dịch vụ thông tin viễn thông lớn, cước phí điện thoại cố định, điện thoại đường dài, điện thoại di động, lên mạng, chuyển vùng v.v đều giảm với mức lớn. Chức năng của các đồ dùng điện tử ngày càng tiện lợi, giá máy vi tính, máy ảnh, điện thoại di động giảm giá mạnh nhất trong 10 năm qua.

Hùng Anh: Các loại cước phí như điện thoại, lên mạng, đồ dùng điện tử ngày càng rẻ, điều này tôi cảm nhận sâu sắc nhất. Tôi nhớ 10 năm trước, cước phí di động của Bắc Kinh khá đắt, vào khoảng 4-6 hào/phút, hơn nữa là thu lệ phí hai chiều, nếu đi công tác ở tỉnh khác, còn phải tính thêm lệ phí chuyển vùng. Đến nay, cước phí điện thoại đã giảm với mức lớn, giảm xuống còn khoảng 0,13 tệ/phút; ngoài ra, mạng In-tơ-nét 10 năm trước còn chưa được phổ cập như hiện nay, lên mạng không tiện, muốn lên mạng phải đi quán In-tơ-nét, 4 tệ/giờ. Hiện nay, máy vi-tính, mạng In-tơ-nét đều được phổ cập, ở nhà lên mạng, lệ phí thuê bao mỗi tháng chỉ cần 70-80 tệ.

Hải Vân: vâng. Những danh mục và phương pháp tính cước phí đắt đỏ trước kia như lắp điện thoại, nối mạng điện thoại, thu phí hai chiều, tính cước phí theo phút v.v đều được hủy bỏ. Ngoài ra, đồ điện tử cũng giảm giá mạnh. Hải Vân nhớ 10 năm trước một chiếc máy điện thoại di động nắp gập màn hình đen trắng Nô-ki-a phải mấy nghìn tệ, hiện nay chỉ cần vài trăm tệ là có thể mua được, giá cả giảm xuống gần 10 lần; trước đây lắp một bộ máy vi tính cần khoảng chục nghìn tệ, hiện nay chỉ vào khoảng 3000 tệ.

Hùng Anh: Trước kia sở hữu một chiếc điện thoại di động, một chiếc máy vi tính đã được coi là sành điệu lắm rồi, hiện nay điện thoại di động có thể thay thường xuyên, máy tính cũng vậy, rất nhiều gia đình đều sở hữu vài chiếc máy vi tính. Theo số liệu thống kê mới nhất của IDC, Công ty điều tra Mỹ, số lượng tiêu thụ máy vi tính trên thị trường Trung Quốc trong quý hai là 18,5 triệu chiếc, chiếm 22% lượng tiêu thụ toàn cầu, là thị trường máy tính lớn nhất toàn cầu.

Thay đổi 4: Mặt hàng phong phú, hàng nước ngoài đi vào thị trường Trung Quốc

Trung Quốc cam kết sau 3 năm gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới, tất cả doanh nghiệp đều có quyền triển khai hoạt động thương mại xuất nhập khẩu tại Trung Quốc. Trong thời gian quá độ 5 năm, Trung Quốc từng bước dỡ bỏ giấy phép, hạn ngạch của 424 loại sản phẩm cũng như các biện pháp phi thuế quan như kiểm soát ngoại tệ, tiêu chuẩn kiểm nghiệm kỹ thuật v.v. Trong 10 năm qua, mức thuế quan Trung Quốc từ 15,3% năm 2001 giảm xuống còn 9,8% hiện nay.

Hùng Anh: Sau khi gia nhập WTO, Trung Quốc mở cửa thương mại xuất nhập khẩu, khiến mặt hàng trên thị trường Trung Quốc trở nên hết sức phong phú. Theo thống kê, 10 năm trước, chủng loại mặt hàng trên thị trường Trung Quốc vào khoảng 400 nghìn loại, trong khi đó trên thị trường thế giới vào khoảng 1,4 đến 1,5 triệu loại mặt hàng, cho đến nay, trên thị trường Trung Quốc có đầy đủ các loại mặt hàng trên thế giới, thậm chí rất nhiều đồ xa xỉ quốc tế đều coi Trung Quốc là quê hương thứ hai.

Hải Vân: Một mặt chứng tỏ thị trường Trung Quốc rất rộng lớn, mặt khác chứng tỏ người Trung Quốc ngày càng khá giả. Ngoài ra, do thuế quan hàng nông sản giảm với mức lớn, rất nhiều hàng nông sản nước ngoài đi vào gia đình người dân Trung Quốc, chẳng hạn như nho, táo của Mỹ, thịt bò của Nhật, gạo của Thái Lan, quả Thanh Long của Việt Nam v.v, giá cả cũng phải chăng.

Hùng Anh: Sau 10 năm gia nhập WTO, không những cuộc sống vật chất của người dân Trung Quốc như ăn, ở, đi lại đều có những thay đổi to lớn, cuộc sống tinh thần của người dân Trung Quốc cũng thay đổi rất nhiều. Xin mời quý vị và các bạn nghe tiếp đoạn băng sau đây:

Thay đổi 5: Du học nước ngoài không phải là chuyện khó nữa

Theo quy định của Hiệp định thương mại dịch vụ WTO: Phàm hoạt động giáo dục thu học phí, mang tính chất thương mại đều thuộc phạm trù của thương mại dịch vụ giáo dục, tất cả nước thành viên WTO đều có quyền tham gia cạnh tranh dịch vụ giáo dục, thị trường giáo dục Trung Quốc từ đó mở cửa trước toàn cầu.

Hùng Anh: Vì thị trường giáo dục các nước thành viên WTO đều mở cửa bình đẳng cho nhau, càng nhiều gia đình khá giả suy xét đến chuyện cho con cái du học nước ngoài. Kể từ năm 2008 đến nay, số lượng học sinh du học nước ngoài của Trung Quốc tăng lên mức hai con số, sau đó mỗi năm đều tăng trên 24%. Được biết, Trung Quốc đã thay thế Hàn Quốc, trở thành nước có nguồn học sinh nước ngoài lớn nhất của các nhà trường ký túc Mỹ. Ở 10 năm trước, thông tin du học nước ngoài không minh bạch, học phí cao, khó được cấp thị thực, ngoại ngữ không giỏi hầu như không có khả năng đi du học nước ngoài.

Hải Vân: Ngoài ra, hàng loạt cơ cấu giáo dục vốn nước ngoài đã đổ vào thị trường giáo dục Trung Quốc. Bố cục độc quyền của cơ cấu giáo dục nhà nước bị phá vỡ. Cơ cấu giáo dục vốn nước ngoài như Dell, phố Uôn v.v đều tập trung đầu tư vào đào tạo tiếng Anh. Con số thống kê cho thấy, có trên 90% doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực giáo dục là doanh nghiệp nước ngoài.

Hùng Anh: Trong khi đó, Trung Quốc ít nhất có 300 triệu người đang theo học tiếng Anh, có nhu cầu rất lớn đối với giáo viên nước ngoài, Tổng Giám đốc Trung tâm giao lưu giáo dục văn hóa Mỹ-Trung giúp giáo viên nước ngoài tìm việc làm tại Trung Quốc Lý Hiểu Mai cho biết, "Bất kể chúng tôi thuê bao nhiêu giáo viên tiếng Anh, đều không đáp ứng nổi nhu cầu của nhà trường Trung Quốc".

Thay đổi 6: Cùng lúc đón xem các bộ phim lớn toàn cầu

Lời cam kết khi gia nhập WTO của Trung Quốc về sản phẩm và dịch vụ văn hóa bao gồm cho phép doanh nghiệp nước ngoài thiết lập doanh nghiệp quảng cáo, kinh doanh rạp chiếu bóng tại Trung Quốc bằng hình thức liên doanh, từng bước xóa bỏ hạn chế dịch vụ tiêu thụ sản phẩm in ấn của doanh nghiệp nước ngoài tại Trung Quốc, mỗi năm nhập khẩu 20 bộ phim nước ngoài.

Hùng Anh: Cùng với việc hạ thấp ngưỡng cửa cho phép điện ảnh đi vào thị trường văn hóa Trung Quốc, tập đoàn điện ảnh vốn nước ngoài như Warner Bros, Viacom, Sony v.v tới tấp đi vào ngành sản xuất phim Trung Quốc, cả nước có hơn 300 cơ cấu đầu tư sản xuất phim, sản lượng phim từ khoảng 100 bộ/năm trước khi gia nhập WTO nâng lên tới 526 bộ phim năm 2010, tổng doanh thu bán vé đột phá chục tỷ Nhân dân tệ.

Hải Vân: Khán giả Trung Quốc có thể đón xem các bộ phim 3D ra mắt cùng lúc trên toàn cầu, ngành điện ảnh trong nước cũng không vì thế mà bị sụp đổ, kể từ năm 2004 đến nay, tổng doanh thu bán vé của phim Trung Quốc liên tục 6 năm vượt phim nước ngoài.

Hùng Anh: Ngoài ra, về mức độ mở cửa của thị trường giải trí trong nước, Mỹ từng kiện Trung Quốc về đặt rào cản đối với sách, âm nhạc, điện ảnh nhập khẩu hoặc tiêu thụ cũng như sản phẩm giải trí khác, Trung Quốc chấp nhận phán quyết của WTO, tuyên bố mở cửa hơn nữa thị trường sản phẩm giải trí trước ngày 19/3/2011.

Hải Vân: Điều này có nghĩa là Trung Quốc sẽ cho phép các doanh nghiệp Mỹ và nước ngoài nhập điện ảnh, âm nhạc, trò chơi điện tử và sách vào thị trường Trung Quốc, đồng thời cho phép doanh nghiệp liên doanh Mỹ-Trung tiêu thụ âm nhạc trên mạng In-tơ-nét. Các nhân sĩ trong ngành cho rằng, phán quyết này sẽ mang lại lợi ích cho thị trường biểu diễn.

Hùng Anh: Vâng, trước đây các nghệ sĩ quốc tế ít có cơ hội tổ chức buổi trình diễn tại Trung Quốc, hiện nay thị trường giải trí Trung Quốc tiếp tục mở cửa với Mỹ, sẽ tăng thêm số lượng doanh nghiệp nhập chương trình biểu diễn, đồng thời sẽ khiến giá thành giảm, khán giả Trung Quốc sẽ có nhiều cơ hội thưởng thức biểu diễn của các nghệ sĩ với trình độ quốc tế.

Hải Vân: Nói tóm lại, sau 10 năm gia nhập WTO, Trung Quốc đã chấp nhận quy tắc của WTO một cách chủ động hoặc bị động, đang tiến hành biến đổi sâu sắc.

Hùng Anh: Quý vị và các bạn thính giả thân mến....