Một trăm năm Cách mạng Tân Hợi: Từ "mở mang dân trí" đến đại chúng hóa giáo dục đại học, cao đẳng

Các bạn thân mến, Cách mạng Tân Hợi có ảnh hưởng sâu xa đối với Trung Quốc đã qua đi tròn một trăm năm, không những đã lật đổ đế chế phong kiến hơn hai ngàn năm tại Trung Quốc, khiến quan niệm dân chủ cộng hòa ăn sâu vào lòng người, mà quan trọng hơn, cuộc cách mạng này đã tác động mạnh mẽ tới tư tưởng của người dân lúc bấy giờ, đã đặt nền móng tư tưởng cho cải cách và cận đại hóa của nền giáo dục truyền thống Trung Quốc, cũng đã dọn đường Trung Quốc trở thành nước lớn số một về giáo dục đại học, cao đẳng sau 100 năm. Sau đây xin mời quý vị và các bạn đón nghe chương trình "Trung Quốc ngày nay" do Hùng Anh và Hải Vân chủ trì...

Hùng Anh: "Câu chuyện hàng ngày, tiêu điểm truyền thông, điểm nóng xã hội, giới thiệu về một Trung Quốc chân thực", hoan nghênh quý vị và các bạn theo dõi chương trình Trung Quốc ngày nay, tôi là Hùng Anh.

Hải Vân: Trung Quốc ngày nay, bắt nhịp hơi thở xã hội Trung Quốc. Cảm ơn các bạn đang có mặt bên máy thu thanh thu nghe chương trình của Đài chúng tôi. Tôi là Hải Vân.

Hùng Anh: Trong chương trình hôm nay, trước hết xin mời quý vị và các bạn nghe một bài bình luận về kinh tế, sau đó chúng tôi sẽ giới thiệu sự ảnh hưởng của Cách mạng Tân Hợi đối với nền giáo đại học, cao đẳng của Trung Quốc.

Hải Vân: Vâng, trước hết xin mời quý vị và các bạn nghe bài bình luận kinh tế nhan đề: CPI tháng 9 của Trung Quốc tăng 6,1% so với cùng kỳ, nhưng vẫn trên đà giảm.

Nhạc...

Hùng Anh: Cục Thống kê Nhà nước Trung Quốc ngày 14/10 công bố số liệu thống kê cho biết chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 9 của Trung Quốc tăng 6,1% so với cùng kỳ, tăng 0,5% so với tháng 8. Chỉ số giá sản xuất (PPI) tăng 6,5% so với cùng kỳ, ngang bằng tháng 8. Sau khi công bố số liệu, các chuyên gia kinh tế uy tín cho biết, do nhân tố mùa và ngày nghỉ, giá thực phẩm lại xuất hiện xu thế tăng, khiến CPI tháng 9 vẫn duy trì mức tăng trên 6%. Tuy nhiên, so sánh với chỉ số CPI các tháng trước của năm nay có thể thấy rằng, chỉ số CPI đang trên đà giảm.

Hải Vân: Số liệu thống kê cho thấy, trong chỉ số CPI tháng 9, nhân tố tăng giá cuối năm ngoái chiếm khoảng 2,1%, nhân tố tăng giá mới chiếm khoảng 4%. Giá nhóm hàng thực phẩm tăng 13,4% so với cùng kỳ, trong đó giá thịt lợn tăng 43,5%. Nghiên cứu viên Trung tâm giao lưu kinh tế quốc tế Trung Quốc, ông Vương Quân cho biết, giá nhóm hàng thực phẩm trong tháng 9 tăng trở lại là có liên quan với nhân tố ngày nghỉ như Trung Thu, Quốc Khánh, nhưng những nhân tố này đã không tác động lớn đến xu thế giảm của CPI.

"Cùng với mức tăng kinh tế chậm lại, lạm phát cũng đang trên đà giảm. Hàng loạt chính sách điều tiết vĩ mô được áp dụng nhằm vào tình hình vật giá tăng quá nhanh trước đây đang từng bước cho hiệu quả, bên cạnh đó các biện pháp can thiệp hành chính cũng đã phát huy vai trò nhất định. Cả tháng 9, xét từ các nhân tố tăng giá ở Trung Quốc, nhân tố tăng giá mới chủ yếu là giá rau củ quả vẫn tăng khá nhanh, trong khi giá các mặt hàng lớn nước ngoài đều giảm khá nhanh, mặt khác là nhân tố tăng giá cuối năm ngoái đang giảm với mức lớn. Do vậy, so với cùng kỳ tháng 9 năm ngoái, CPI vẫn có xu thế giảm".

Hùng Anh: Đối với xu thế vật giá trong vài tháng tới, thị trường phổ biến cho rằng sau khi bước vào quý tư, mức tăng CPI sẽ tiếp tục giảm, mức đỉnh của lạm phát trong năm đã qua. Ông Vương Quân, Nghiên cứu viên Trung tâm giao lưu kinh tế quốc tế Trung Quốc dự đoán, CPI giảm mạnh có thể sẽ xuất hiện vào tháng 1 sang năm. Ông nói:

"Quý tư năm nay đến quý một sang năm, CPI sẽ duy trì xu thế giảm nhẹ. Trong đó, quý 4 có thể duy trì ở mức khoảng 5%, có tháng sẽ thấp hơn, chẳng hạn tháng 1 sang năm có thể sẽ thấp dưới 5%".

Hải Vân: Mặc dù CPI có thể sẽ tiếp tục ở mức cao, hơn nữa không thể giảm xuống đến mục tiêu 4% mà Chính phủ đặt ra hồi đầu năm, nhưng ông Vương Quân, Nghiên cứu viên Trung tâm giao lưu kinh tế quốc tế Trung Quốc cho rằng, chính sách chống lạm phát của Chính phủ Trung Quốc sẽ không vì đó mà thay đổi, tuy nhiên, khả năng điều chỉnh nhỏ là rất có thể:

"Mặc dù chỉ số CPI đã xuất hiện xu thế giảm so với cùng kỳ, nhưng mặt bằng giá chung vẫn ở mức khá cao, sức ép lạm phát trung dài hạn vẫn khá lớn. Bất kể từ góc độ giá thành, hay góc độ nhu cầu, áp lực chống lạm phát vẫn sẽ tồn tại trong thời gian dài. Mặc dù sẽ không xuất hiện chuyển hướng rõ rệt trong thời gian ngắn, nhưng có lẽ cần có những điều chỉnh nhỏ. Chẳng hạn như chính sách tiền tệ trước mắt không thích hợp tiếp tục thắt chặt, mà cần phải áp dụng một số biện pháp nới lỏng cục bộ, có định hướng, chẳng hạn như để giải quyết vấn đề huy động vốn của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, vấn đề thiếu vốn của ngân hàng và thị trường, có thể áp dụng một số biện pháp điều chỉnh chính sách, đây là điều hết sức cần thiết".

Hùng Anh: Bước vào tháng 10, Chính phủ tiếp tục đưa ra các biện pháp kiềm chế lạm phát. Đầu tháng, Ủy ban Phát triển và Cải cách Nhà nước quyết định, từ 0 giờ ngày 9/10, giảm 300 Nhân dân tệ mỗi tấn xăng và dầu đi-ê-den. Vụ trưởng Vụ Vật giá Ủy ban Phát triển và Cải cách Nhà nước Tào Trường Khánh cho biết, việc giảm giá xăng dầu thành phẩm lần này có lợi cho hạ giá thành vận hành xã hội, làm dịu sức ép mặt bằng giá chung gia tăng, thúc đẩy kinh tế phát triển bình ổn, khá nhanh. Ngoài ra, cường độ điều tiết thị trường nhà đất của Chính phủ vẫn không có dấu hiệu dao động. Các chuyên gia cho rằng, những biện pháp này sẽ tiếp tục thúc đẩy CPI giảm vững chắc.

Hùng Anh: Hoan nghênh quý vị và các bạn tiếp tục theo dõi chương trình "Trung Quốc ngày nay" do Hải Vân và Hùng Anh chủ trì, vừa rồi chúng ta đã nghe bài bình luận về kinh tế: CPI tháng 9 tăng 6,1% so với cùng kỳ, nhưng vẫn trên đà giảm.

Hải Vân: Vâng. Tiếp theo, chúng tôi xin giới thiệu với quý vị và các bạn về sự ảnh hưởng của Cách mạng Tân Hợi đối với nền giáo dục đại học, cao đẳng của Trung Quốc: Từ "mở mang dân trí" đến đại chúng hoá giáo dục đại học, cao đẳng.

Hùng Anh: Trong cuộc Cách mạng Tân Hợi, để mở mang dân trí, những người Đảng Cách mạng và tri thức yêu nước đã sáng lập rất nhiều tờ báo và tạp chí cách mạng. Người Đảng Cách mạng đã vạch trần chính sách ngu đần, mị dân của Chính phủ nhà Thanh và tội ác của kẻ xâm lược phương Tây trên báo chí và tạp chí, đã góp phần quan trọng cho truyền bá tư trưởng cách mạng và sự lớn mạnh của đội ngũ cách mạng. Ông Trình Diệu Nam là Giáo sư Đại học Y Khoa Đồng Tế, hậu duệ của Cách mạng Tân Hợi, cha ông là Trình Minh Siêu, một trong những người sáng lập và tổ chức của Hội Đồng minh Trung Quốc, suốt đời theo đổi ông Tôn Trung Sơn làm cách mạng, năm 1912 từng làm thư ký trưởng của Tổng thống lâm thời Tôn Trung Sơn, cũng là Bộ trưởng Giáo dục đầu tiên của Trung Hoa Dân Quôc. Ông Trình Diệu Nam cho biết, cha ông khi du học tại Nhật từng cùng với các chí sĩ cách mạng sáng lập tạp chí "Học sinh Hồ Bắc", lấy "du nhập học thuyết Đông Tây, khơi dậy tinh thần của quốc dân" làm tôn chỉ, tuyên truyền độc lập dân tộc, phê phán chế độ chuyên chế quân chủ, mở ra tư tưởng cách mạng của quốc dân lúc bấy giờ.

"Sáng lập tạp chí này, nhằm mục đích tuyên truyền cách mạng, chủ trương lý tưởng lật đổ Mãn Thanh, thành lập nước Trung Hoa của ông Tôn Trung Sơn. Trong thời buổi lúc bấy giờ, tạp chí được đặt tên theo địa danh nhằm tuyên truyền cách mạng, là tạp chí đầu tiên tại Trung Quốc, có sức ảnh hưởng rất lớn".

Hải Vân: Cụ Dụ Dục Chi là người duy nhất còn sống từng tham gia cuộc Khởi nghĩa Vũ Xương của Cách mạng Tân Hợi, chính do sự ảnh hưởng của tân học và tạp chí tiến bộ lúc bấy giờ, cụ mới nảy sinh tư tưởng cứu nước cứu dân, bỏ cũ lập mới. Hậu duệ của cụ ông Dụ Đông cho biết:

"Ông nội tôi đã tiếp xúc rất nhiều sách báo tiến bộ lúc ông học ở trường Trung học Giang Hán, hiểu hết rất nhiều tư tương, đã tham gia một số tổ chức tiến bộ lúc bấy giờ. Trong quá trình này, họ từng tổ chức phong trào cắt tóc đuôi sam, ông nội tôi cũng đã tham gia, dẫn đầu cắt tóc đuôi sam trong quân đội Nhà Thanh, về sau cũng trực tiếp tham gia vào trận chiến Sở Vọng Đài".

Hùng Anh: Sau Cách mạng Tân Hợi, cùng với tư tưởng phương Tây tiếp tục được truyền bá tại Trung Quốc, tư tưởng dân chủ cộng hòa đã ăn sâu vào lòng dân. Qua Cách mạng Tân Hợi, các nhà tri thức tiến bộ nhận thức được rằng, nguồn gốc thất bại của cách mạng là do trong đầu óc quốc dân thiếu ý thức dân chủ cộng hòa, cần phải phá vỡ tư tưởng phong kiến và ý thức phong kiến từ văn hóa tư tưởng, thông qua phổ cập tư tưởng cộng hòa để thực hiện chính thể cộng hóa thực sự. Phong trào văn hóa mới đã ra đời trong bối cảnh này. Dưới sự lãnh đạo của các ông Trần Độc Tú, Lý Đại Chiêu v.v, phong trào văn hóa mới đề xướng khoa học, phản đối mê tín, độc tài, đề xướng văn xuôi bạch thoại, phản đối văn cổ đã tuyên truyền văn hóa tiến bộ của phương Tây, truyền bá tư tưởng Chủ nghĩa xã hội, phản ánh yêu cầu của giai cấp cách mạng kiểu mới, đã gây ảnh hưởng to lớn trong xã hội. "Dân chủ" và "Khoa học" đã trở thành ngọn cờ được thanh niên học sinh lúc bấy giờ giương cao. Về việc này, Chủ tịch Hội Cựu sinh viên Trường Quân sự Hoàng Phố Lâm Thượng Nguyên cho biết:

"Dân chủ và Khoa học đã phát huy vai trò mở mang dân trí của người dân Trung Quốc, cho đến ngày nay vẫn còn có tác dụng, cần phải kế thừa. Hiện nay Trung Quốc muốn giàu mạnh thì không thể tách rời với khoa học, phát triển quan khoa học do Đảng Cộng sản Trung Quốc đề xướng và coi trọng là rất đúng; ngoài ra thể chế chính trị quốc gia cũng cần phải thực hiện dân chủ, đây là nguyện vọng của nhân dân cả nước, cũng là định hướng nỗ lực của Đảng hiện nay".

Hải Vân: Cách mạng Tân hợi đã khiến tư tưởng của dân chúng được giải phóng, cũng phá vỡ gốc rễ của nền giáo dục cũ. Chủ tịch Hội Cựu sinh viên Trường Quân sự Hoàng Phố ở Niu-oóc, Mỹ, Trần Khánh Quốc cho biết:

"Cách mạng Tân Hợi cũng là cách mạng tư tưởng, mục đích là bỏ cũ lập mới, muốn đạt đến mục đích này, cần phải trước tiên cải cách tư tưởng, hàng ngàn năm qua tuy Trung Quốc từng có thời hưng thịnh, nhưng ngày một yếu ớt trong trong gian dài, truy tìm cội nguồn là ở chế độ khoa cử, chế độ này hkông những đã hạn chế tư tưởng của người dân, mà càng gò bó năng khiếu và tài năng của đông đảo quần chúng, sự thành công của Cách mạng Tân Hợi đã mang lại sức sống và niềm hy vọng mới cho dân tộc Trung Hoa".

Hùng Anh: Nước Trung Hoa mới thành lập hơn 60 năm qua, nhất là trong hơn 30 năm cải cách mở cửa, Trung Quốc đã xây dựng lên hệ thống giáo dục đại học, cao đẳng quy mô lớn nhất thế giới, sinh viên đang theo học tại các trường đại học, cao đẳng lên tới 31 triệu 50 nghìn người, trở thành nước lớn về giáo dục đại học, cao đẳng đích thực. UNESCO năm 2003 cho biết, số lượng sinh viên của Trung Quốc lần đầu tiên vượt Mỹ, vươn lên đứng đầu thế giới. Phó Giáo sư Trường Đại học Nhân dân Trung Quốc Lưu Thành Vận cho biết, mặc dù thời cuộc đã thay đổi, nhưng mục đích của giáo dục chưa từng thay đổi.

"Bất kể ở thời đại nào, sinh viên của chúng ta đều tích cực vươn lên, mục đích học tập cũng là nhằm báo hiếu Tổ quốc. Bất kể thời kỳ nào đều là học vì sự giàu mạnh của dân tộc, của đất nước, nâng cao tố chất bản thân, phục vụ tốt hơn cho Nhà nước, sinh viên bất cứ thời kỳ nào đều làm như vậy cả, các trường đại học của chúng ta cũng hướng dẫn, giáo dục học sinh như vậy trong bất kỳ thời kỳ nào".

Hải Vân: Trong thời gian chưa đầy 10 năm từ năm 1999 mở rộng quy mô tuyển sinh đại học, cao đẳng, giáo dục đại học, cao đẳng của Trung Quốc đã có sự thay đổi lịch sử, quy mô phát triển lần lượt vượt các nước Nga, Ấn Độ và Mỹ, đứng đầu thế giới. Năm 2002, tỷ lệ nhập học đại học, cao đẳng trong độ tuổi của Trung Quốc đạt trên 15%, đã bước vào giai đoạn phát triển đại chúng hóa giáo dục đại học, cao đẳng được quốc tế công nhận. Năm 2007, số sinh viên tại trường vào khoảng 27 triệu, tỷ lệ nhập học đại học, cao đẳng trong độ tuổi lên tới 23%, nâng cao 13,2% so với năm 1998. Phó giáo sư Đại học Nhân dân Trung Quốc Lưu Thành Vận nêu rõ, giáo dục đại học, cao đẳng của Trung Quốc hiện nay trong khi không ngừng mở rộng quy mô, càng chú trọng hơn giáo dục tố chất.

"Về mặt này bất kể là Đề cương quy hoạch phát triển cải cách giáo dục trung dài hạn quốc gia hiện nay, hay là bài phát biểu của Tổng Bí thư Hồ Cẩm Đào tại Trường đại học Thanh Hoa, kể cả bài phát biểu khi thăm Trường đại học Nhân dân, đều nhấn mạnh một nhiệm vụ quan trọng trước mắt, đó là nâng cao chất lượng giáo dục đại học, cao đẳng, hiện nay tất cả các trường đều coi nâng cao chất lượng dạy học làm trọng tâm công tác".

Hùng Anh: Kể từ lúc ra đời, cộng đồng sinh viên Trung Quốc đã tràn đầy lo âu và trách nhiệm đối với vận mệnh của đất nước và dân tộc, họ đã kế thừa truyền thống cách mạng, không những khát khao kiến thức, mà còn yêu cuộc sống; họ trụ vững trên hiện thực, kế thừa văn minh, hướng tới tương lai. Kế thừa truyền thống, phục vụ nhân dân, hiến dâng cho xã hội là dòng chảy chính tư tưởng đạo đức của sinh viên đương đại. Chủ tịch Hội Cựu sinh viên Trường Quân sự Hoàng Phố Lâm Thượng Nguyên ngoài 80 tuổi đã bày tỏ gửi gắm của mình đối với thanh niên hiện nay:

"Từ khi tôi được tiếp thụ giáo dục đến nay, tôn chỉ của giáo dục càng rõ rệt hơn, càng khoa học hơn, hơn nữa điều kiện giáo dục cũng tốt hơn trước nhiều. Tôi nhận thấy nhất định phải kế thừa truyền thống cách mạng, cần phải có chí hướng, phải làm một nhân tài có ích thực sự, mục đích trong tương lai là báo hiếu cho đất nước, đó là nguyện vọng của chúng ta".

Hải Vân: Trường đại học Thanh Hoa cùng tuổi với Cách mạng Tân Hợi là một trong những trường đại học nổi tiếng nhất của Trung Quốc, cũng là một hình ảnh thu nhỏ của nền giáo dục trăm năm của Trung Quốc, 100 năm qua, Đại học Thanh Hoa đã chứng kiến và tham gia vào lịch sử tìm tòi phát triển giáo dục của Trung Quốc, giờ đây, thế hệ sinh viên trẻ của Đại học Thanh Hoa vẫn ôm ấp hoài bão báo hiếu tổ quốc. Nữ sinh viên năm thứ ba Hách Phong nói:

"Thời đại lúc bấy giờ đã quyết định đất nước phải nằm trong trạng thái bị người ngoài hiếp đáp, muốn cho đất nước giàu mạnh thì cần phải học kiến thức, tham gia các hoạt động đoàn thể, tôi nhận thấy đây là tinh thần mà Đại học Thanh Hoa kế thừa, một, tinh thần hết sức chăm chỉ và báo hiếu tổ quốc, cho đến nay Đại học Thanh Hoa vẫn đào tạo nhân tài quốc phòng, nhân tài cử tuyển, độ trung thành đối với quốc gia, dân tộc của sinh viên luôn được giữ gìn".

Hùng Anh:Cô Hách Phong chính là một đại diện trong gần 30 triệu sinh viên Trung Quốc, cô cùng các sinh viên đang thể hiện tình yêu tổ quốc thời đại này bằng phương thức đặc hữu của thời đại này. Quý vị và các bạn thân mến, Chương trình "Trung Quốc ngày nay" xin tạm dừng tại đây, trước khi kết thúc chương trình, xin mời quý vị và các bạn nghe bài hát nhan đề: Bài ca Tân Hợi do ca sĩ Hàn Lỗi thể hiện.

Hải Vân: Xin chào và hẹn gặp lại.