"猴王"七十二变 72 phép biến hoá thần thông của "Hầu Vương"

如果说西游记是中国人的"国民神话"，那孙悟空就是中国人的"国民英雄"啦。六小龄童塑造的电视剧版孙悟空无疑是中国人心中经典的"美猴王"形象，颜值高、有灵性。不过一开始，猴王却是很丑很丑的。

Tiểu thuyết Tây Du Ký được tôn vinh"thần thoại quốc dân" Trung Quốc, và Tôn Ngộ Không được ưa chuồng là "Anh hùng Quốc dân" Trung Quốc.

125封面图为，2015年4月，六小龄童版美猴王蜡像入驻杜莎夫人蜡像馆。

Ảnh: Mĩ Hầu Vương được dựng tượng sáp trong bảo tàng Madame Tussauds（ Hình ảnh Mĩ Hầu Vương của Lục Tiểu Linh Đồng ）.

 Hình ảnh Tôn Ngộ Không qua diễn xuất của Lục Tiểu Linh Đồng đã khiến Mĩ Hầu Vương trở thành "Tôn Ngộ Không kinh điển", không ai có thể thay thế.

Ảnh: Bích họa Đôn Hoàng
唐朝开始，就已经有人开始用图画记载玄奘取经的故事，西域壁画上有了猴脸"孙行者"的形象。图为敦煌壁画中发现的现存最早的"唐僧取经图"，这幅图比吴承恩小说早三百多年，图中双手合十的"孙行者"面目狰狞，牙槽外露。

Bắt đầu từ đời Đường, đã có những bức tranh ghi nhận chuyến đi đến Ấn Độ của nhà sư Huyền Trang (Đường Tam Tạng) đi lấy kinh. Trong bích họa Đôn Hoàng phát hiện bức họa Huyền Trang lấy kinh sớm nhất, bức tranh tổn tại sớm tiểu thuyết Tây Du Ký của Ngô Thừa Ân 300 mấy năm. Hình ảnh trong bích họa Tôn Ngộ Không kiêu hãnh, dũng mãnh.

在敦煌壁画中一共出现了六幅玄奘取经图，均绘于西夏（唐朝时党项人在中国西部建立的政权）统治瓜州晚期，彼时画中还没有猪八戒和沙和尚。有说法称，右侧这名尖嘴猴腮的"胡人"很可能就是孙悟空的原型，名叫石磐陀，甘肃人。

Trong bích họa Đôn Hoàng có 6 bức bích họa thể hiện Huyền Trang thỉnh kinh, được hoàn thành vào thời kỳ Tây Hạ （1038--1227）. Trong những bức bích họa, chưa xuất hiện Trư Bạt Giới và Sa Tăng. Người "mặt kỉ" biên phải là hình ảnh nguyên thủy của Tôn Ngộ Không. 

 

2003年，山西省稷山县青龙寺发现了一组长8米、宽0.6米的连环画式壁画，绘有玄奘、沙僧、孙悟空三个人物，师徒三人正行走在东归途中，该组壁画人物神态各异、形象栩栩如生，队伍中多了沙僧，孙悟空也沿袭了唐朝的猴脸丑形象。

Năm 2003, tại chùa Thanh Long huyện Tắc Sơn Tỉnh Sơn Tây phát hiện bức bích họa tuyện tranh dài 8 mét, chiều ngang 0,6 mét. Trong bích họa có Huyền Trang, Sa Tăng, Tôn Ngộ Không, thầy trò ba người đang trên đường từ Ấn Độ trờ về Đại Đường. 3 nhân vật trong bức tranh hình dạng khác nhau, sống động như thật, Tôn Ngộ Không lúc ấy với hình ảnh bộ mặt kỉ xấu xí.

西游记的故事在流传中不断丰富，元末明初时，唐僧、孙悟空、猪八戒、沙和尚与白马的"五人天团"已凑齐。在甘肃甘谷华盖寺石窟发现的《取经归来图》对此有完整呈现。其中孙悟空猴脸无发，头戴紧箍，手持金箍棒，红衣红靴，在前引路，白马在中间，猪八戒垫后。

Truyện Tây Du ký dần diễn biến phong phú thiêm trong quá trình lưu truyền, đến thời kỳ cuối Nguyên đầu Minh, 5 nhân vật Đường Tăng, Tôn Ngộ Không, Trư Bát Giới, Sa Tăng, Bạch Long Mã đã đầy đủ trong truyện Tây Du ký.

明代吴承恩结合前人记载和传说写出《西游记》，在吴承恩的小说中，孙悟空的形象基本可以概括为：矮、丑、挫，是身不满四尺、尖嘴缩腮，查耳朵，满脸毛，雷公嘴的"骷髅的病鬼"。图为明代出版的西游记版画，孙悟空开始有特定动作。

Tranh Tôn Ngộ Không sáng tác ở đời Minh.

清代的孙悟空形象在衣着上更加华丽，细节丰富，虎皮裙也系在腰间，形象高大了起来，但面目仍然狰狞。在《西游记》小说的第一回里，孙悟空自封为"美猴王"，虽然他应该长得丑，但这个称呼在后世就这么叫开了。

Tranh Tôn Ngộ Không sáng tác ở đời Thanh.

清末民国初，京剧兴盛，比较完善的"美猴王"脸谱形象更多地出现在戏曲的舞台上，在民间受到广泛欢迎。经过艺术改造，登上大雅之堂的孙悟空面相不再狰狞，红脸黄袍，腰系蓝带，造型也十分好看。

Thời kỳ cuối đời Thanh và đầu Dân Quốc, "Mỹ Hầu Vương" luôn xuất hiện tại buổi kịch sân khấu, hình ảnh Mỹ Hầu Vương được đông đảo quầu chúng ưa chuộng.

民国时期，京剧、绍剧、昆曲等戏曲舞台上涌现了一批"猴王"，当时还分出了南北两派，北派猴王有杨小楼、郝振基、李万春、李少春，南派猴王有郑法祥、盖叫天、章宗义等，在脸谱、扮相、动作上各具风格。图为南派猴戏代表人物是郑法祥，人称"小活猴"，架式干净、灵活。

Thời kỳ Dân Quốc, sân khất tuồng kịch Trung Quốc "ùa" ra nhiều "Hầu Vương", số lượng lớn hầu vương được biệt miền Nam và miền Bắc hai dòng phái. Dương Tiểu Lầu, Hào Chấn Cơ, Lý Vạn Xuân, Lý Thiếu Xuân thuộc dòng miền Bắc. Trịnh Pháp Tường, Cái khiếu Thiên, Chương Tông Nghĩa thuộc dòng miền nam. Ảnh:   Trịnh Pháp Tường, Tô Vinh "Tiểu Hoạt Hầu".

北派猴王代表、著名京剧表演艺术家李万春。他在舞台上扮演了半个世纪的孙悟空，享有"活猴王"的美誉。

Nghệ sĩ kinh kịch nổi tiếng Lý Vạn Xuân là Hầu Vương tiêu biểu dòng phái miền bắc. Ông đóng vai Tôn Ngộ Không biểu diễn trên sân khấu hơi nửa thế kỷ, và đã được được tôn vinh "Hoạt Hầu Vương".

1941年，孙悟空形象第一次出现在动漫作品中，上海万氏兄弟制作了亚洲第一部动画长片《铁扇公主》。片中孙悟空形象模仿了美国迪斯尼的米老鼠形象，头大而四肢细长，穿着有点像制服。这一形象不太符合人们对大圣的想象，不过这部片在亚洲引起轰动，甚至影响了日本动漫鼻祖手冢治虫。

Năm 1941, hãng Vạn Thị Huynh Đệ Thưởng Hải sản xuất phim hoạt hình "Thiết Phiến Công Chúa", Tôn Ngộ Không lần đầu tiên xuất hiện trong tác phẩm phim hoạt hình. Bộ phim đã sôi động tại Châu Á và ảnh hướng tới sự sáng tác hoạt hình của người Nhật 

六小龄童的父亲六龄童开创了绍剧猴戏，他养了一只小猴子与其共同生活，边学边演，越演越火，争得"南猴王"称号。建国后，他出任浙江绍剧团团长，多次为外宾表演。1957年，周恩来在上海观看《大闹天宫》后，上台接见六龄童，给扮演小罗猴的章金星赠名"小六龄童"，并怀抱合影留念，留下珍贵一瞬

Năm 1957, thủ tướng Chu Âu Lai xem kịch Đại Náo Thiên Cung. Sau buổi biểu diễn kết túc, thủ tướng chụp ảnh với người biểu diễn Chương Tông Nghĩa （bố Lục Tiểu Linh Đồng）, Chương Kim Tinh （Anh trai Lục Tiểu Linh Đồng）.

1961年，由周恩来亲自安排，绍剧《孙悟空三打白骨精》走进中南海怀仁堂，为毛泽东、刘少奇、董必武等党和国家领导人演出，并获得了高度评价，纷纷为该剧题写诗词。后来此剧又拍摄成电影。

Kịch "Tôn Ngộ Không Tam Đả Bạch Cốt Tinh" diễn ra tại Hoài Nhân Đường Trung Nam Hải, người khán giả có các nhà lãnh đạo Mao Trạch Đông, Lưu Thiếu Kỳ, Đổng Tất Vũ v.v.., buổi diễn kịch được đánh giá cao và đã được quay phim điện ảnh cho buổi kịch vào sau.

接着的1961年—1964年，上海美术电影制片厂也制作出彩色动画长片《大闹天宫》。其造型艺术用导演万籁鸣的话概括为：拙朴、古趣、厚重、有美感、有性格、有股活的力量。"孩儿们，操练起来！"这句台词好似还在耳边回响。

Phim hoạt hình Đại Náo Thiên Cung do hãng Điện Ảnh Mỹ Thuật Thưởng Hải sản xuất năm 1961--1964.

"俺老孙来也！"1986年版《西游记》中的孙悟空形象是最为深入人心的一个，六小龄童将孙悟空演绎出了灵性和神韵。他本就出身猴戏世家，耳濡目染，长期训练。眼睛近视且有散光的他，每天盯太阳、盯乒乓球，练出了一副富有神韵的"火眼金睛"。

Tôn Ngộ Không Lục Tiểu Linh Đồng có đôi mặt "hỏa nhãn kim tinh".

六小龄童长相好颜值高，身长脸瘦，造型有美感、灵动，让悟空的形象更容易为人接受和喜爱。而为了让人物形象更适合电视，六小龄童还对孙悟空形象进行了改良，如让孙悟空有哭戏，让角色有了人的真情实感。

Phim Tây Du Ký 1986, Tôn Ngộ Không --Lục Tiểu Linh Đồng, Trư Bát Giới --Mã Đức Hoa, Đường Tăng -- Từ Thiếu Hoa, Sa Tăng -- Diêm Hoài Lễ.

1999年，在拍西游记续集的时候，六小龄童在河南一个景区遇见素不相识的猴子，相互敬礼，这一幕也成为他这一版孙悟空猴王形象的经典画面。

Năm 1999, Lục Tiểu Linh Đồng tiếp tục cùng đoàn làm phim Tây Du Kí lên đường "thỉnh kinh" trong Tây Du Kí II. Lục Tiểu Linh Đồng gặp con kỉ dã, Hai "kỉ" làm lễ chào cùng lúc rất ăn khớp. Hình ảnh kinh điển của Mỹ Hầu Vương.

此后，作为国民神话的《西游记》在此后诸多影视作品中出现。值得一提的是周星驰的《大话西游》，猴形的孙悟空一开始并不是正面人物，而是十恶不赦的魔头，所以造型也不会好看到哪里去，是一位面相怪异，长着獠牙的"唇裂儿"。不过这部戏赋予了孙悟空人性化的一面，至尊宝的几句经典爱情台词让大圣秒变"情圣"。

Phim Đại Thoại Tây Du năm 1994, Chu Tinh Trì Đóng vai Tôn Ngộ Không.
Đại Thoại Tây Du phim hài hước Trung Quốc của đạo diễn Lưu Trấn Vỹ dựa theo tác phẩm của Ngô Thừa Ân mượn hình ảnh Tôn Ngộ Không. Đây cũng là bộ phim đánh dấu bước ngoặt trong sự nghiệp điện ảnh của Châu Tinh Trì.

周星驰镜头下的孙悟空张得都比较难看，在《西游·降魔篇》里孙悟空是一个造型狰狞的怪妖，堪称史上最丑孙悟空，被不少观众骂惨。不过这也堪称最写实的孙悟空，毕竟，原著里孙悟空颜值的确为负值。

Tây Du Ký 2013 - " Tây Du Giáng Ma" Đạo diễn Châu Tinh Trì, Tôn Ngộ Không xấu nhất trên màn ảnh. Châu Tinh Trì đã can đảm biến dạng Tôn Ngộ Không vốn được yêu thích do Lục Tiểu Linh Đồng thể hiện bằng hình ảnh kỳ dị qua diễn xuất điên khùng của Hoàng Bột.

近些年，诸多的翻拍和改编《西游记》的影视剧层出不穷，齐天大圣成了一个符号，各个剧在演绎中各取所需，悟空的形象早已不止"七十二变"。至于像不像，好不好，各位自己感受吧。图为张纪中导演的新版电视剧《西游记》剧照。

Tây du ký phiên bản Trương Kỷ Trung, gồm 66 tập, khởi quay từ tháng 9-2009, công chiếu tháng Bảy năm 2011. Nhiều nội dung phim làm rất sát nguyên tác, nhưng khá nhiều chi tiết lại không giống. Một số ít nạn bỏ không dựng.

李连杰 《功夫之王》中的孙悟空造型。

Hình ảnh Tôn Ngộ Không của Lý Liên Kiệt trong bộ phim Vua Kung Fu ( 功夫之王 Hán Việt: Công phu chi vương）.

这是韩国拍摄的《西游记归来》中的人物形象。

Phim Tôn Ngộ Không Xứ Hàn - Super Monkey Returns

2015年动画电影《大圣归来》中大圣被塑造成一个遭遇"中年危机"的英雄。

Hình ảnh Đại Thánh trong phim hoạt hình Đại Thánh Trở Về, bộ phim nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình của công chúng, đặc biệt là từ các fan dòng phim hoạt hình.

郭富城为电影《孙悟空三打白骨精》拍摄主题曲MV，摆出悟空架式。

Quách Phú Thành đóng vai Tôn Ngộ Không trong bộ phim Tây du ký 3D: 3 lần đánh Bạch Cốt Tinh

浙江舟山街头两个小男孩戴着美猴王的面具舞着金箍棒。"国民英雄"孙悟空拥有着广泛的群众基础，几千年来中国人对这则神话故事不断积累和演绎，千人千面的"美猴王"的性格内核，还是那只胆大倔强、富有正义感、神通广大的泼猴。

Mặt nạ hình ảnh Tôn Ngộ Không cho thiếu niên.