Tây Sở Bá Vương -- Hạng Vũ - II

Táng Lỗ công

Hạng Vương chết rồi, đất Sở đều hàng Hán, riêng nước Lỗ theo Sở không chịu hàng. Hán Vương Lưu Bang bèn sai cầm đầu Hạng Vương đến cho dân Lỗ xem, nước Lỗ bèn đầu hàng.

Trước kia Sở Hoài Vương phong Hạng Vũ làm Lỗ Công, đến khi ông chết, nước Lỗ đầu hàng cuối cùng cho nên Lưu Bang hạ lệnh chôn cất Hạng Vương ở Cốc Thành theo lễ Lỗ Công. Hán Vương đến cử ai và khóc.

Dòng họ Hạng Vương đều không bị Hán Vương giết. Hán Vương phong Hạng Bá làm Xạ dương hầu. Những người họ Hạng khác là Đào hầu Hạng Hãn, Bình Cao hầu Hạng Đà, Huyền Vũ hầu đều đổi họ làm họ Lưu.

Hạng Vũ trong thi ca

Trung Quốc

Tranh thời nhà Thanh vẽ Hạng Vũ

Dù cuối cùng thất bại trong cuộc chiến Hán Sở tranh hùng, Hạng Vũ vẫn được các thi sĩ đời sau nhắc tới nhiều hơn so với Lưu Bang. Thơ ca của người đời sau viết về ông không thiếu lời ca ngợi, sự khâm phục và nuối tiếc cho thất bại của một vị anh hùng cái thế.

Nhà thơ Đỗ Mục đời nhà Đường có bài Đề Ô Giang đình như sau:

Thắng bại binh gia sự bất kỳ

Bao tu nhẫn sỉ thị nam nhi

Giang Đông đệ tử đa tài tuấn

Quyển thổ trùng lai vị khả tri!

Dịch:

Nhà binh có lúc thua lúc được

Ôm đau chịu nhục mới là trai

Đệ tử Giang Đông nhiều người giỏi

Biết đâu quật khởi sẽ có ngày!

Thừa tướng nhà Tống là Vương An Thạch cũng có một bài Đề Ô Giang đình như sau:

Bách chiến bì lao tráng sĩ ai

Trung nguyên nhất bại thế nan hồi

Giang Đông đệ tử kim do tại

Khẳng bị quân vương quyển thổ lai!

Dịch:

Trăm trận mệt nhoài tướng sĩ khổ

Đại bại trung nguyên thế chuyển rồi

Đệ tử Giang Đông nay còn đó

Sẽ vì quân vương quật khởi thôi!

Nữ thi sĩ đời nhà Tống là Lý Thanh Chiếu có bài từ Ô Giang được truyền tụng rộng rãi:

Sinh đương tác nhân kiệt

Tử diệc vi quỷ hùng

Chí kim tư Hạng Vũ

Bất khẳng quá Giang Đông!

Dịch:

Sống làm người anh kiệt

Chết làm ma anh hùng

Nay còn nhớ Hạng Vũ

Chẳng chịu về Giang Đông!

Vương Đàn thời nhà Thanh viếng Hạng Vũ một bài thơ như sau:

Tần nhân thiên hạ, Sở nhân cung

Uổng bả đầu lô tặng Mã Đồng

Thiên ý hà tằng đản Lưu Quý

Đại vương thất kế luyến Giang Đông

Tảo thôi Hàm Cốc xưng Tây Đế

Hà tất Hồng Môn sát Bái Công

Đồ túng Hàm Dương tam nguyệt hoả

Nhượng tha Lâu Kính thuyết Quan Trung

Dịch:

Đất của nhà Tần, cung của ông

Uổng lấy đầu lâu tặng Mã Đồng

Ý trời đâu có thương Lưu Quý

Đại vương thất sách mến Giang Đông

Sớm phá Hàm Quan xưng Tây Đế

Cần chi Hồng Yến giết Bái Công

Thiêu cháy Hàm Dương ba tháng trọn

Để cho Lâu Kính thuyết Quan Trung

Việt Nam

Vua Lê Thánh Tông viết:

Học thông muôn địch dám ai dè,

Nền bá vương xưa vẫn nhắm nhe.

Mười một phen khua Tần lạnh gáy,

Bảy mươi trận đã Hán tanh mè.

Chẳng dùng Á phụ, tôi xương rắn,

Nên phải Trần Bình, chước éo le.

Chí sĩ nay dầu bàn bạc tới,

Khá hồn, khá tiếc, khá mè he.