Tập tục Tết Nguyên tiêu ăn bánh trôi và Hội Hoa đăng của Trung Quốc

2015-02-27 16:25:06 CRIonline

Nhân dân hai nước Trung – Việt chúng ta vừa hân hoan phấn khởi mừng Tết Nguyên đán, ngày tết cổ truyền của nhân dân hai nước. Trong lúc nhân dân hai nước còn tắm mình trong bầu không khí Tết Xuân, thì những hoạt động phong phú đa dạng đón Tết Nguyên tiêu cũng đang diễn ra rất sôi nổi

Ngày Rằm tháng Giêng âm lịch của TQ là Tết Nguyên Tiêu, một trong những ngày tết truyền thống của TQ, cũng là ngày cuối trong cả dịp Tết Xuân.

Tết Nguyên Tiêu cũng gọi là Nguyên Tịch, Nguyên Dạ còn gọi là tết Thượng Nguyên. Đêm Rằm tháng Giêng là đêm trăng tròn đầu tiên trong năm mới theo Âm lịch. Đêm hôm đó, trong dân gian TQ từ trước đến nay đều có tập tục treo đền hoa đăng, vì vậy Tết Nguyên Tiêu còn gọi là Tết "Hoa Đăng".

Ngắm đèn ăn bánh trôi là hai nội dung chính trong ngày Tết Nguyên Tiêu. Vậy tại sao Tết Nguyên Tiêu lại treo đèn ? Được biết, năm 180 trước Công nguyên, vua Hán Văn- nhà vua đời Tây Hán của TQ được lên ngôi đúng vào ngày rằng tháng giêng. Để chúc mừng, nhà vua Hán Văn quyết định lấy ngày Rằm tháng Giêng là ngày hội Hoa Đăng.

Hàng năm vào tối ngày Rằm tháng Giêng, nhà vua thường ra khỏi cung để đi dạo cùng chung vui với người dân. Ngày hôm đó, nhà nào nhà nấy, trên khắp các ngả đường, thôn xóm đều treo đủ các loại đèn với muôn hình nghìn vẻ để mọi người thưởng thức. Đến năm 104 trước công nguyên, Tết Nguyên Tiêu đã chính thức trở thành ngày tết lớn của nhà nước. Quyết định này, khiến quy mô của ngày Tết Nguyên Tiêu được mở rộng hơn nữa.

Theo quy định, ở những nơi công cộng và nhà nào nhà nấy đều phải chăng đèn kết hoa, nhất là những khu phố đông đúc và trung tâm văn hóa phải tổ chức hội Hoa đăng, triển lãm Hoa đăng rất long trọng; Già trẻ gái trai đi xem Hoa đăng , đoán câu đối trên Hoa đăng, múa đèn Rồng thâu đêm v,v, về sau năm nào cũng vậy, dần dần thành thói quen được truyền từ đời này sang đời khác. Theo ghi chép, năm 713 trước công nguyên, ở kinh thành Trường An trong đời nhà Đường đã làm "núi đèn" rất lớn cao khoảng 7 mét, với hơn 50 nghìn các loại đèn màu. Những đèn màu trong ngày Tết Nguyên tiêu, thường làm bằng giấy màu sặc sỡ, với đủ các tạo hình như: Non nước, các kiến trúc, các nhân vật, hoa cỏ, chim muông v,v, trong đó đèn ngựa bay là có đặc sắc của TQ nhất.

Đèn ngựa bay là một trò chơi, nghe nói đã hơn một nghìn năm lịch sử. Trong đèn có lắp bánh xe, khi thắp nến bên trong đèn, thì nhiệt độ lên cao khiến cho bánh xe quay, qua đó đẩy con ngựa giấy trên bánh xe chạy. Bóng ngựa hiện lên chụp đèn, nhìn từ bên ngoài như thấy ngựa đang phi nước đại, trông rất sống động.

Tết Nguyên tiêu ăn bánh trôi cũng là một tập tục lớn. Vào khoảng đời nhà Tống , khi ăn Tết này, trong dân gian bắt đầu thịnh hành một loại thức ăn mới lạ. Nhân bằng các loại hoa quả, bên ngoài lấy bột gạo nếp gói thành từng viên tròn, rồi nấu chín, ăn thơm ngon, ngon miệng. Về sau, phần lớn các khu vực ở miền Bắc TQ đều gọi loại bánh này là "Nguyên Tiêu" còn miền Nam thì gọi là "Bánh trôi".

Bánh trôi phát triển đến ngày nay đã có rất nhiều lọai, nhân bánh trôi gồm có sơn tra, thập cẩm, vừng, kem sữa ca cao, Sô-cô-la v,v. Phong vị bánh trôi của mỗi địa phương cũng không giống nhau, bánh trôi của tỉnh Hồ Nam trắng, trong suốt, thơm, ngon và ngọt, ở Ninh Ba, tỉnh Chiết Giang ở miền Đông thì nhiều nhân, vỏ mỏng, bánh trôi như trứng chim bồ câu của Thượng Hải trông xinh xắn, ăn mát, ngon, ngọt, bánh trôi nhân Sơn tra, nhân vừng, nhân kem sữa v,v của Bắc Kinh cũng có hương vị độc đáo

Trong ngày Tết Nguyên tiêu, ngoài ngắm đèn, ăn bánh trôi, còn có rất nhiều hoạt động vui chơi giải trí. Như đi cà kheo, múa ương ca, múa sư tử v,v, Đặc biệt là múa sư tử. Ngoài ở TQ ra, các nơi trên thế giới có người Hoa cư trú, mỗi khi vào dịp Tết đều tổ chức múa sư tử. Múa sư tử của TQ được chia thành hai phái là "phái Nam" và Phái Bắc" .

Múa sư tử của phái miền Nam thì chú trọng về thay đổ động tác và kỹ xảo, thường là với hình thức hai người múa là chính, điệu múa linh họat và biến đổi khôn lường; Múa sư tử phái miền Bắc thì coi trọng khí thế, thường là mười mấy người, thậm chí là mấy chục người cùng múa. Khi múa có đệm nhạc mang đậm đặc sắc dân gian TQ, bắt kể là người múa hay là người xem đều nô nức tham gia, thể hiện sự náo nhiệt của bầu không khí ngày Rằm tháng Giêng.

Tết âm lịch của TQ là ngày Tết long trọng nhất của nhân dân TQ, ăn Tết có cả một tập tục về ăn uống, bánh trôi ăn trong ngày Rằm tháng Giêng là món ăn ngon cuối cùng trong những ngày Tết. Ngày hôm đó, nhà nào nhà nấy đều ăn bánh trôi, thế nhưng tên gọi bánh trôi của miền Nam và miền Bắc TQ không giống nhau, mà cách làm cũng không giống nhau.

Người miền Bắc TQ làm bánh trôi gọi là "bánh trôi lăn", cách làm cụ thể là: Lấy vừng, lạc, hoặc đỗ trộn với đường làm nhân, viên thành từng viên nhỏ, rồi ngâm nước, lấy mẹt đựng bột nếp, rồi bỏ những viên nhân đã ngấm nước vào mẹt, lắc đi lắc lại cho bột nếp dính đầy vào nhân, thành những viên tròn to gần bằng quả trứng gà là được.

Hiện nay, mọi người thường bận rộn lên không tự làm bánh trôi, mà đi mua bánh trôi làm sẵn. Trước đây, mỗi khi đến ngày Tết Nguyên tiêu, trên khắp đường phố, thường có những người cầm mẹt lăn bánh trôi, nhưng hiện nay các nhà hàng hầu như đều lăn bằng máy.

Ở Bắc Kinh, có hai nhà hàng lâu năm là "Đạo Hương thôn" và "Quế Hương thôn" là được nhiều người ưa thích nhất. Trong khi đó người miền Nam thì thường tự làm bánh trôi. Họ lấy nước nóng trộn bột nếp, rồi lấy lạc tây, lạc, vừng, táo tàu và đỗ nấu nhuyễn trộn với nhau để làm nhân, lấy bột bọc nhân, viên thành từng viên nhỏ tròn trĩnh. Loại bánh trôi làm sẵn khá có tiếng tăm là bánh trôi của Ninh Ba ở miền Đông TQ và của thành phố Thành Đô tỉnh Tứ Xuyên Miền Tây Nam TQ.

Bất kể là bánh trôi của miền Nam hay miền Bắc, đều luộc chín rồi mới ăn, ăn mềm và thơm ngon. Theo cách nói trong dân gian, những người trong ngày tết Nguyên Tiêu ăn bánh trôi, theo đồng âm trong tiếng Hán có ngụ ý là đoàn tụ và trọn vẹn. Về sau, các nội dung hoạt động trong Tết Nguyên Tiêu càng phong phú, một số địa phương tổ chức múa đèn rồng, múa sư tử, đi cà kheo, hát ương ca, bơi thuyền trên cạn. Đánh trống khua chiêng rất náo nhiệt.

Múa Ương ca

Ngoài ra, Tết Nguyên Tiêu còn được coi là đêm lãng mạn của các đôi bạn trẻ, bởi thời Phong Kiến Trung Quốc, con gái thường bị cấm cung trong nhà, nhưng trong đêm Tết nguyên Tiêu, có thể ra ngoài ngắm đèn, đây cũng là dịp để các đôi bạn trẻ nam nữ quen biết nhau, tìm bạn đời trăm năm kết tóc. Cho nên Tết Nguyên Tiêu còn được coi là Va-len- tin của Trung Quốc.

Hơn 2000 năm qua, Tết Nguyên Tiêu không những thịnh hành tại hai bờ eo biển Đài Loan và nội địa Trung Quốc, mà thường xuất hiện trong cộng đồng người Hoa cư trú tại các nước trên thế giới.

Lời lưu ký

Chuyên đề

• Mừng Xuân Mậu Tuất 2018	• Chủ tịch Tập Cận Bình tham dự Hội nghị Thượng đỉnh APEC lần thứ 25 và thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam và Lào
Xem tiếp>>