Trung dược trong dưỡng sinh và điều trị thường ngày

Những thuốc có công hiệu điều chỉnh, làm thông khí các bộ phận trong cơ thể được gọi là thuốc hành khí, trong đó, những vị thuốc có công hiệu mạnh được gọi là thuốc phá khí. Phần lớn thuốc hành khí tỏa mùi thơm, tính ôn, vị cay, vị đắng, có công hiệu nổi bật về hành khí, giáng khí, chủ yếu quy kinh lạc tỳ, vị, gan và phổi, có tác dụng điều hòa khí, kiện tỳ, hành khí giảm đau, thuận khí giáng nghịch, thông can giải uất, phá khí, tan hạch tan cục, chủ yếu thích hợp dùng cho chữa trị các chứng khí trệ, khí nghịch dẫn đến tức ngực, đau ngực bởi khí phổi ứ trệ, bị ho, hen suyễn, đau sườn do gan khí uất ức, đau vú, hạch cứng, cục cứng, kinh nguyệt không đều, đau sa đì, trướng bụng, đau bụng bởi tỳ khí và vị khí ứ trệ bên trong cơ thể gây nên cũng như các chứng ợ hơi, ợ chua, buồn nôn, táo bón, tiêu chảy v.v.

Phần lớn thuốc hành khí vị cay, tính ôn, tính nhiệt, tỏa mùi thơm, tốn khí thương âm, cho nên những người âm hư suy nhược nên thận trọng khi sử dụng.

* Chỉ thực

Chỉ thực là quả cam chua hoặc cam ngọt còn xanh thuộc loài thực vật họ Vân hương, là thực phẩm có thể dùng cho chăm sóc sức khỏe. Chỉ thực vị đắng, vị cay, tính hơi hàn, quy kinh lạc tỳ, vị và đại tràng.

Công hiệu: phá khí tiêu tích, tiêu đờm, tán kết khối.

Phạm vi ứng dụng:

--Một là thích hợp dùng cho chứng trướng bụng, đầy bụng, ợ hơi, buồn nôn, biếng ăn do tỳ khí và vị khí ứ trệ gây nên.

-- Hai là thích hợp dùng cho chữa trị chứng trướng bụng, đầy bụng, người mệt, phân loãng, rêu lưỡi dày và nhày bẩn do thấp đục ứ trệ trung vị gây nên.

-- Ba là thích hợp dùng cho chữa trị chứng đờm thấp ứ trệ, phế thất tuyên giáng, bị ho, đờm nhiều, khí nghịch.

Cách dùng và liều lượng: dùng Chỉ thực sắc nước uống, mỗi lần từ 3-9 gam, lượng tối đa có thể dùng 30 gam. Chỉ thực sao có tính hòa dịu hơn.

* Vỏ Chỉ thực

Vỏ Chỉ thực là quả cam chua hoặc cam ngọt còn xanh (bỏ ruột) phơi hoặc sấy khô, thuộc loài thực vật họ Vân hương, là thực phẩm có thể dùng cho chăm sóc sức khỏe. Vỏ Chỉ thực vị đắng, vị cay, tính hơi hàn, quy kinh lạc tỳ, vị và đại tràng, công hiệu giống như Chỉ thực, nhưng tác dụng dịu hơn, có công hiệu nổi bật về thông hành khí ngực, tiêu tức. Cách dùng và liều lượng giống như Chỉ thực, điều cần phải lưu ý là phụ nữ có thai nên thận trọng khi sử dụng.