Các loại quả khô: Hạt Phỉ Tử-Hạt Sen

Quả khô chứa hàm lượng chất béo khá cao, phần lớn vị cam, tính bình hòa hoặc tính ôn, có hiệu quả tốt trong bổ dưỡng tinh huyết, nhuận táo thông đại tiện, quả khô dạng sao có hiệu quả ôn bổ cao hơn, nổi bật nhất là hạt Óc chó và hạt Thông. Quả khô chứa hàm lượng bột cao, phần lớn vị cam, vị chát, tính bình hòa, ví dụ như Bạch quả và hạt Sen, chúng ngoài có công hiệu bổ ích ra còn có thể liễm phế sáp tràng.

Chuyên gia kiến nghị mỗi người mỗi ngày ăn quả khô từ 30-50 gam.

* Hạt Phỉ Tử （ hạt cây Sam đỏ）

Hạt Phỉ Tử là hạt chín của loài thực vật cây cao thuộc họ Thủy Tùng（Taxaceae）, còn có tên gọi là Phỉ Thực, Ngọc Phỉ và Hương Phỉ. Hạt Phỉ Tử vị cam, tính bình hòa, quy kinh lạc tỳ, phổi và đại tràng.

Công hiệu: Sát trùng tiêu tích, nhuận phổi trị ho, nhuân tràng thông đại tiện.

Thích hợp sử dụng:

--Trường hợp giun ký sinh trong đường ruột như giun móc, giun đũa, trùng roi, có thể dùng riêng hạt Phỉ Tử, cũng có thể dùng chung với hạt Bí đỏ và Sử Quân tử; chứng cam tích trẻ em, người gầy ăn ít, có thể dùng chung với Bạch Truật, Sơn Dược và Mộc Hương.

--Trường hợp bị ho do phổi nhiệt gây nên, có thể dùng riêng hạt Phỉ Tử, cũng có thể phối hợp với Điềm Hạnh Nhân và Hồ Đào Nhân nghiền thành dạng bột, pha nước uống.

--Trường hợp táo bón do đường ruột khô gây nên và bệnh trĩ, có thể ăn hạt Phỉ Tử.

Cách dùng và liều lượng: Mỗi ngày dùng từ 10-30 gam, theo các dạng ăn hạt Phỉ Tử sống, ăn hạt dạng rang và dang bột.

* Hạt Sen

Hạt Sen là hạt chín của loài thực vật thân thảo thuộc họ Súng, còn có tên gọi là Ngẫu Thực, Liên Thực, Liên Nhục, Thủy Chi Đan, Liên Mễ. Hạt Sen vị cam, vị chát, tính bình hòa, quy kinh lạc tỳ, thận và tim.

Công hiệu: Bổ tỳ trị tiêu chảy, sáp tràng cố tinh, dưỡng tâm an thần.

Thích hợp sử dụng:

--Trường hợp tỳ vị hư nhược, ăn ít tiêu chảy, kiết lỵ lâu ngày, không ăn được, có thể nghiền hạt Sen thành dạng bột pha nước uống, cũng có thể phối chế với Phục Linh, gạo Lốc và đường trắng làm bánh ăn, có công hiệu trị chứng không tiêu được thủy cốc do tỳ hư nhược sau cơn bệnh gây nên; trườnng hợp kiết lỵ lâu ngày không khỏi, có thể dùng hạt Sen già（ bỏ tâm Sen）nghiền thành dạng bột, mỗi lần dùng 5 gam, uống với nước cơm.

--Trường hợp bạch đới phụ nữ do tỳ hư gây nên, có thể dùng hạt Sen phối hợp với Khiếm Thực pha nước đun sôi uống.

--Trường hợp tâm kinh hư nhược, nước tiểu vàng đục, có thể dùng hạt Sen （cả tâm Sen）sao với Cam Thảo, nghiền thành dạng bột, mỗi lần dùng 10 gam, sắc nước Đăng tâm thảo pha trộn với bột Sen uống theo giới thiệu về "Liên Tử Lục Nhất Thang" của "Nhân Trai Trực Chỉ Phương".

--Trường hợp tiểu tiện trắng đục, mộng di tiết tinh, có thể dùng hạt Sen, Ích Trí Nhân và Long Cốt lượng như nhau, nghiền thành dạng bột, mỗi lần dùng 10 gam, uống với nước cơm trước khi ăn cơm theo giới thiệu về Liên Nhục Tản của "Kỳ Hiệu Lương Phương".

--Trường hợp tim thất dưỡng, hư nhược, buồn bực mất ngủ, có thể nhai hạt Sen tươi, uống cùng nước Mạch Đông dạng sắc; cũng có thể phối hợp với Bách Hợp và Mạch Đông sắc nước uống.

--Trường hợp vị hư buồn nôn, khí xông lên trên không ăn được cơm, có thể ăn hạt Sen nhai kỹ.

Cách dùng và liều lượng: Mỗi ngày dùng từ 10-30 gam, theo các dạng hạt Sen sống, dạng bột, nấu cháo, nấu canh, đun nước uống, hoặc bào chế thành dạng viên.