Thực phẩm dùng cho dưỡng sinh và điều trị trong thường ngày và phương pháp chế biến phối hợp

"Bản thảo Cương mục" viết: "Miễn là các loại cây cỏ ăn được đều gọi là rau, gồm năm loại như rau Hẹ, củ Kiệu, Quỳ thái （đông Quỳ）, Hành, Hoắc（rau dại）",các loại thực vật dùng làm thức ăn được gọi chung là rau.

*Khoai lang

Khoai lang là rễ củ của loài cây thân thảo dạng dây leo. Khoai lang còn có tên gọi là Hồng thự, Sơn thự, Địa qua, Cam thự và Bạch thự. Khoai lang vị cam, tính bình hòa, quy kinh lạc tỳ, vị và đại tràng.

Công hiệu: Ích khí bổ trung, làm cho đại tràng dễ chịu thông đại tiện.

Thích hợp sử dụng:

--Trường hợp tỳ vị hư nhược, khí hư đuối sức, có thể dùng món Khoai lang nấu đường đỏ.

--Trường hợp táo bón, có thể ăn Khoai lang luộc hoặc nấu.

Cách dùng và liều lượng: mỗi lần dùng từ 100-200 gam, ngoài ăn sống ra, còn có thể chế biến theo các kiểu luộc, hấp, nướng, nấu cháo v.v.

*Khoai tây

Khoai tây là thân củ của loài cây họ Cà. Khoai tây còn có tên gọi là Thổ Vu, Sơn Dược Đản và Thổ Đậu. Khoai tây vị cam, tính bình hòa, quy kinh lạc tỳ vị.

Công hiệu: Bổ tỳ ích vị, hoãn gấp giảm đau, trường hợp dùng ngoài da có công hiệu giải độc tiêu sưng.

Thích hợp sử dụng:

--Trường hợp tỳ vị hư hàn, hơi thở ngắn và đuối sức sau cơn bệnh, có thể dùng Khoai Tây ninh thịt bụng bò theo ghi chép của cuốn "Những điều kiêng kỵ trong ăn uống truyền thống".

--Trường hợp bệnh quai bị và bị bỏng, có thể dùng Khoai Tây sống xay nước bôi ngoài da, pha thêm ít dấm hiệu quả càng tốt.

Cách dùng và liều lượng: Mỗi lần dùng từ 100-200 gam, chế biến theo các kiểu ép nước, xào, luộc hoặc hấp chín ăn, trường hợp dùng ngoài da có thể xay nước để bôi.

Điều cần phải lưu ý là: Khoai Tây nẩy mầm, lớp vỏ ngoài biến thành màu xanh hoặc màu tím không được ăn, bởi vì một loại kiềm trong đó có thể dẫn đến ngộ độc.

*Khoai sọ

Khoai sọ là rễ củ của loài cây họ Thiên nam tinh. Khoai sọ còn có tên gọi là Vu nãi, Thổ chi và Thủy vu. Khoai sọ vị cam, vị cay, tính bình hòa, chứa ít độc tố, quy kinh lạc tỳ, vị.

Công hiệu: Kiện tỳ bổ hư, tan cục tan hạch.

Thích hợp sử dụng:

--Trường hợp tỳ vị hư nhược, ăn ít đuối sức, có thể dùng Khoai sọ ninh thịt lợn hoặc thịt cá ăn, có công hiệu điều trung vị bổ hư theo giới thiệu của "Nhật Hoa tử Bản thảo", dùng Khoai sọ lượng giống như gạo nấu cháo ăn có thể điều trị chứng hư lao cũng như chứng đường ruột và dạ dày bất hòa theo giới thiệu của "Thực liệu Chúc phổ".

--Trường hợp lim phô cổ, có thể dùng Khoai sọ dạng thái nhát, phơi khô, nghiền thành dạng bột, dùng sứa biển khô để lâu năm và mã đề đun nước pha bột Khoai sọ làm thành dạng viên, khi dùng còn phải dùng sứa biển khô để nhiều năm và mã đề đun nước uống thuốc viên theo giới thiệu về thuốc Khoai sọ dạng viên ghi trong "Đại từ điển Y học Trung Quốc".

--Trường hợp ghẻ lở, mụn nhọt, viêm loét ở giai đoạn đầu, có thể dùng Khoai sọ tươi giã nát để bôi, dùng Khoai sọ và tỏi giã nát đắp ngoài da dùng cho trị bệnh vẩy nến.

--Trường hợp đau gân cốt hoặc bệnh vưu (hột cơm) có thể dùng Khoai sọ tươi thái nhát chấm dầu vừng và dấm để bôi.

Cách dùng và liều lượng: mỗi lần dùng từ 100-200 gam, chế biến theo các kiểu luộc, nấu cháo, hoặc đun nước uống, trường hợp dùng ngoài da có thể giã nát để đắp.

Điều cần phải lưu ý là: Khoai sọ tươi chứa độc tố, không được ăn sống, nhưng có thể làm thành thuốc dạng viên hoặc dạng bột. Ăn nhiều có thể dẫn đến khí trệ gây ảnh hưởng tới chức năng của tỳ.