Thực phẩm cấm kỵ khi mang thai và kiêng cữ sau khi sinh

Do các đặc điểm sinh lý như thai nghén và cho con bú sau khi sinh, cho nên cấm kỵ ăn uống trong thời kỳ này cũng có ý nghĩa đặc biệt. Trong thời kỳ mang thai, máu các tạng phủ và kinh lạc đều chảy về Xông mạch và Nhậm mạch để có đủ dinh dưỡng cho thai nhi, toàn bộ cơ thể đều ở vào tình trạng âm huyết khá hư nhược, dương khí tương đối thịnh vượng. Vì vậy, phụ nữ mang thai nên tránh uống rượu, không dùng các thực phẩm vị cay, tính ôn nhiệt trong đó bao gồm gừng khô,quế, hạt tiêu, ớt, thịt cầy v.v để tránh gây tổn thương tới âm, tổn thương chất dịch, ảnh hưởng thai nhi. Khi mang thai thường hay xảy ra chứng nghén, cho nên cần phải tránh các thực phẩm mùi tanh, mùi nồng, nhiều dầu mỡ, khó tiêu. Ngoài ra, còn có thể lựa chọn thực phẩm theo khẩu vị của bà bầu, trong khi đó phải chú ý bổ sung dinh dưỡng qua ăn uống. Giai đoạn sau mang thai do thai nhi lớn dần, ảnh hưởng tới sự thăng giáng của khí cơ, dễ dẫn đến khí trệ, nên hạn chế sử dụng các thực phẩm trướng khí và có công hiệu thu liễm chặn giữ như: Khoai sọ, khoai lang, quả lựu. Sau khi sinh, huyết ứ trong cơ thể, không nên dùng thực phẩm chua chát, thu liễm như Ô mai, hạt Sen, Khiếm thực, quả Hồng, bí Đỏ v.v để có lợi cho thải ra chất dịch trong cơ thể sau khi sinh; đồng thời cũng không nên ăn những thực phẩm vị cây, tính phát tán, lợi tiểu v.v, tránh làm cho khí huyết hư nhược trở nên nghiêm trọng hơn sau khi sinh.

Thời kỳ phụ nữ cho con bú phải sinh hóa dòng sữa nuôi con, nên dùng các thực phẩm vị ngọt, tính bình hòa hoặc vị ngọt tính mát bao gồm lương thực, thịt gia súc, thịt gia cầm, các loại trứng và sản phẩm sữa. Tốt nhất là những thực phẩm dinh dưỡng phong phú dễ tiêu, thận trọng sử dụng thực phẩm vị cay, tính nhiệt, thương âm, tính hàn và thực phẩm vị chua tính thu liễm, không ăn hoa quả tươi tính mát. Cuốn "Ẩm thiện Chính yếu" viết: "Mẫu vật thái bão nhũ chi, mẫu vật thái cơ nhũ chi, mẫu vật thái hàn nhũ chi, mẫu vật thái nhiệt nhũ chi...bà mẹ cho con bú kiêng ăn thực phẩm hàn mát gây bệnh". Qua đó có thể thấy, người thời xưa hết sức coi trọng và đưa ra yêu cầu nghiêm khắc đối với thực phẩm dành cho bà mẹ cho con bú.