![]( /mmsource/images/2012/08/10/ae6012d35c8d4cc9afcdcb254633f4cc.jpg)
![]( /mmsource/images/2012/08/10/50eaf6b8b61740ceb2e5cddd3a116b2d.jpg)
--Căn cứ tình hình cụ thể về thời gian-địa điểm-con người
Về thời gian có sự thay đổi về bốn mùa và ngày đêm, về địa điểm có sự phân bố tại Đông, Tây, Nam, Bắc, Trung, về con người có sự khác biệt về giới tính, tuổi tác và thể chất, vì vậy, Dưỡng sinh và Điều trị trong Y Dược Trung Hoa cần phải tuân thủ nguyên tắc căn cứ vào tình hình cụ thể cả về thời gian, địa điểm và con người.
--Căn cứ thời gian cụ thể
Căn cứ thời gian cụ thể là chỉ lựa chọn sử dụng các món ăn trong dưỡng sinh và điều trị theo quan hệ mật thiết giữa đặc điểm thời gian bốn mùa với tạng phủ, khí huyết và âm dương trong cơ thể con người. Sự thay đổi của khí hậu bốn mùa gây anh hưởng nhất định đối với chức năng sinh lý con người và sự diễn biến bệnh lý. Nói chung, mùa xuân và mùa hè, khí hậu dần dần chuyển từ ấm sang nóng, dương khí thăng phát, lỗ chân lông da mở ra, cho nên mặc dù bị cảm gió, cũng không nên dùng quá mức các món ăn vị cay, tính ôn, tán phát để tránh lỗ chân lông da mở quá to, tiêu hao và tổn thương khí âm; mùa thu đông, khí hậu dần dần chuyển từ mát sang lạnh, âm thịnh dương suy, lỗ chân lông da se chặt lại, dương khí co rút, trường hợp không phải mắc chứng đại nhiệt, nên thận trọng trong chữa trị bằng thực phẩm tính hàn và tính mát để tránh thương âm.
Trong cuốn "Hoàng đế Nội kinh.Tố vấn" viết: "Dụng hàn viễn hàn, dụng lương viễn lương, dụng ôn viễn ôn, dụng nhiệt viễn nhiệt, thực nghi đồng pháp (dùng thực phẩm cũng vậy)". Mùa xuân muôn vật hồi sinh, cho nên cần phải dùng thực phẩm thuộc tính sơ tiết thanh tán trong dưỡng sinh và điều trị, ví dụ như dùng hành và tàu xì có thể trợ dương thăng tán; mùa hè dương thịnh, nên lựa chọn dùng thực phẩm giải thử sinh tân trong dưỡng sinh và điều trị, thường xuyên dùng các thực phẩm cam toan thanh nhuận như đỗ Xanh, dưa Hấu v.v để đạt mục đích thanh nhiệt, giải thử, dưỡng tân, ít ăn thực phẩm cay, ngọt và nhiệt để tránh thương âm; mùa thu khí hậu khô ráo nên lựa chọn thực phẩm tư âm nhuận phổi trong dưỡng sinh và điều trị, trong đó bao gồm các thực phẩm nhuận táo như hạt Vừng, mật Ong v.v, ít ăn thực phẩm vị cay tính nhiệt; mùa đông hàn lạnh, cơ thể âm thịnh nên lựa chọn thực phẩm ôn dương tán hàn trong dưỡng sinh và điều trị, ví dụ như các thực phẩm ôn bổ bảo vệ dương khí như thịt Cừu, thịt Cầy v.v.