Trong khi vận dụng phương pháp điều trị bằng các món ăn, cần phải căn cứ lý luận Dưỡng sinh và Điều trị của Y Dược Trung Hoa cũng như tuân thủ nguyên tắc dưỡng sinh và điều trị, bằng không, không những không đạt được mục đích dưỡng sinh, mà còn gây tổn thương nhất định đối với cơ thể con người, đúng như cuốn "Bản thảo Cầu chân" đã viết: "Dùng thực phẩm cùng nguyên lý với trị bệnh bằng thuốc, dùng thực phẩm thích hợp sẽ có lợi cho tạng phủ và có tác dụng trị bệnh, dùng thực phẩm không thích hợp sẽ gây tổn thương tới tạng phủ, rồi tăng thêm bệnh tật và dẫn đến tử vong".
Cẩn hòa ngũ vị
Cẩn hòa ngũ vị là chỉ phối chế hợp lý ngũ vị thực phẩm, khiến mùi và vị hài hòa với nhau để đáp ứng nhu cầu sinh hóa tinh khí trong cơ thể con người. "Hoàng đế Nội kinh" viết: "Cẩn hòa ngũ vị, cốt chính cân dẻo, khí huyết lưu thông, làm cho làn da và cơ bắp trở nên chặt chẽ, nếu thế cốt khí dĩ tinh, cẩn đạo như pháp, trường hữu thiên mệnh ". Điều này có nghĩa là coi trọng sự điều hòa về ăn uống, mới có thể khiến xương cốt cứng rắn ngay thẳng, gân mạch mềm dẻo, khí huyết lưu thông, se chặt lỗ chân lông, cường tráng cơ thể, khỏe mạnh sống lâu. Nghĩa hẹp của Ngũ vị là chỉ năm vị chua, ngọt, cay, đắng, mặn, nghĩa rộng thì bao gồm các loại thực phẩm, vì vậy "cẩn hòa Ngũ vị" bao gồm hai ý nghĩa điều hòa Ngũ vị và cân bằng thực phẩm.
Điều hòa Ngũ vị là chỉ không kén chọn Ngũ vị trong ăn uống. Do năm vị chua, đắng, ngọt, cay và mặn có sự gắn bó khác nhau đối với Ngũ tạng, đúng như "Tố vấn. Chí chân yếu đại luận" viết: "Ngũ vị nhập vị, mỗi vị một sở thích, vị chua nhập gan, vị đắng nhập tim, vị ngọt nhập tỳ, vị cay nhập phổi, vị mặn nhập thận. Chính đây là quá trình sinh hóa và tinh lọc các chất tinh hoa quanh năm để tăng cường khí cho cơ thể con người". Điều này cho thấy Ngũ vị lần lượt sản sinh tác dụng kết nối và tiếp cận Ngũ tạng. Nói chung, thực phẩm nhập tạng gì thì sẽ phát huy tác dụng dưỡng sinh bổ ích cho cơ quan đó.
Cân bằng thực phẩm là hoàn thiện kết cấu ăn uống theo nhu cầu sức khỏe. Nếu muốn giữ gìn sự sinh trưởng và chức năng sinh lý bình thường của cơ thể con người thì cần có các chất dinh dưỡng khác nhau, cho nên phải cân bằng thực phẩm, không ngừng hấp thụ thực phẩm các loại, tránh kén ăn và dùng thực phẩm ít chủng loại. Chỉ có ăn uống toàn diện, dinh dưỡng thích hợp mới có thể đảm bảo nhu cầu cho sự sinh trưởng và khỏe mạnh sống lâu. Vì thế cần điều phối các chất dinh dưỡng như protein, vitamin và chất béo, điều chỉnh tỷ lệ giữa thực phẩm, rau quả và các loại thịt động vật để điều phối tỷ lệ hấp thụ và tận dụng các chất dinh dưỡng, đạt mục đích dinh dưỡng hợp lý. Người thời cổ Trung Quốc đã có sự miêu tả hết sức sinh động đối với kết cấu thực phẩm, ví dụ cuốn "Tố vấn.Tạng khí pháp thời luận" viết, "ngũ cốc vi dưỡng, ngũ quả vi trợ, ngũ súc vi ích, ngũ thái vi sung, khí vị hợp nhi phục chi, dĩ bổ ích tinh khí". （ ngũ cốc là thực phẩm cung cấp dinh dưỡng, hoa quả là thực phẩm hỗ trợ, gia cầm và gia súc là thực phẩm bồi bổ, rau củ là thực phẩm bổ sung, con người hấp thụ khí, vị của các món ăn đó sẽ bổ ích tinh khí cho cơ thể ）, chỉ rõ lương thực, rau xanh, các loại thịt và hoa quả là những bộ phận chủ yếu trong thực phẩm, trong đó lấy lương thực làm chính, lấy các loại thịt làm phụ, lấy các loại rau quả làm bổ sung.
Ngũ vị điều hòa mới có tác dụng điều dưỡng toàn diện đối với Ngũ tạng, duy trì sự cân bằng nhịp nhàng của chức năng Ngũ tạng. Nếu như không chú ý điều tiết Ngũ vị mà kén ăn trong điều dưỡng bằng ăn uống với thời gian dài, sẽ dẫn đến rối loạn hoạt động chức năng giữa Ngũ tạng, từ đó gây nên rất nhiều bệnh. Trong cuốn "Tố vấn. Sinh khí thông thiên luận" chỉ rõ: "Âm chi ngũ quan ngũ vị, thương tại Ngũ vị". Trong cuốn "Tố vấn. Ngũ tạng sinh thành" còn viết: "Vị chua thái quá, can khí dĩ tân, tỳ khí nãi tuyệt; vị mặn thái quá, đại cốt khí lao, đoản cơ, tâm khí ức; vị ngọt thái quá, tâm khí suyễn mãn, sắc hắc, thận khí bất hằng; vị đắng thái quá, tỳ khí bất nhu, vị khí nãi hậu; vị cay thái quá, cân mạch tữ trì, tinh thần nãi ương". Ăn mặn nhiều mạch ngưng chát, biến màu; ăn đắng nhiều da khô rụng lông; ăn cay nhiều tay chân gân guốc móng chân khô; ăn ngọt nhiều đau xương rụng tóc, ngũ vị đều có tác dụng gây tổn thương". Vì vậy, cẩn hòa （thận trọng sử dụng） ngũ vị là nguyên tắc quan trọng cần phải tuân thủ trong dưỡng sinh và điều trị của Y Dược Trung Hoa.
2025-9-8 Mon.
• Hoạt động Gặp gỡ hữu nghị thanh niên Trung Quốc-Việt Nam lần thứ 18 đã diễn ra tại Hà Nội, Việt Nam 2018/08/15
• Đại sứ quán Trung Quốc tại Việt Nam tổ chức Lễ trao học bổng Chính phủ Trung Quốc năm 2018 2018/08/14
