Vài nét về dưỡng sinh và điều trị của Y dược Trung Hoa

Dưỡng sinh và Điều trị của Y dược Trung Hoa là chỉ nghiên cứu lý luận và phương pháp dưỡng sinh bằng Trung Y dưới sự chỉ đạo của lý luận Trung Y, là môn học phòng bệnh, trị bệnh, thúc đẩy hồi phục sức khoẻ và chăm sóc sức khoẻ.

Dưỡng sinh và Điều trị của Y dược Trung Hoa dựa vào bề dày của văn hóa truyền thống Trung Quốc, lấy lý luận Trung Y làm cơ sở vững chắc, kết hợp kinh nghiệm thực tiễn và thành quả nghiên cứu trong nhiều năm qua, hình thành hệ thống lý luận sâu sắc và phương pháp phong phú đa dạng, đậm đà màu sắc phương Đông và màu sắc dân tộc. Dưỡng sinh và Điều trị của Y dược Trung Hoa có lịch sử lâu đời, cội nguồn sâu xa, góp phần to lớn cho chăm sóc sức khỏe và sự phát triển thịnh vượng của dân tộc Trung Hoa.

Cụm từ "dinh dưỡng" được xuất hiện tương đối sớm trong "Thuyết dưỡng sinh" của Tô Đông Pha đời Tống Trung Quốc. Thời xưa "dinh dưỡng" còn được gọi là "vinh dưỡng". "Dinh" có nghĩa là kinh doanh tạo nên, "vinh" có thể giải thích là vinh thịnh, phồn vinh, "dưỡng" với ngụ ý là dưỡng hộ, bổ dưỡng. "dinh dưỡng (vinh dưỡng)" là chỉ quá trình cơ thể hấp thụ, tiêu hóa, và tận dụng thực phẩm và thành phần dinh dưỡng để duy trì hoạt động sự sống bình thường. Còn cụm từ "dinh dưỡng học" thì bắt nguồn từ dinh dưỡng học hiện đại. Trong văn hiến cổ Trung Y, nội dung đề cập tới dinh dưỡng học phần lớn được gọi là "thực dưỡng" hoặc "thực liệu". "Thực dưỡng" có nghĩa là bổ dưỡng sức khỏe qua ăn uống, tức là giữ gìn chăm sóc sức khỏe và đề phòng bệnh tật bằng dinh dưỡng hợp lý để đạt mục đích mạnh khỏe sống lâu, "thực dưỡng" nhấn mạnh đề phòng là chính; "thực liệu" là chỉ trị bệnh bằng món ăn, tức là căn cứ tính, vị, công dụng của thực phẩm và thực phẩm có công hiệu thuốc cùng thành phần dinh dưỡng và các thành phần khác của chúng, qua phối chế khoa học và chế biến hợp lý để đạt mục đích chữa trị. Mặc dù hai cụm từ có đôi chút khác nhau về nghĩa, song xét về bản chất, "thực dưỡng" học và "thực liệu" học của thời cổ Trung Quốc tức là dưỡng sinh và điều trị trong lâm sàng truyền thống dưới sự chỉ đạo của lý luận Trung Y Trung Dược.

Dưỡng sinh và Điều trị của Y dược Trung Hoa lấy phù chính cố bản (nâng đỡ chính khí củng cố nguồn gốc) làm tư tưởng cơ bản, lấy bổ khí bổ huyết, điều hòa âm dương, tăng cường chính khí làm nguyên tắc điều trị cơ bản, trên cơ sở đó lựa chọn dược phẩm và thực phẩm, đồng thời kết hợp bệnh lý học của Trung Y, tiến hành điều dưỡng một cách biện chứng, đồng thời áp dụng phương pháp và hình thức chế biến thích hợp như: Xào, ninh, chiên, rán, hấp, nấu, hầm, kho v,v để chế biến thành các món canh, súp, kem, rượu, cháo, mì, bánh, thức ăn v.v, cho nên có tính ứng dụng rộng rãi, vừa thích hợp chế biến thực phẩm gia đình, lại có thể làm thành các món ăn phụ hình thức đẹp mắt, ăn rất ngon miệng của nhà hàng, được khách hàng hoan nghênh rộng khắp.

Kết quả nghiên cứu dược lý hiện đại cho thấy, phần lớn các bài thuốc dưỡng sinh Trung Y đều có tác dụng tăng cường chức năng sinh lý của cơ thể, cải thiện trao đổi chất của tế bào và dinh dưỡng, cải thiện chức năng tim, phổi và hệ thống tạo máu, thúc đẩy tuần hoàn máu v.v, bên cạnh đó có thể điều tiết sự cân bằng về trao đổi chất trong cơ thể, đạt công hiệu phòng chống bệnh tật, thúc đẩy hồi phục cơ thể và giữ gìn sức khỏe.

Dưỡng sinh và Điều trị của Y dược Trung Hoa là kho báu văn hóa truyền thống của Trung Quốc, là viên ngọc sáng chói trong kho tàng Trung Y học. Cũng như các môn học như điều trị bằng thuốc, châm cứu, xoa bóp, khí công, truyền dẫn v.v, Dưỡng sinh và Điều trị của Y dược Trung Hoa cũng là một phần quan trọng trong Trung Y học. Nếu xét về ý nghĩa nào đó, Dưỡng sinh và Điều trị của Y dược Trung Hoa còn chiếm vị trí quan trọng hơn trong các lĩnh vực y học phòng bệnh, y học phục hồi sức khỏe và y học tuổi già.