Tía Tô và Gừng Tươi

 

Một số thuốc phụ có công hiệu trừ gió lạnh: Một là vỏ Gừng Tươi có công hiệu hòa tỳ, hành thủy, tiêu sưng tấy, chủ yếu chữa trị chứng thủy thũng và tiểu tiện không thông. Hai là nước Gừng Tươi. Nước Gừng Tươi có công hiệu như Gừng Tươi, chủ yếu tiêu đờm trị nôn, tiện cho trường hợp dùng khẩn cấp trong lâm sàng. Trường hợp cổ họng và lưỡi bị tê, bị sưng và bị đau bởi ngộ độc Thiên Nam Tinh và Bán Hạ, cũng như bị ợ, bị nôn, khó nuốt, có thể pha nước Gừng Tươi, để cho dễ nuốt, cũng có thể pha nước tre uống, trường hợp chữa trị cho người bệnh bất tỉnh nhân sự bởi trúng phong, có thể pha nước uống, cũng có thể cho uống qua đường mũi.

Tía Tô và Gừng Tươi đều vị cay, tính ôn, quy kinh lạc phổi và tỳ, có công hiệu toát mồ hôi, giải biểu, tán hàn, trị ngộ độc cá và cua. Bên cạnh đó có công hiệu chữa trị các chứng cảm gió lạnh, sợ lạnh, phát sốt, đau đầu, ngạt mũi v.v. Công hiệu ra mồ hôi, giải biểu, tán hàn của Tía Tô và Gừng Tươi đều tương đối dịu, chứng nhẹ chỉ cần dùng Tía Tô hoặc Gừng Tươi sẽ có hiệu quả, chứng nặng thì cần phải dùng chung với các vị thuốc trừ gió lạnh khác; điều khác nhau là, Tía Tô có thể giải biểu tán hàn trên bề ngoài, hành khí thông trung vị bên trong̣, còn có công hiệu tiêu đờm, trị ho, cho nên đặc biệt thích hợp cho các chứng như: Cảm gió lạnh và khí tắc, tức ngực, buồn nôn, bị ợ hoặc chứng hen xuyễn, đờm nhiều v.v. Trong khi đó Tía Tô còn có các công hiệu chữa trị như hành khí, an thai, cũng có thể chữa trị chứng tỳ, vị tắc khí, tức ngực, buồn nôn cũng như động thai bởi khí bị ùn tắc gây nên.

 

Gừng Tươi có công hiệu nổi bật về ôn trung, trị nôn, ôn phổi, trị ho, có thể giải độc Bán Hạ và Thiên Nam Tinh. Thường hay dùng để chữa trị chứng tỳ hàn, vị hàn, trong đó kể cả chứng dạ dày đau tức, bị lạnh, ăn ít, buồn nôn. Gừng Tươi phối chế với các vị thuốc khác có thể trị các chứng bị nôn bởi Gừng Tươi là vị thuốc ôn ấm dạ dày, vì thế đặc biệt thích hợp với chứng nôn do vị hàn gây nên, chứng ho do phổi hàn gây nên, bất cứ liệu có cảm gió lạnh hay không, đờm ít hay là đờm nhiều đều có thể dùng Gừng Tươi, trường hợp ngộ độc bởi dùng thuốc Bán Hạ và Thiên Nam Tinh hoặc trong khi bào chế Bán Hạ và Nam Thiên Tinh đều có thể dùng Gừng Tươi để hạ thấp độc tố.