Viên lâm Trung Quốc được phân loại theo khu vực (II)

Viên lâm là hình thức nghệ thuật của nền văn hóa Trung Hoa truyền thống, bắt nguồn từ văn hóa "Lễ nhạc" của Trung Quốc, thông qua các tải thể như cỏ cây hoa lá v.v làm nổi bật văn hóa tinh thần của nhân loại.

Cấu tạo của viên lâm Trung Quốc chủ yếu dựa trên cơ sở non nước thiên nhiên, tạo dựng thêm các kiến trúc như cung điện, hành lang, lầu các v.v, dùng bàn tay con người để mô phỏng thiên nhiên, trong đó thấm đượm tư tưởng nhân văn, đặc biệt là sự thăng hoa tư tưởng trong thơ, từ và hội họa của từng thời kỳ lịch sử khác nhau. Bên cạnh đó, viên lâm Trung Quốc được phân loại theo khu vực.

1. Viên lâm Giang Nam

Viên lâm Giang Nam thường là phần mở rộng của nhà ở, do diện tích cơ ngơi nhỏ, vì vậy cần tạo nên khá nhiều cảnh quan trong không gian có hạn, thế là, thủ pháp tạo vườn "tiểu trung kiến đại" (trong vườn nhỏ thấy vườn lớn ),"nhất dĩ đương thập" ( lấy một làm mười), "tá cảnh đối cảnh" (mượn cảnh đối cảnh )...đã được ứng dụng một cách linh hoạt, từ đó để lại rất nhiều kiệt tác tinh xảo. Ví dụ như khuôn viên nhỏ ở phía Bắc phòng sách Điện Xuân viên lâm Võng Sư Viên Tô Châu (được tôn vinh là vườn hoa xinh xắn nhất Tô Châu ) đã được "khảm" trên dải đất hẹp nằm giữa phòng sách với bức tường ranh giới, thế nhưng các nhà tạo vườn đã trồng trúc xanh, chuối, mai và trúc Nam Thiên tại đây, bên cạnh đó còn dựng thêm vài măng đá, các loại thực vật và măng đá trông vừa đẹp mắt, lại không chiếm diện tích đất, thật là hấp dẫn.

2.Viên lâm Lĩnh Nam

Viên lâm Lĩnh Nam chủ yếu là chỉ vườn hoa cổ điển ở vùng châu thổ sông Châu Giang tỉnh Quảng Đông. Các viên lâm nổi tiếng còn lại hiện nay gồm có Thanh Huy Viên Thuận Đức, Khả Viên Đông Quản, Dư Âm Sơn Phòng Phan Ngung và Lương Viên Phật Sơn, được tôn vinh là "Tứ đại danh viên Lĩnh Nam". Lĩnh Nam thời tiết nóng nực, ánh nắng dồi dào, lượng mưa phong phú, chủng loài thực vật đa dạng. Bể nước trong vườn hoa Lĩnh Nam nói chung tạo hình khá vuông vắn, cứ mỗi hướng nam bể nước thường xây dãy nhà có hành lang rộng, ba mặt khác cũng có hành lang vòng quanh, còn có cây cầu hành lang bắc qua mặt nước, cố gắng giảm thiểu thời gian phơi nắng khi du khách ngắm cảnh. Các kiến trúc khác cũng được xây dựng khá tập trung, thông thường là vườn trong vườn để dành diện tích đầy đủ cho trồng cây và trồng hoa. Do ảnh hưởng của nghệ thuật hội họa và mỹ nghệ địa phương, các kiến trúc trong viên lâm Lĩnh Nam đều có màu sắc khá đậm, hoa văn điêu khắc kiến trúc phong phú đa dạng.

3. Viên lâm đất Thục

Mặc dù Tứ Xuyên nằm về miền Tây Nam Trung Quốc, song lịch sử lâu đời, văn hóa phát triển, viên lâm Tứ Xuyên cũng có cội nguồn sâu xa và hết sức độc đáo. Viên lâm đất Thục khá chú trọng bề dày nội hàm văn hóa, một số vườn tược nổi tiếng thường gắn với câu chuyện ít người biết đến của danh nhân trong lịch sử. Ví dụ như giếng Văn Quân ở phố huyện Cùng Lai, tương truyền được xây dựng trên di chỉ quán rượu của Tư Mã Tương Như và Trác Văn Quân đời Tây Hán, diện tích rộng hơn 10 mẫu Trung Quốc, gồm các cảnh quan chính như bục chơi đàn, nguyệt trì, non bộ v.v. Lại ví dụ các viên lâm ở Thành Đô trong đó bao gồm: Thảo Đường Đỗ Phủ, Vũ Hầu Từ, My Châu Tam Tô Từ, Quê hương Thái Bạch Giang Dầu v.v, đều lấy kỷ niệm danh nhân lịch sử làm chủ đề. Hai là, viên lâm đất Thục thể hiện rõ nét phong cách cổ kính mộc mạc, thường hay đưa cảnh điền viên vào khuôn viên vườn tược. Ba là, kiến trúc trong vườn cũng hấp thụ khá nhiều phong cách tao nhã giản dị của nhà dân Tứ Xuyên, những trang trí nhỏ như hoa văn trên tường bao, nét cong mái nhà, bục giếng, đế đèn ...mang đậm phong cách cổ điển.

4.Viên lâm miền Bắc

Bắc Kinh là nơi tập trung viên lâm nhiều nhất trong các thành phố miền Bắc Trung Quốc, trong đó phần lớn là hoa viên Hoàng gia thời cổ. Khi xây dựng các hoa viên Hoàng gia này đã tập trung sức người, sức vật và sức của trong cả nước, cho nên hoa viên Hoàng gia quy mô hùng vĩ, nghệ thuật kiến trúc tinh xảo, được tôn vinh là tinh hoa trong viên lâm cổ điển Trung Quốc.

Bên cạnh đó, miền Bắc Trung Quốc còn bảo tồn một số vườn cổ có lịch sử khá lâu đời, ví dụ như hoa viên của Nguyên Nha Thái thú Giáng Châu Tân Giáng ở Sơn Tây （thời cổ gọi là Giáng thú Cư viên trì）, được khởi công xây dựng vào năm mười sáu （năm 596）Khai Hoàng đời Tùy, nay vẫn để lại dấu vết, là di chỉ viên lâm sớm nhất được bảo tồn tại Trung Quốc hiện nay. Lại ví dụ như Thư viện Tung Dương ở Đăng Phong tỉnh Hà Nam và Thiết Sơn Viên Khổng Phủ ở Khúc Phụ tỉnh Sơn Đông v.v, đều là những viên lâm tiêu biểu mang tính kỷ niệm ở miền Bắc Trung Quốc.

Nói chung, viên lâm Giang Nam có phong cách tao nhã tươi đẹp, viên lâm Lĩnh Nam tinh xảo rực rỡ, viên lâm đất Thục thì tao nhã mộc mạc .