Cộng đồng cao tuổi không nên tẩm bổ sức khỏe thái quá trong mùa thu

Tục ngữ có câu: "Sau Tết Trung thu, mỗi đêm một se lạnh". Vào thời điểm giữa thu và cuối thu ở Bắc Kinh, nhiệt độ ngoài trời nắng ấm chan hòa, hết sức dễ chịu và thoải mái, nhưng buổi sáng và buổi tối trời đã se lạnh, những người tuổi cao sức yếu liền bắt đầu tẩm bổ sức khỏe. Chuyên gia nhắc nhở rằng, không nên tẩm bổ sức khỏe một cách tùy tiện.

Những năm gần đây, tẩm bổ sức khỏe là điều rất thịnh hành, rất nhiều thuốc bào chế truyền thống như rượu Nhân sâm, Đông trùng hạ thảo dạng bột, Lộc nhung dạng lát, A giao dạng cao, Lục vị địa hoàng hoàn, Hải cẩu dạng viên, v.v luôn được quảng bá rùm beng. Bên cạnh đó, còn có rất nhiều thực phẩm chức năng, ví dụ như Hải sâm ăn liền, Yến sào giao nang, v.v đã trở thành món quà thượng hạng "tất yếu" trong các chuyến đi thăm bà con họ hàng cũng như đi thăm người bệnh.

Điều cần phải lưu ý là, thực phẩm chức năng tẩm bổ không thích hợp cho tất cả mọi người, những người khỏe mạnh nếu dùng thực phẩm chức năng quá mức, không những không có lợi cho sức khỏe, mà còn có thể dẫn đến bệnh. Trung y quan niệm rằng, "hư bất thụ bổ, lục phủ dĩ thông vi bổ". Có nghĩa là cơ thể hư nhược không chịu được bổ, lục phủ thông suốt sẽ thu được hiệu quả tẩm bổ. Đối với những nguy hại do phương pháp tẩm bổ không thích hợp gây nên, y gia thời cổ Trung Quốc đã trình bày rất rõ, trong đó cuốn "Y pháp Viên thông" của danh y cuối đời Thanh Trịnh Thọ Toàn chỉ rõ: "miễn là thích hợp dùng cho điều trị bệnh, thì Phụ tử, Đại hoàng và Thạch tín đều là thuốc quý; nếu không thích hợp dùng cho điều trị, cho dù là Nhân sâm, Hoàng kỳ, Lộc nhung và Kỷ tử đều là thạch tín". Trường hợp chọn thuốc tẩm bổ sức khỏe cho người cao tuổi, nhất định phải lưu ý những điều sau đây:

Coi trọng an toàn trong dùng thuốc

Liều lượng thuốc không những gây ảnh hưởng tới hiệu quả điều trị, mà còn liên quan tới an toàn, vì vậy khi dùng thuốc cần phải tuân theo lời rặn của bác sĩ hoặc dùng thuốc theo hướng dẫn, kiểm soát liều lượng thuốc một cách nghiêm ngặt, không nên tùy tiện thay đổi liều thuốc. Liều lượng thuốc quyết định ở thể chất, tuổi tác, bệnh tình và tính chất của thuốc. Đối với những người thể chất hư nhược, chức năng gan thận không tốt, có thể giảm liều lượng và số lần dùng thuốc. Ví dụ như thuyết minh của vị thuốc bổ nào đó quy định, mỗi ngày uống 1-2 lần, mỗi lần từ 2-4 viên, thì chúng ta có thể lựa chọn liều lượng tối thiểu, có nghĩa là mỗi ngày chỉ uống 1 lần, mỗi lần chỉ uống 2 viên, đó được gọi là nguyên tắc "tối thiểu".

Kiêng ăn nghiêm ngặt

Trong thời gian uống thuốc, nhất định phải kiêng ăn thực phẩm khó tiêu và mang tính kích thích như đồ sống, nguội, béo ngấy, nhiều dầu mỡ, tôm, cá, v.v. Ngoài ra, bệnh nhân nhiều đờm không nên ăn thực phẩm nhiều dầu mỡ; trường hợp hỏa nhiệt kiêng ăn thực phẩm cay; trường hợp mắc bệnh mụn nhọt và ngứa da phải kiêng ăn đồ tanh như tôm, cá v.v. Nếu không thực hiện kiêng ăn trong các trường hợp kể trên sẽ làm cho bệnh tình trở nên nghiêm trọng và ảnh hưởng tới hiệu quả điều trị.

Tránh dùng thuốc bổ quá mức

Thuốc nào tính ấy, mục đích trị bệnh bằng Trung dược là tận dụng dược tính để điều chỉnh những lệch lạc của cơ thể. Ví dụ như trường hợp cơ thể tính hàn, thì dùng thuốc tính nhiệt, trong đó bao gồm Quế phụ địa hoàng hoàn, Phụ tử lý trung hoàn, nếu dùng quá mức, điều chỉnh thái quá thì cơ thể lại có thể xuất hiện tính nhiệt. Bên cạnh đó, phần lớn các vị thuốc bổ máu như A giao, Long nhãn, Thục địa hoàng đều chất dính, vị ngấy, uống quá liều sẽ gây phương hại tới tỳ và vị; còn thuốc bổ dương như Lộc nhung, Lộc biên, Nhân sâm, Hải mã, v.v là những vị thuốc tính ôn và tính táo, nếu dùng nhiều sẽ trợ hỏa thương âm. Qua đó có thể thấy, dùng thuốc bổ không nên quá liều. Bằng không sẽ dẫn đến sự thay đổi về thể chất, ví dụ như chuyển từ thể chất hàn sang thể chất nhiệt rồi phát sinh vấn đề mới.

Người khỏe mạnh kiêng dùng thuốc bổ

Người cao tuổi khỏe mạnh tốt nhất không dùng thuốc bổ. Ví dụ trường hợp người khỏe mạnh do mọc trứng cá mà ngậm Nhân sâm, thì rất có thể dẫn đến mụn độc, thậm chí mang lại rủi ro điều trị mãi không khỏi. Đối với người cao tuổi khỏe mạnh, sau khi bước vào mùa thu có thể lựa chọn tẩm bổ sức khỏe bằng ăn uống, nên thường xuyên ăn cá, thịt lợn nạc, thịt gà, sữa, đậu phụ, hạt sen, hạt ý dĩ, bách hợp, củ mài, táo đỏ, hạt óc chó, v.v.